یک‌سال از ناآرامی‌های بی‌سابقه در پاکستان گذشت
بی‌اعتمادی فزاینده ارتش و انصاف
درحالی‌که خان دو روز بعد آزاد شد، دوباره در ماه اوت دستگیر شد. پلیس تا آن زمان هزاران کارگر حامی حزب تحریک انصاف و رهبران حزب را دستگیر کرده بود. رابطه تنش‌آمیز بین ارتش پاکستان و حزب تحریک انصاف از هم پاشید و به خصومت عمومی تبدیل شد. تحلیلگران می‌گویند که اکنون، یک‌سال بعد، این رابطه شکسته همچنان سیستم سیاسی را که در حال مبارزه برای مدیریت بحران اقتصادی است که به زندگی روزمره ۲۴۰میلیون نفر در پاکستان ضربه می‌زند، تحت فشار قرار می‌دهد. ارتش که در ۹مه۲۰۲۳ مستقیما به چالش کشیده شد -حتی مورد حمله قرار گرفت- همچنان قدرتمندترین نهاد پاکستان است. در همین حال، حزب تحریک انصاف که به‌عنوان محبوب‌ترین نیروی سیاسی پاکستان در انتخابات ملی فوریه ظاهر شد، با وجود اینکه رهبر جادویی‌اش در پشت میله‌های زندان بود و به‌رغم سرکوب علیه آن، درباره آینده خود با پرسش‌هایی مواجه است.
«تیمور جاگرا»، یکی از رهبران ارشد حزب تحریک انصاف و وزیر سابق دولت ایالتی خیبر پختونخوا، به الجزیره گفت: «پنهان نیست که روابط ما با رهبری نظامی متزلزل شده است و بی اعتمادی قابل توجهی در هر دو طرف وجود دارد. این باید حل شود؛ زیرا در هیچ کشوری بزرگ‌ترین نیروی سیاسی و قوی‌ترین نهاد در دولت نمی‌توانند در مقابل یکدیگر بایستند.» ارتش پاکستان -که در این کشور به اصطلاح «تشکیلات» نامیده می‌شود- به‌طور مستقیم بیش از سه دهه از زمان استقلال این کشور را اداره کرده و در حکومت‌های غیرنظامی نیز نفوذ قابل توجهی داشته است. هنگامی که «خان» پس از پیروزی در انتخابات در اوت۲۰۱۸ نخست‌وزیر پاکستان شد، رقبای او ادعا کردند که ارتش پیروزی او را تسهیل کرده است. چهار سال بعد، «خان» ارتش را متهم کرد که از طریق رای عدم اعتماد، برکناری او از قدرت را سازمان‌دهی کرده است. ارتش هم این اتهامات و هم این ادعاها را رد کرده که در سیاست پاکستان نقش «تاج بخش» را بازی می‌کند.
در ۱۲ماه پس از ترک قدرت، خان راهپیمایی‌های بزرگ و راهپیمایی‌های طولانی به اسلام‌آباد برگزار کرد، از یک سوءقصد جان سالم به در برد، روزانه سخنرانی می‌کرد و بارها ارتش را به پیوستن به توطئه‌ای تحت حمایت ایالات متحده برای اخراج او از قدرت متهم کرد. ایالات متحده نیز همواره این اتهامات را رد کرده است.
اما این تنش‌ها بین خان و ارتش در ماه مه سال گذشته فوران کرد. در عرض دو هفته پس از اعتراضات خشونت‌آمیز ۹مه، بیش از ۱۰۰رهبر حزب تصمیم خود را برای ترک حزب در کنفرانس‌های خبری عجولانه‌ای که به نظر می‌رسید به صورت صحنه‌ای مدیریت می‌شد، اعلام کردند. یکی از رهبران سابق حزب تحریک انصاف که زمانی نزدیک به خان به حساب می‌آمد؛ اما پس از نهم ماه مه حزب را ترک کرد، گفت که او اغلب نگرانی‌های خود را درباره افزایش رویارویی با ارتش (ماه‌ها قبل از حوادثی که سال گذشته رخ داد، در داخل حزب) مطرح می‌کرد. او که خواست نامش فاش نشود، به الجزیره گفت: «من بارها این را در جلسات حزب می‌گفتم که ممکن است به سمت یک فاجعه بزرگ پیش برویم؛ زیرا هر دو طرف، ما و آنها، شاید یکدیگر را دست کم می‌گیرند و به سمت رویارویی می‌روند.»
درحالی‌که حزب تحریک انصاف اصرار دارد که این رویدادها بخشی از یک «عملیات پرچم دروغین» برای بد جلوه دادن حزب بوده است، برخی تحلیلگران معتقدند که حزب پاسخ ارتش به شورش آن روز را اشتباه محاسبه کرده است. «ثمین محسن»، دانشمند علوم سیاسی، استادیار دانشگاه بیرمنگام، به الجزیره گفت: «آنها تصور می‌کردند که فضایی برای به چالش کشیدن ارتش دارند؛ زیرا خان می‌توانست از گفتن علنی چیزهایی که دیگران به‌خاطر بیان آنها تنبیه شده‌اند به سرعت فرار کند. اما آنها در تلاش برای به چالش کشیدن انحصار ارتش اشتباه کردند.»
