آغاز بررسی سلاح‌های شیمیایی سوریه

گروه بین‌الملل- سازمان دیدبان تسلیحات نظامی اعلام کرد که بررسی اطلاعات مربوط به سلاح‌های شیمیایی سوریه را آغاز کرده است. با این وجود، سخنگوی این نهاد بین‌المللی گفت که انتظار داشته است دولت سوریه پیش از پایان مهلت تعیین شده، اطلاعات بیشتری در اختیار آنها بگذارد. سوریه موافقت کرده است که تا پایان روز شنبه (۲۱ سپتامبر - ۳۰ شهریور) فهرست کاملی از سلاح‌های شیمیایی خود ارائه کند. گمان می‌رود این کشور در مجموع حدود یک هزار تن مواد سمی در قالب سلاح‌های شیمیایی در اختیار داشته باشد.

بنابر توافقی که میان روسیه و ایالات‌متحده و در پی آن پذیرش سوریه انجام گرفت، دمشق باید تا اواسط سال آینده میلادی، همه سلاح‌های شیمیایی حاوی گاز آرسنال را امحا کند.

آمریکا، بریتانیا و فرانسه، دولت سوریه را متهم می‎کنند که ماه گذشته در یکی از مناطق حاشیه شهر دمشق، از سلاح‌های شیمیایی علیه مخالفانش استفاده کرده است. در آن واقعه صدها نفر از جمله چندین کودک جان باختند.

با این همه، بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه، در آخرین گفت‌وگوی تلویزیونی خود گفت که دولت او مدارکی در دست دارد که نشان می‌دهد این مخالفان مسلح دولت بوده‌اند که از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده‌اند.

روسیه، اصلی‌ترین حامی دولت اسد هم می‌گوید شواهد قابل توجهی در اختیار دارد که نشان می‌دهد حمله شیمیایی از سوی مخالفان و به قصد تحریک انجام شده است.

دوشنبه گذشته، سازمان ملل متحد پس از بررسی شواهد و گزارش بازرسان خود تایید کرد که در حمله حوالی شهر دمشق از سلاح شیمیایی استفاده شده است. همزمان شورای امنیت سازمان ملل متحد مشغول بررسی طرح خلع سوریه از سلاح‌های شیمیایی است.

در همین شرایط، در داخل سوریه دو گروه از مخالفان که در روزهای گذشته با یکدیگر درگیر شده بودند آتش‌بس اعلام کردند.

درگیری این دو گروه در حوالی شهر اعزاز، نگرانی‌ها از شدت گرفتن اختلافات خونین در میان مخالفان مسلح دولت را افزایش داده‌بود.

برخی ناظران گفته‌اند که با توجه به تحولات اخیر، به خصوص توافق آمریکا با خواست روسیه در خودداری از اقدام نظامی علیه سوریه، فشار روسیه بر بشار اسد برای کناره‌گیری داوطلبانه می‌تواند زمینه مساعدی را برای خاتمه دادن به جنگ داخلی فراهم سازد بی‌آنکه زیرساخت تشکیلاتی و امنیتی حکومت سوریه منهدم شود؛ زیرا نابودی این زیرساخت‌ها، می‌تواند شرایط مساعد را برای پیشرفت و حتی تسلط اسلام‌گرایان و نیروهای جهادی ایجاد کند.

در تحولی دیگر مرتبط با سوریه، جمهوری خلق چین خواستار عملی شدن هر چه زودتر توافق ایالات‌متحده و روسیه برای نابودی سلاح‌های شیمیایی سوریه شد.

چین که از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است، ابراز امیدواری کرده است که راه‌حلی سیاسی برای بحران سوریه یافت شود.

وانگ‌یی، وزیر خارجه چین، در همین باره گفت که «کشورش به شدت مخالف استفاده از سلاح‌های شیمیایی به دست هر کشور یا هر شخصی ا‌ست.»

وزیر خارجه چین که روز ۲۰ سپتامبر، پس از دیدار با همتای آمریکایی خود، جان کری، به پرسش خبرنگاران پاسخ می‌داد، گفت: دو کشور در مورد سوریه تبادل نظری «عمیق» کرده‌اند.

چاینادیلی، روزنامه انگلیسی‌زبان چاپ پکن، در همین‌باره گزارش داد که وزیر خارجه چین می‌گوید شورای امنیت سازمان ملل باید «متحد» باشد و نه «جدا»؛ «شورای امنیت باید توافق [خلع سلاح شیمیایی سوریه] را بپذیرد و از آن حمایت کند.» چین که از هم‌پیمانان سوریه به شمار می‌رود، تا‌کنون قطع‌نامه‌هایی را که در مورد بحران سوریه توسط کشورهای غربی به شورای امنیت پیشنهاد شده‌بود، وتو کرده است.

در مقابل آمریکا، بریتانیا و فرانسه، دیگر اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل از مخالفان دمشق و هواداران گروهی از اپوزیسیون سوریه به شمار می‌روند. جان کری، وزیر خارجه ایالات‌متحده، نیز پس از دیدار با همتای خود در پکن گفت: چین به طور شفاف با استفاده از سلاح‌های شیمیایی مخالفت کرده است. وزیر خارجه ایالات‌متحده برای آنچه خبرگزاری‌ها، ایفای «نقش سازنده و مثبت» چین در بحران سوریه نامیده‌اند، به پکن سفر کرده‌بود.

چین پیشتر نیز از توافق ایالات‌متحده و روسیه در مورد نظارت و نابود کردن سلاح‌های شیمیایی سوریه حمایت کرده بود.

اما این توافق هنوز نتوانسته است قطعنامه‌ای را در شورای امنیت سازمان ملل سبب شود.

این در شرایطی است که گفته می‌شود روسیه از قطعنامه پیشنهادی فرانسه، بریتانیا و ایالات‌متحده که در آن به استفاده احتمالی از زور اشاره شده است، راضی نیست. پیش از این مسکو، مخالفت خود را با گزینه نظامی در مورد سوریه بارها تکرار کرده است. پکن نیز با وجود آنکه به اندازه مسکو به دمشق نزدیک نیست، اما از مواضع روس‌ها در برابر سوریه حمایت می‌کند.

نشست اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد از هفته گذشته آغاز شده است.

قطع‌نامه‌ای که در این نشست به بحث گذاشته شده است از سوریه می‌خواهد تا زرادخانه‌ها و ذخایر جنگ‌افزارهای شیمیایی خود را طی یک هفته اعلام و تا ما مه (اردیبهشت سال آینده) این سلاح‌ها را نابود کند.

پیش‌تر بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه، گفته بود به نابود کردن سلاح‌های شیمیایی حکومت خود پایبند است، اما فکر می‌کند برای این کار «یک میلیارد دلار» نیاز است و «یک سال یا کمی بیشتر» طول می‌کشد تا همه آنها را نابود کرد.

جان کری، وزیر خارجه ایالات‌متحده، روز پنج‌شنبه از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا برای جلوگیری از اقدام نظامی علیه سوریه، هر چه زودتر قطع‌نامه‌ای لازم‌الاجرا را تصویب کند.