تاثیر بحران مالی غرب روی ارزش تجاری چین

مونا مشهدی رجبی

آمریکا بزرگترین بازار صادراتی چین است. هر ساله سهم قابل توجهی از تولیدات این کشور وراد بازار آمریکا می‌‌‌‌شود و به همین دلیل سهم زیادی از مازاد تراز تجاری چین با کشور آمریکا است. از طرف دیگر وابستگی نسبی بازار تجاری چین به آمریکا دلیل دیگری برای تاثیر پذیری اقتصاد چین از تحولات آمریکا است. برای مثال در ماه‌‌‌های گذشته که بحران اقتصادی آمریکا بالا گرفته است، مازاد تراز تجاری چین با آمریکا نیز سیر کاهشی داشت. این کاهش به دلیل تنزل سطح تقاضا برای تولیدات چینی در بازار آمریکا است. طبق گزارش‌‌های موجود در ماه فوریه سال جاری برای اولین بار طی یک سال اخیر مازاد تراز تجاری چین کاهش یافته است که دلیل آن کاهش صادرات به دلیل تنزل سطح تقاضا برای کالاهای صادراتی چین در ایالات متحده آمریکا است و این سیر کاهشی تا چند ماه ادامه یافت.

وانگ کویینگ، اقتصاد‌‌دان ارشد امور چین در مرکز مورگان استنلی در این مورد می‌‌‌‌گوید: کاهش تقاضا برای تولیدات چینی موجب می‌‌‌‌شود تا نرخ رشد اقتصادی چین در سال جاری کمتر از برآوردهای قدیمی ‌‌‌‌شود. در این میان مساله تورم بالا نیز حایز اهمیت است. زیرا نرخ بالای تورم در این کشور اقتصاد خانوارها را با مشکلات بزرگی مواجه کرده است. مشکلاتی که بسیاری آن را جدی قلمداد می‌‌‌‌کنند و بر این باورند ادامه این روند می‌‌‌‌تواند مشکلات را صد چندان کند.

در سال جاری میلادی ارزش صادراتی چین تنزل یافته است. دست‌اندرکاران بخش بازرگانی چین دلایل کاهش نرخ رشد صادرات چین را این طور برآورد می‌‌‌‌کنند: بحران اقتصادی آمریکا و احتمال وارد شدن بزرگترین اقتصاد جهان به ورطه رکود، افزایش ارزش یوان که سبب گران‌‌تر شدن تولیدات آنها در بازارهای بین المللی شد، افزایش هزینه‌‌‌های تولید که به دلیل رشد قیمت مواد اولیه ایجاد شد و در نهایت حذف انگیزه‌‌‌های تولیدی که دولت چین پیش از این برای تشویق تولیدکنندگان به آنها ارائه می‌داد، از مهمترین دلایل کاهش صادرات است.

تجارت جهانی چین

چین یکی از بزرگترین صادر کنندگان جهان است. هم اکنون سهم زیادی از تولیدات مورد نیاز جهانیان در چین تولید می‌‌‌‌شود و در هر فروشگاه یا مرکز تجاری شاهد کالاهای چینی هستیم. در سال‌‌‌های اخیر تولیدات چین گستره وسیعی را به خود اختصا ص داده است، برای مثال چین از خمیر دندان و اسباب بازی گرفته تا تجهیزات صنعتی و الکترونیکی تولید می‌‌‌‌کند و به همین دلیل برای اغلب کالاها مشابه چینی وجود دارد.

در سال گذشته میلادی ارزش صادراتی چین برابر با ۱۲۱۸ میلیارد دلار بود که نسبت به سال پیش از آن ۷/۲۵ درصد رشد داشته است. در این سال ارزش وارداتی چین با ۸/۲۰ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۰۶ میلادی برابر با ۸/۹۵۵ میلیارد دلار بوده است. آمار نشان می‌‌‌‌دهد در سال ۲۰۰۸ میلادی ارزش تجارت چین با جهان معادل ۲۱۷۳ میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۰۶ میلادی ۵/۲۳درصد رشد داشت. در این سال مازاد تراز تجاری چین معادل ۲/۲۶۲ میلیارد دلار بوده است. شایان ذکر است در سال ۲۰۰۶ میلادی مازاد تراز تجاری چین تنها ۵/۱۷۷ میلیارد دلار بود که دلیل آن صادرات کمتر این کشور به جهان بوده است.

در صورتی‌که روند تجاری چین را ازسال ۱۹۹۸ میلادی تا به امروز مقایسه کنیم، در می‌‌‌‌یابیم که وضعیت تجاری این کشور رشد چشمگیری یافته است. در سال ۱۹۹۸ میلادی مازا تراز تجاری چین برابر با ۴۳ میلیارد دلارمنفی (کسری) بوده است. در این سال ارزش صادراتی چین ۸/۱۸۳ میلیارد دلار و هزینه وارداتی این کشور ۱۴۰ میلیارد دلار بوده است

شرکای تجاری

در سال ۲۰۰۷ میلادی آمریکا بیشترین سهم را از تولیدات چین وارد کرد. در این سال ارزش صادرات تولیدات چین به آمریکا برابر با ۷/۲۳۲ میلیارد دلار آمریکا بوده است که نسبت به سال پیش از آن ۴/۱۴ درصد رشد داشت. دومین بازار برای جذب کالاهای صادراتی چین در سال گذشته میلادی هنگ‌کنگ بود. در این سال ارزش صادراتی چین به هنگ‌کنگ برابر با ۴/۱۸۴ میلیارد دلار بود که نسبت به سال پیش از آن ۸/۱۸ درصد رشد داشته است. ژاپن سومین بازار و کره جنوبی چهارمین بازار جذب‌‌‌کننده تولیدات صادراتی چین بود. در سال ۲۰۰۷ میلادی ارزش صادرات چین به ژاپن با ۴/۱۱ درصد افزایش به ۱/۱۰۲ میلیارد دلار و ارزش صادراتی چین به کره جنوبی با ۱/۲۶ درصد افزایش به ۱/۵۶ میلیارد دلار رسید.کشورهای آلمان، هلند، انگلیس، سنگاپور، روسیه و هند پنجمین تا دهمین بازار صادرتی چین در سال ۲۰۰۷ میلادی بودند.

در مقابل چین بیشترین سهم از کالاهای مورد نیاز خود را از زاپن خریداری می‌‌‌‌کند. آمارها نشان می‌‌‌‌دهد در سال گذشته ارزش وارداتی چین از این کشور برابر با ۱۳۴ میلیارددلار بود که نسبت به سال قبل از آن ۸/۱۵ درصد رشد داشته است. دومین بازار تامین‌‌‌کننده کالاهای مورد نیاز چین کشور کره جنوبی و سومین بازار کشور تایوان است. ارزش وارداتی چین از کره جنوبی در سال گذشته با ۶/۱۵ درصد رشد به ۸/۱۰۳ میلیارد دلار و از کشور تایوان با ۱۶ درصد رشد به ۱۰۱ میلیارد دلار رسید.

آمریکا چهارمین کشور تامین‌‌‌کننده کالاهای وارداتی چین است. چین در سال گذشته ۴/۶۹ میلیارد دلار از آمریکا وارد کرد که نسبت به سال ۲۰۰۶ میلادی ۲/۱۷ درصد رشد داشته است. آلمان، مالزی، استرالیا، فیلیپین، تایلند و روسیه پنجمین تا دهمین بازارهای وارداتی چین در سال ۲۰۰۷ میلادی بودند.

در صورتی‌که ارزش صادراتی و واردات را یک‌جا در نظر بگیریم، می‌‌‌‌توانیم بزرگترین شرکای تجاری چین را نیز معرفی کنیم. طبق گزارش‌‌های موجود، بزرگترین شرکای تجاری چین در سال ۲۰۰۷ میلادی به ترتیب کشورهای آمریکا،ژاپن، هنگ‌کنگ، کره جنوبی، تایوان، آلمان، روسیه، سنگاپور، مالزی و هلند بودند. در سال گذشته ارزش تجارت دو جانبه آمریکا و چین ۳۰۲ میلیارد دلار بود که نسبت به سال قبل از آن ۱۵ درصد رشد داشته است. در همین سال ارزش تجارت دو جانبه چین و ژاپن با ۹/۱۳ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به ۲۳۶ میلیارد دلار رسید.

در سال گذشته بیشترین کالاهای صادراتی چین عبارت بودند از: ماشین‌آلات و تجهیزات الکترونیکی، تجهیزات ژنراتورهای تولید نیرو، پوشاک، آهن و فولاد، تجهیزات پزشکی و لنزهای پزشکی، مبلمان، وسایل نقلیه به خصوص خودروهای سواری شخصی، موادشیمیایی ارگانیگ و غیر ارگانیک، اسباب بازی و بازی‌های کامپیوتری و در نهایت مواد پلاستیکی.

در سال گذشته چین از صادرات وسایل و تجهیزات الکترونیکی ۳۰۰ میلیارد دلار درآمد کسب کرد که نسبت به سال پیش از آن ۳۲ درصد رشد داشته است. ارزش صادراتی تجهیزات ژنراتورهای تولید نیرو یا مولدهای نیرو برابر با ۲۲۸ میلیارد دلار بود. ارزش صادراتی این کشور از مواد پلاستیکی که آخرین گروه از کالاهای صادراتی چین در سال گذشته است، برابر با ۴/۲۶ میلیارد دلار بود که نسبت به سال پیش از آن ۸/۱۸ درصد رشد داشت.