هراس از جنگ جهانی ارزی

رییس صندوق بین‌المللی پول اخیرا هشدارهای شدیدی در خصوص احتمال جنگ ارزی داده‌است- عکس:AFP.

دنیای اقتصاد - همزمان با گردهمایی مقامات اقتصادی جهان در اجلاس مشترک صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، هشدارهای شدید رییس صندوق بین‌المللی پول درخصوص رقابت جهانی برای بی‌ارزش‌سازی پول ملی به عنوان ابزار جدید حمایت‌گرایی، باعث شده است که سایه هراس از «جنگ جهانی ارزی» بر اقتصاد جهان حاکم شود.دومینیک استراوس کان، رییس صندوق بین‌المللی پول اخیرا با انگشت گذاشتن روی سیاست ارزی خاصی که ابزار اصلی چینی‌ها برای فتح بازار جهانی بوده و در سال‌های اخیر در حال تبدیل شدن به یک ابزار پنهان حمایت‌گرایی توسط برخی کشورهای دیگر است، موضوعی را عیان کرد که پیش‌تر برای اقتصادگردانان جهان عیان بود؛ اما به نظر می‌رسد این ابزار به تدریج تبدیل به ابزار عریان حمایت‌گرایی شده که می‌تواند عواقب وخیمی برای احیای اقتصاد جهان داشته و حتی در صورت عدم‌مهار باعث رویارویی سیاسی و حتی نظامی در جهان شود؛ همان اتفاقی که در نیمه اول قرن بیستم تحت‌تاثیر جنگ جهانی تعرفه‌ها باعث جنگ جهانی اول و دوم شد. مناقشات ارزی اخیر در پی داشت

سایه جنگ ارزی بر اجلاس IMF

شادی آذری

سایه هراس از جنگ جهانی ارزی بر اجلاس دیروز صندوق بین‌المللی پول-IMF - سایه افکند. در این اجلاس سالانه صندوق که با حضور وزرای دارایی و مقامات بانک‌های مرکزی ۱۸۷ کشور جهان در واشنگتن برپا شد، امید چندانی به دستیابی به توافقی بین چین، ایالات متحده و سایر قدرت‌های جهان بر سر مناقشات ارزی وجود نداشت.

بنا به گزارش خبرگزاری فرانسه، این اجلاس در شرایطی پاگرفت که هشدارهای زیادی مطرح شد مبنی بر اینکه آن دسته از سیاست‌های ارزی که به قیمت «به فقر کشاندن همسایه» تمام می‌شوند می‌تواند سرنوشت احیای اقتصادی جهان را محتوم به فروپاشی کند.همزمان با آنکه احیای اقتصادی جهان هنوز به طرز دردناکی کند پیش می‌رود، در هفته‌های اخیر شاهد مداخله طیف وسیعی از کشورها از ژاپن گرفته تا کلمبیا در قیمت ارزشان بوده‌ایم. این اقدام کشورها با این هدف صورت گرفت که از افزایش قیمت ارز‌ها تا حدی که کالاهای صادراتی آنها را گران می‌کند، جلوگیری شود. اما ناظران پیش از برپایی اجلاس صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کردند که اختلافات کهنه واشنگتن-پکن که این اواخر چهره‌ای خصومت‌آمیز به خود گرفته است، بر کل مباحث این اجلاس سایه خواهد افکند. سال‌ها است که آمریکا چین را متهم کرده است که با پایین نگهداشتن مصنوعی نرخ ارز خود، یوآن، توانسته است باعث شود کالاهای صادراتی‌اش در بازارهای بین‌المللی از مزیت نسبی برخوردار شوند و در نتیجه به احیای اقتصادی جهان و اشتغالزایی در آمریکا آسیب وارد آید.در شرایطی که کنگره آمریکا وضع تحریم‌هایی را برای کالاهای چینی در دست بررسی دارد، واشنگتن فشارهای خود را بر چین افزایش داده و اعلام کرده است در صورتی که مساله ارزی چین حل نشود، از افزایش قدرت چین در صندوق بین‌المللی پول جلوگیری خواهد شد. مقامات ایالات متحده می‌گویند که جلسات صندوق باید با هدف ترویج به‌کارگیری «نرخ ارزهای بازار محور» و «متعادل‌سازی» مجدد اقتصاد جهانی تشکیل شود. دومینیک استراوس کان، رییس صندوق بین‌المللی پول در آستانه تشکیل اجلاس سالانه صندوق گفت که اگرچه هیچ ارتباط «رسمی» بین این دو موضوع وجود ندارد، اما ایالات متحده در تقاضا برای ایجاد اصلاحات در این‌دو حوزه حق دارد. او روز پنج‌شنبه به بی بی سی گفت که اختلافات موجود بر سر ارزش ارزهای عمده، به ویژه واحد پول چین، نشان می‌دهد که قدرت‌های اقتصادی دنیا برخلاف گذشته با هم همکاری جدی نمی‌کنند. دومینیک استراوس کان به بی بی سی گفت وضعیت جاری حاکی از آن است که برخی کشورها می‌خواهند از واحد پول خود به عنوان «سلاحی» علیه دیگر کشورها استفاده کنند.دولت ژاپن نیز طی روزهای اخیر برای جلوگیری از افزایش ارزش واحد پول خود (ین) مجبور به اتخاذ تدابیر ویژه ای شده است.رییس صندوق بین‌المللی پول گفت: «تمایل کشورها برای همکاری با یکدیگر که در اوج بحران (مالی) بسیار قوی بود دیگر به آن اندازه نیست.» وی گفت که واژه «جنگ ارزی» شاید بار سنگینی داشته باشد، اما «اینکه کشورها می‌خواهند برای یک معضل جهانی راه‌حلی داخلی پیدا کنند، یک خطر جدی علیه احیای (اقتصاد جهان) است.» او گفت هرچه چین زودتر به افزایش بهای یوآن اقدام کند بهتر است و افزود، این امر از وابستگی چین به بازارهای خارجی برای صادرات کالا خواهد کاست.دومینیک استراوس کان تاکید کرد: «چین در این مسیر حرکت خواهد کرد. مساله سرعت این کار است. مسلما آنها می‌توانند که سریع تر حرکت کنند.» روز چهارشنبه (۲۹ سپتامبر)، مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را تصویب کرد که به دولت این کشور اجازه می‌دهد با ارزهایی مانند یوآن که ارزان نگه داشته می‌شود همچون یارانه نامناسب تجاری رفتار کند. درهفته گذشته اتحادیه اروپا نیز از چین خواست تا در تعیین نرخ ارز خود تجدید نظر کند.اما چین اتهامات وارده در مورد مداخله در نرخ یوآن را برای برخورداری از مزیت نسبی در صادرات همواره رد کرده است. مقامات اروپایی هشدار داده‌اند که افزایش سریع ارزش یورو که قربانی پایین‌ نگهداشتن ارزش دلار و یوآن خواهد بود می‌تواند احیای اقتصادی حوزه یورو را تهدید کند. آنها از واشنگتن و پکن خواستند در این راستا اقدامی جدی را اتخاذ نمایند. از سوی دیگر هندوستان، این اقتصاد نوظهور آسیایی نیز هشدار داد که اگرچه عدم وجود توازن در اقتصاد جهانی به مرحله «بی‌ثباتی» رسیده است، اما از اقتصادهای عمده خواست از مقابله با یکدیگر و ایجاد جنگ ارزی اجتناب ورزند.در حال حاضر اروپا ۹ کرسی از ۲۴ کرسی صندوق بین‌المللی پول را به خود اختصاص داده است و اعلام کرده است که علاقه‌مند است دو کرسی از کرسی‌های خود را به‌طور گردشی به اقتصادهای نوظهور اختصاص دهد.

عکس: رویترز