علی میرزاخانی

رییس‌جمهور محترم در سخنرانی هفته پیش خود از دستور کار ویژه‌ای برای یک جراحی بزرگ در اقتصاد کشور خبر داد که ظاهرا از اوایل سال آینده کلید خواهد خورد. خبرها حاکی از آن است که این جراحی بزرگ در حوزه یارانه‌ها اتفاق خواهد افتاد و طرح کلی آن به این صورت است که حجم عظیم یارانه‌ها به ویژه یارانه‌های حوزه انرژی که بنابر تخمین‌های وزارت نفت، معادل ۱۰۰میلیارد دلار در سال است به کلی حذف خواهد شد و عایدی دولت از حاکم شدن قیمت‌های آزاد در بازار کالاهای مشمول این یارانه‌ها به صورت مستقیم بین عموم مردم توزیع می‌شود.

چنانچه این طرح کلی که تاکنون بارها از سوی اقتصاددانان پیشنهاد شده است به صورت یک دستورکار ویژه برای شخص رییس‌جمهور مطرح شده باشد، باید به جسارت وی آفرین گفت و در حرکتی ملی وی را در انجام این کار یاری کرد؛ چرا که تمام نتایج حاصل از پروژه عظیم «اصلاحات اقتصادی» در چارچوب این طرح قابل حصول است. همچنین، این طرح علاوه بر آن که مبنایی عدالتخواهانه دارد و باعث خشک شدن ریشه‌های فساد، سوءاستفاده، اتلاف منابع و رانت‌خواری در اقتصاد می‌شود، به دلیل اتکا بر مبانی علمی رشد و توسعه می‌تواند باعث خیز بزرگی در جهت شکوفایی اقتصادی شود.

شاید لازم به تکرار نباشد که بخش عمده حجم ۱۰۰میلیارد دلاری یارانه انرژی نصیب دهک‌های ثروتمند کشور می‌شود و متاسفانه اقشار کم‌درآمد جامعه نصیب چندانی از آن ندارند.

تنها به عنوان مشتی از خروار می‌توان به تازه‌ترین یافته‌های بانک مرکزی از نحوه توزیع یارانه بنزین اشاره کرد که براساس آن، دهک ثروتمند جامعه ۸۰ برابر بیش از دهک فقیر از این یارانه بهره می‌گیرد.

طرح «جراحی بزرگ» نه تنها باعث توزیع عادلانه مواهب ملی بین عموم مردم می‌شود، بلکه میلیون‌ها استعداد خارق‌العاده ملی را نیز از تلاش برای جذب این یارانه‌ها که به صورت فرصت‌های رانتی در اقتصاد ظهور کرده است به سمت خلاقیت‌ها و تلاش‌های سالم اقتصادی هدایت می‌کند. ضمن این که امتیاز ویژه این طرح آن است که در صورت اجرای صحیح باعث تحریک هر دو جانب عرضه و تقاضا به صورت توامان می‌شود و به همین دلیل، نوشدارویی است هم برای رکود و هم برای تورم.

در عین حال، جای این افسوس باقی است که شاید بهتر آن بود این جراحی بزرگ در ابعادی کوچک‌تر در سال جاری برای مساله بنزین آزمایش می‌شد تا با عزم محکم و اراده راسخ‌تر در این مسیر حرکت شود. اما متاسفانه در خصوص مساله بنزین، کالبد شکافته شده بدون انجام جراحی دوباره دوخته شد که امید می‌رود این بار اینگونه نشود که در این صورت نه تنها بهبودی پس از جراحی قابل مشاهده نخواهد بود بلکه دردی دیگر بر دردهای انباشته اقتصاد دچار بیماری مزمن افزوده خواهد شد.