موج ضداسرائیلی در قاره سبز

محمدحسین باقی: ابتدا بریتانیا و ایرلند بودند؛ سپس سوئد و اسپانیا و روز سه‌شنبه فرانسه هم به جرگه این کشورها پیوست و دولت فلسطینی را به رسمیت شناخت. رای مجلس نمایندگان فرانسه البته رایی نمادین است. اما در عین حال پنجمین- و مسلما مهم‌ترین- اقدام در نوع خود طی دو ماه گذشته است که موجب افزایش سیل حمایت از مساله فلسطین شده و خواهد شد و باعث گسترده شدن موج انتقاد از سیاست‌های اسرائیل در اروپا شده است. اگرچه بعید است این رای بر سیاست خارجی فرانسه تاثیر بگذارد اما بی‌تردید طنین گسترده‌ای در کشوری دارد که سکونتگاه بزرگ‌ترین جمعیت مسلمان و یهودی در اروپا است. به این ترتیب، فرانسه به نوعی به «زمین بازی نیابتی» در ستیز اعراب- اسرائیل تبدیل شده است که نمونه آن تظاهرات خیابانی خشونت‌آمیز در تابستان سال جاری در این کشور بود که پس از حمله نظامی اسرائیل علیه حماس آغاز شد. رای پارلمان فرانسه، به معنای ظهور موج اسرائیل ‌ستیزی در اروپا است که برخی آن را در ارتباط با مخالفت روزافزون با اسرائیل می‌دانند. این دسته از جمعیت مهاجر به اروپا در ماه‌های اخیر جذب پیکارجویان در سوریه شده‌اند. اما «سرژ کواژنباوم» یک فعال دسته راستی در فرانسه که عواقب سیاسی این رای را اندک شمرده و آن را «بچه‌گانه» می‌پندارد، معتقد است این بازتاب نگرش‌های نگران‌کننده در برخی نقاط اروپا است که فرآیند صلح آتی در خاورمیانه را تهدید و تضعیف می‌کند. سرژ کواژنباوم به نیویورک‌تایمز می‌گوید که این رای تلاشی از سوی برخی چپ‌ها در فرانسه برای جذب رای مسلمانان این کشور است.

این فعال سیاسی که در عین حال یکی از یهودیان جامعه فرانسه محسوب می‌شود، می‌افزاید: «این اقدامات می‌تواند عواقبی منفی برای فرآیند صلح خاورمیانه داشته باشد و ممکن است فلسطینیان را تشویق به ترک میز مذاکره در راستای جلب حمایت برای شناسایی کند.» سفارت اسرائیل در پاریس اقدام پارلمان فرانسه را محکوم کرد. سایر کشورهای اروپایی مانند سوئد، بریتانیا، ایرلند و اسپانیا هم همان‌طور که رویکردها نسبت به اسرائیل تندتر می‌شود، گام‌هایی در حمایت از دولت فلسطین اتخاذ کرده‌اند. پارلمان اروپایی ماه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که رای‌گیری در مورد قطعنامه‌ای درخصوص شناسایی دولت فلسطینی در ۱۵ دسامبر در استراسبورگ- فرانسه- را مد‌نظر قرار خواهد داد. رژیم صهیونیستی تمام این گام‌ها را در اروپا برای شناسایی دولت فلسطینی، ناچیز می‌شمارد و تنها راه‌حل برای پایان درگیری‌ها را «مذاکره» می‌داند و نسبت به هرگونه اقدام یکجانبه از سوی طرف‌های سوم هشدار داده است. با این حال، نادیده گرفتن رای فرانسه- به‌عنوان اثرگذارترین کشور در اروپا- سخت است.

کشورهایی که دولت فلسطینی را به رسمیت شناخته‌اند

۱۳۵ کشور از ۱۹۳ کشور در سازمان ملل دولت فلسطینی را به رسمیت شناخته‌اند و تعداد بیشتری از کشورهای اروپایی به همین مسیر خواهند رفت:

۱- فرانسه: ۲ دسامبر ۲۰۱۴. مجلس نمایندگان رایی غیرالزام‌آور را تصویب کرد که حاکی از سرخوردگی از سیاست‌های اسرائیل بود.

۲- اتحادیه اروپایی: ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴. رای پارلمان اروپایی برای شناسایی دولت فلسطینی به نیمه دسامبر موکول شد.

۳- اسپانیا: ۱۹ نوامبر ۲۰۱۴. یک رای تقریبا متفق‌القول پارلمانی از دولت خواست تا دولت فلسطینی را به رسمیت بشناسد و با فشار از اتحادیه اروپا بخواهد چنین کند.

۴- سوئد: ۳۰ اکتبر ۲۰۱۴. دولت سوئد رسما دولت فلسطین را به رسمیت شناخت و استفان لوفن نخست‌وزیر این کشور اعتراضات اسرائیلی‌ها را نادیده گرفت.

۵- ایرلند: ۲۲ اکتبر ۲۰۱۴. سنای ایرلند در رایی غیرالزام‌آور از دولت خواست تا دولت فلسطینی را به‌عنوان بخشی از راه‌حل دو دولت به رسمیت بشناسد.

۶- بریتانیا: ۱۳ اکتبر ۲۰۱۴. پارلمان بریتانیا به اتفاق در رایی غیرالزام‌آور از دولت خواست تا دولت فلسطینی را به رسمیت بشناسد.

۷- ایسلند: ۲۰ نوامبر ۲۰۱۱. ایسلند اولین کشور اروپایی بود که سه سال پیش دولت فلسطینی را به رسمیت شناخت.

۸- سایر کشورهای اروپایی: برخی کشورهای اروپایی که بعدها به اتحادیه اروپا پیوستند سال‌ها قبل و در سال ۱۹۸۸ دولت فلسطینی را به رسمیت شناختند. این کشورها شامل بلغارستان، جمهوری چک، قبرس، مجارستان، مالت، لهستان، رومانی و اسلواکی بودند.

مجلس نمایندگان فرانسه با رای غیرالزام‌آور ۳۳۹ به ۱۵۱ ، حمایت از دولت فلسطینی را اعلام کرد؛ اقدامی که بانی آن حزب حاکم سوسیالیست بود. قرار است این رای در اواخر این ماه در مجلس سنا هم تصویب شود. این رای از دولت می‌خواهد «دولت فلسطینی را به منظور حمایت از تلاش‌های دیپلماتیک کشور مورد شناسایی قرار دهد تا بر این اساس گامی در راستای متوقف ساختن تقویت صلح در این منطقه برداشته شود.» «دانیل بلیفسکای» گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «بعید است این رای موجب تغییر سیاست کلی فرانسه در قبال اسرائیل شود. فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه، که حامی اسرائیل است این رای را رد کرده است.» پس از آغاز جنگ غزه در تابستان امسال، اولاند فاصله خود با منتقدان اسرائیل را به وضوح ترسیم کرد و این رژیم را متحد نزدیک کشورش خواند. این رای و سایر رای‌گیری‌ها و لحن‌های تندی که از مراکز اروپایی شنیده می‌شود بازتاب ناشکیبایی روزافزون از گسست در مذاکرات در مورد راه‌حل دو دولت، درگیری‌ها در غزه و شهرک‌سازی‌های اسرائیلی با وجود انتقادات بین‌المللی است. اگرچه تعداد کمی در میان طیف‌های سیاسی در فرانسه هستند که با شناسایی دولت فلسطینی مخالف باشند اما آن مخالفانی هم که هستند با «زمان» این رای‌گیری مخالف بودند و اعلام کردند که از آن حمایت نمی‌کنند. برخی دیگر از مخالفان هم رای به دولت فلسطینی را برابر با حمایت از حماس دانستند. نیکولا‌سارکوزی رئیس‌جمهور سابق پیش از رای‌گیری اعلام کرد از دولت فلسطینی حمایت می‌کند. وی در عین حال افزود: «من نمی‌پذیرم که امنیت اسرائیل زیر سوال رود.» انتظار می‌رود سارکوزی در سال ۲۰۱۷ بار دیگر از سوی جنبش مردمی نامزد رقابت‌های ریاست‌جمهوری شود. فرانسه در زمره کشورهایی است که موافق راهکار دیپلماتیک دو دولت بوده است. «ژان پل شانولود»، رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات مدیترانه و خاورمیانه مستقر در پاریس، می‌گوید: «از سال ۱۹۸۲ ما خواهان دو دولت بودیم و فرانسوا میتران هم چنین می‌خواست.» در سال ۱۹۸۸ وقتی میتران تصمیم گرفت یاسر عرفات را به کشورش دعوت کند، قانون‌گذاران سوسیالیست و چهره‌های یهودی از این اقدام انتقاد کردند. این در حالی است که بیش از ۱۳۰ کشور دولت فلسطینی را به رسمیت شناخته‌اند. لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، در واکنش به رای پارلمان کشورش چنین گفت: «اگر تلاش نهایی برای رسیدن به راه‌حل شکست بخورد چه؟اگر این آخرین تلاش به موفقیت نرسد، فرانسه باید بدون تعویق دولت فلسطینی را به رسمیت بشناسد. ما آماده انجام این کار هستیم.»

صهیونیسم علیه صهیونیسم

نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که ۱۷ مارس انتخابات زودهنگام برگزار خواهد کرد. این تصمیم یک روز پس از خروج دو وزیر اسرائیلی از کابینه این رژیم صورت می‌گیرد. به گزارش الجزیره، «عران سیدیس» سخنگوی کنست اعلام کرد: «پس از مشورت میان احزاب مختلف، تصمیم گرفته شد که ۱۷ مارس انتخابات زودهنگام برگزار شود.»

دیروز چهارشنبه ۳ دسامبر برابر با ۱۲ آذر، نمایندگان پارلمان اسرائیل درباره انحلال پارلمان (کنست) تصمیم‌گیری کردند. موضوع انحلال کنست و انتخابات زودرس در پی اخراج زیپی لیونی، وزیر دادگستری و یانیر لپید، وزیر دارایی از کابینه مطرح شد. کابینه نتانیاهو چند ماه است که با چالش‌های درونی درگیر است. «لایحه دولت-ملت» و بودجه ۲۰۱۵ از مهم‌ترین چالش‌های درونی این رژیم به‌شمار می‌روند. لیونی و لاپید پیشتر تهدید کرده بودند که در صورت تصویب «لایحه دولت-ملت» در پارلمان، از مقام خود استعفا خواهند کرد. این لایحه که در هیات دولت تصویب شده، بر هویت یهودی اسرائیل تاکید می‌ورزد و برابری شهروندان عرب اسرائیل با شهروندان یهودی این کشور را به‌رسمیت نمی‌شناسد.

نخست‌وزیر اسرائیل روز سه‌شنبه پس از اخراج دو وزیر کابینه خود یک نشست خبری برگزار کرد و گفت دیگر مایل نیست با وزیرانی کار کند که مانع اجرای سیاست‌های او می‌شوند. دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد: «هیچ مخالفتی درون کابینه را تحمل نخواهم کرد.» نتانیاهو، لیونی و لاپید را به «کودتا» علیه دولت متهم کرد و گفت: این دو وزیر پیوسته با سیاست‌های او در زمینه برنامه هسته‌ای ایران و شهرک‌سازی در مناطق اشغالی مخالفت می‌کرده‌اند. به گزارش الجزیره، لاپید- رهبر حزب «یش آتید»- روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای به‌شدت از نتانیاهو انتقاد کرد و تصمیم نتانیاهو را «بزدلانه» خواند و تاکید کرد که نتانیاهو در کشورداری با شکست مواجه شده و مردم را به انتخاباتی وامی‌دارد که برای آنان حاصلی جز زیان ندارد. نخست‌وزیر راستگرای اسرائیل دو سال پیش نیز به دلایل مشابه پارلمان را منحل و در ژانویه ۲۰۱۳ انتخابات زودهنگام برگزار کرد. در آن انتخابات حزب لیکود بیشترین آرا را به‌دست آورد و از ۱۲۰ کرسی مجلس، ۳۱ کرسی را به خود اختصاص داد، اما نسبت به دوره پیشین انتخابات (۴۲ کرسی) شکست قابل توجهی را متقبل شد. کارشناسان معتقدند برگزاری انتخابات زودهنگام ممکن است بار دیگر به پیروزی نتانیاهو انجامد و سیاست‌های خود را با قدرت بیشتری به پیش ببرد. جان کری، وزیر خارجه اسرائیل که در بروکسل به سر می‌برد، هیچ اظهارنظری در مورد سیاست‌های داخلی» اسرائیل بر زبان نیاورد. وی افزود: «ما امیدواریم کابینه‌ای که پس از انتخابات تشکیل می‌شود بتواند مذاکره کند و به سوی حل‌وفصل تمایزات میان اسرائیل و فلسطین حرکت کند.»

اگرچه بعید است این رای بر سیاست خارجی فرانسه تاثیر بگذارد اما بی‌تردید طنین گسترده‌ای در کشوری دارد که سکونتگاه بزرگ‌ترین جمعیت مسلمان و یهودی در اروپا است. به این ترتیب، فرانسه به نوعی به «زمین بازی نیابتی» در ستیز اعراب- اسرائیل تبدیل شده است که نمونه آن تظاهرات خیابانی خشونت‌آمیز در تابستان سال جاری در این کشور بود که پس از حمله نظامی اسرائیل علیه حماس آغاز شد