پشت پرده حزب عدالت و توسعه

مورات یتکین

ستون‌نویس حریت‌دیلی

«عبدالله گل با سیاست‌های آنکارا در امور خارجی موافق نبود، به‌ویژه در مصر و سوریه. او اعتقاد داشت که رجب طیب اردوغان و احمد داوداوغلو، وزیر امورخارجه زیاده‌روی کرده‌اند و می‌گفت که باید رویه سیاست خارجی خود را در قبال این دو کشور اصلاح کرد. او بارها این موضوع را به داوداوغلو گوشزد کرده بود.» پاراگراف فوق برگرفته از کتاب « ۱۲ سال با عبدالله گل» است که به وسیله احمد سَوَر، مشاور عالی رسانه‌ای حزب عدالت و توسعه نوشته شده است.

احمد سور فردی است که در 12 سالی که گل در نقش نخست‌وزیر، وزیر امور خارجه و در نهایت رئیس‌جمهوری ترکیه ایفای نقش کرد، در کنارش بوده و از ریزترین اتفاقات زندگی عبدالله گل با خبر بوده است. این کتاب نخستین کتابی است که توسط یکی از اعضای حزب عدالت و توسعه به نگارش در آمده است. کتاب فوق در حالی منتشر می‌شود که حزب عدالت و توسعه پس از 13 سال اکثریت خود را در پارلمان ترکیه از دست داد و سور می‌گوید منتظر بود تا انتخابات برگزار شود تا کتاب در ترکیه توزیع شود. به‌نظر می‌رسد گل نمی‌خواسته این کتاب پیش از انتخابات چاپ شود تا تاثیری روی انتخابات پارلمانی نگذارد. اما گل درباره محتوای این کتاب هیچ اعتراضی نداشته و این سکوت حمل بر رضایت وی از محتوای درون کتاب است. این کتاب مثل یک جعبه پاندورا عمل کرده و پشت‌پرده اختلافات دو پایه‌گذار حزب عدالت و توسعه در امور مختلف، به‌ویژه امور خارجی را آشکار کرده است. پاراگراف اول، به‌خوبی نشان می‌دهد که اختلافات بین این دو تا چه حد عمیق بوده است. به‌نظر می‌رسد این اختلافات تا زمانی که اردوغان به‌عنوان رئیس‌جمهوری وارد کاخ ریاست‌جمهوری می‌شود، ادامه داشته است و از این رو اردوغان، داوداوغلو را به‌عنوان کمک دست خود برای نخست‌وزیری انتخاب می‌کند تا ادامه‌دهنده راه وی در امور داخلی و خارجی باشد. سور می‌گوید: «می‌توان اوج اختلافات را بین این دو در زمانی دید که گل پس از انتخابات مصر، به السیسی، به‌عنوان رئیس‌جمهوری تبریک گفت؛ اما اردوغان حتی انتخابات مصر را غیرقانونی قلمداد و اعلام کرد که مرسی از نظر وی تنها رئیس‌جمهوری قانونی مصر است.» مشاور سابق رسانه‌ای حزب عدالت و توسعه در این کتاب خاطرنشان می‌کند اختلافات اردوغان با گل تنها محدود به امور خارجی نبوده است. این دو در مورد موضوعات داخلی از جمله ماجرای فساد موسوم به 17 دسامبر و اعتراضات پارک گزی به شدت اختلاف نظر داشته‌اند. در حالی که گل در ماجرای فساد 17 تا 25 دسامبر با استعفای وزرای متهم به فساد مالی موافق بوده اما اردوغان از 4 وزیر فاسد خود حمایت کرد و اختلافات این دو در زمینه امور داخلی به اوج خود رسید. همچنین ماجرای پارک گزی بخش دیگری از محتویات این جعبه پاندوراست که نشان می‌‌دهد گل با خشونت ورزیدن علیه معترضان مخالف بوده اما اردوغان کاملا از رویه پلیس در برخورد با آنها حمایت کرد.