جنجال «مصاحبه»
حمیدرضا آریان‌پور: کاخ سفید که پیشتر با حضور بانوی اول ایالات‌متحده در مراسم اهدای جایزه «گلدن گلوب» به فیلم «آرگو» خود را گرفتار «هالیوود» کرده بود، حالا با انتقاد باراک اوباما از اکران نشدن فیلم «مصاحبه»، دوباره درگیر بزرگ‌ترین صنعت سینمای جهان شده است.

داستان از نوشته شدن فیلمنامه‌ای درباره ترور رهبر کره‌شمالی شروع شد. سث روگن، ایوان گلدبرگ و دن استرلینگ ایده اولیه داستانی را داشتند که با قلم استرلینگ و کارگردانی روگن و گلدبرگ تبدیل به فیلم «مصاحبه» شد. این فیلم داستانی کمدی-سیاسی از دو خبرنگار است که اجازه مصاحبه با کیم جونگ اون، رهبر جوان پیونگ یانگ را پیدا می‌کنند و بعد توسط «سی‌آی‌ای» برای ترور او آموزش می‌بینند. این فیلم از همان ابتدا به دلیل ترسیم چهره‌ای منفی از کیم جونگ اون توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد تا آنکه «کلمبیا پیکچرز» در ژوئن ۲۰۱۴ تهدیدهایی دریافت کرد مبنی بر اینکه در صورت اکران فیلم با تلافی روبه‌رو خواهد شد، کلمبیا انتشار فیلم در ۱۰ اکتبر را تا ۲۵ دسامبر، روز «کریسمس» به تعویق انداخت تا بتواند اصلاحاتی دیجیتالی در فیلم ایجاد کند. ولی رایانه‌های شرکت «سونی پیکچرز انترتینمنت»، شرکت مادر کلمبیا در نوامبر ۲۰۱۴ هک شد و اطلاعات حساس داخلی این شرکت به همراه چندین فیلم هنوز اکران نشده به دست هکرهایی افتاد که «اف‌بی‌آی» معتقد است وابسته به دولت کره‌شمالی هستند. در حالی که جهان این اقدام را «تروریسم سایبری» می‌خواند، هکرها با «فیلم تروریسم» خواندن «مصاحبه» از سونی خواستند فیلم را هرگز اکران نکند.

به سبک 11 سپتامبر

اما این گروه پا را از این هم فراتر گذاشت و روز ۱۶ اکتبر اعلام کرد در صورت اکران «مصاحبه» حملاتی به شیوه ۱۱ سپتامبر در سینماها انجام خواهد داد. دست‌اندرکاران فیلم با مشاهده این روند اعلام کردند که پیش نمایش فیلم را لغو کرده‌اند. سونی هم آگهی‌های تلویزیونی فیلم را متوقف کرد. در نهایت پس از اینکه چند گروه سینمایی در آمریکای شمالی این فیلم را از فهرست اکران خود حذف کردند، سونی روز ۱۷ دسامبر گفت که اکران سینمایی «مصاحبه» را کنار گذشته است. اما این هم پایان داستان نبود. دولت آمریکا و افکار عمومی این کشور نتوانستند کوتاه آمدن سینما برابر تهدیدهای تروریستی را تحمل کنند. مهم‌ترین واکنش را رئیس‌جمهوری آمریکا داشت که خشم او از روند شکل گرفته پیرامون فیلمی هالیوودی را آشکار کرد. گرچه سونی گفته که کنار گذاشتن فیلم از اکران تصمیمی بوده که با کمک مشاوران کاخ سفید گرفته شده، اوباما نمایش ندادن «مصاحبه» در پی تهدیدهای «هکرهای کره‌شمالی» را «اشتباه» خواند. باراک اوباما در واپسین کنفرانس رسانه‌ای خود در سال جاری میلادی پافشاری کرد که دولت ایالات‌متحده به حمله‌ سایبری گروهی که خود را «محافظان صلح» می‌خواند، واکنش نشان خواهد داد. او بدون اعلام جزئیاتی از نحوه برخورد با هکرها، گفت که «دیکتاتورهای جهان نباید بتوانند در آمریکا اعمال سانسور کنند.» اوباما با کارکنان سونی به دلیل مشکلات و تهدیدهای موجود ابراز همدردی کرد، اما تاکید کرد که تصمیم سونی با اصل آزادی بیان مغایرت دارد. فعلا خبری از اکران «مصاحبه» نیست تا هواداران رهبر کره‌شمالی کمی آرام بگیرند، اما بحث‌ها در آمریکا همچنان داغ است. شرکت سونی ابتدا با رد انتقادها اوباما اعلام کرد که «ناگزیر به اتخاذ این تصمیم» بوده، اما با شکل گرفتن جو منفی علیه عدم به نمایش درآمدن این فیلم جنجالی اعلام کرد که «مصاحبه» را به نحوی به نمایش در خواهد آورد. در پی انتقاد باراک اوباما از تصمیم شرکت سونی مبنی بر عدم نمایش فیلم کمدی «مصاحبه» این شرکت در نهایت اعلام کرد که این فیلم جنجالی را از طریق دیگری به نمایش خواهد گذاشت.

ابزارهای واکنش

اما اکنون مساله مهم‌تر از نحوه اکران «مصاحبه» نحوه مقابله با «تهدیدهای سایبری» پیونگ‌یانگ است. آیا دولت آمریکا واقعا توان جلوگیری از این چنین رویدادهایی را دارد؟ باراک اوباما در جریان آخرین سخنرانی خود در سال ۲۰۱۴ گفت: «تصور کنید وقتی کسی می‌تواند دیگران را به‌خاطر پخش یک فیلم کمدی این‌طور مورد آزار قرار دهد، اگر از یک فیلم مستند خوشش نیاید، یا برنامه‌های خبری باشد که از آن خوشش نیاید، آن وقت چه کارهایی ممکن است بکند.» و تاکید کرد که «آمریکا زیر بار خودسانسوری نمی‌رود.» اوباما پافشاری کرد که کره‌شمالی به تنهایی دست به این حملات زده است، اما دولت او چه ابزارهایی برای تلافی این هک جنجالی در دست دارد؟ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که امکان «اقدامات تلافی‌جویانه» علیه کره‌شمالی محدود است. واضح است که این برنامه هرگز رسما اعلام نخواهد شد، اما دور از ذهن است که با توجه به کمرنگ بودن حضور کره‌شمالی در میدان‌های مختلف بین‌المللی بتوان حملات سایبری آن را جبران کرد. راه‌حل در نهایت شاید همان حفظ تحریم‌های اقتصادی موجود باشد. آمریکا احتمالا می‌تواند در سازمان‌هایی در داخل کره‌شمالی خرابکاری سایبری داشته باشد، اما در این صورت دست داشتن واشنگتن برای مقامات پیونگ‌یانگ محرز خواهد بود.

یاری هکرها

این محدودیت‌ها باعث شده در شرایطی که دولت کره‌شمالی اتهام هک و تهدید شرکت سونی را بی‌اساس دانسته اما از اقدام هکرهای مهاجم ابراز خشنودی کرده، آمریکا رو به پکن کند. ایالات‌متحده روز شنبه از چین خواست تا به آمریکا در جنگ با هکرهای کره‌شمالی کمک کند. جالب اینجا است که چین چند سالی است خود مرکزی نظامی برای هک اطلاعات آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی راه‌اندازی کرده و به همین دلیل بارها مورد انتقاد غرب قرار گرفته است. به هر روی جنجال داستانی از ترور رهبر خاندان حاکم بر نیمه‌جنوبی شبه جزیره کره باعث شده مقام‌های آمریکایی از چین، حامی پنهان و آشکار کره‌شمالی درخواست کمک کنند. آمریکا از پکن خواسته اطلاعات خود در این باره را با واشنگتن به اشتراک بگذارد و برای مقابله با حملات جدید به ایالات‌متحده کمک کند. ترافیک اینترنت در کره‌شمالی بسیار محدود است اما در هر حال از طریق چین به این کشور می‌رسد. در ابتدای مطرح شدن داستان هک، شک‌هایی نیز متوجه چین بود، اما با اعلام باراک اوباما مبنی بر «تنها» بودن کره‌شمالی در این حملات، امید به احتمال همراهی چین اندکی پررنگ‌تر شده است. بسیار بعید است چین از برگ «بحران‌سازی‌های کره‌شمالی» صرف‌نظر کند، اما دردسرهای ساخته دست رهبران پیونگ یانگ در سال‌های گذشته بعضا مقام‌های حزب کمونیست چین را هم به تنگ آورده است.