نرخ ارز و اهداف دولت
خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری روز ۲۶ شهریورماه گذشته به نقل از محمود بهمنی، رییس‌کل بانک مرکزی نوشتند: «می‌خواستم ارز را تک‌نرخی کنم، اما مهلت ندادند.»
محمدصادق جنان‌صفت
خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری روز ۲۶ شهریورماه گذشته به نقل از محمود بهمنی، رییس‌کل بانک مرکزی نوشتند: «می‌خواستم ارز را تک‌نرخی کنم، اما مهلت ندادند.» وی روز ۱۳ مهر نیز تاکید کرد: «در دو روز باقیمانده تا آخر هفته یک مرحله دیگر نرخ ارز را کاهش می‌دهیم.»
امروز ۴۶ روز از سخنان اول وی و ۲۸ روز از وعده کاهش نرخ ارز توسط رییس‌کل بانک مرکزی سپری شده است و نرخ ارز روندی فزاینده را تجربه می‌کند و شاهد ۳ نرخی شدن ارز در بازار هستیم. ناامید شدن فعالان صنعتی و اقتصادی از وعده‌های بانک مرکزی و دولت منجر به اعتراض آنها شده و در محافل و مجامع خود به دولت هشدار می‌دهند که ادامه وضع فعلی در بازار ارز موجب ابهام و مخدوش شدن اعتماد به بانک مرکزی و دولت خواهد شد. فعالان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران درباره وضع فعلی بازار ارز نکات قابل‌توجهی ارائه کرده و احتمالا در روزهای آتی باز هم نکات مهمی را مطرح خواهند کرد.
نوشته حاضر چند نکته را درباره بازار و سیاست‌های ارزی و رفتار و گفتار مسوولان تراز اول بانکی و سیاسی یادآور می‌شود:
۱- رییس‌کل بانک مرکزی باید با صراحت و شجاعت نام و مشخصات آنهایی که «مهلت» ندادند تا وی با مسوولیت خویش ارز را تک‌نرخی کند به اطلاع شهروندان برساند. مبهم نگه داشتن این فرد یا افراد و نهادهای قدرتمندی که بالای سر رییس کل بانک مرکزی ایستاده و به او اجازه تک‌نرخی کردن ارز را نمی‌دهند و حتی خواسته او را برای افزایش نرخ سود سپرده‌گذاری در چند ماه گذشته نادیده گرفته‌اند، موجب سلب اعتماد به حرف‌ها و داوری‌های رییس‌کل بانک مرکزی خواهد شد. رشد بی‌اعتمادی به نهاد بانک مرکزی و مسوولان آن به ویژه از سوی فعالان اقتصادی و حتی شهروندان عادی به جایی منتهی می‌شود که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و همه چیز از دست می‌رود.
۲- برخی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی نشان از آن دارد که کوچک‌ترین علاقه‌ای به دانش رایج اقتصاد و رفتار مستقل از قدرت سیاسی متغیرهای اقتصادی وجود ندارد. این بی‌اعتنایی و نادیده گرفتن آموزه‌های علم اقتصاد به این دلیل است که برخی اهداف دولت با آموزه‌های دانش اقتصاد به تعارض می‌رسند و البته دولت ترجیح می‌دهد اهداف خود را به هر شکل پیگیری کند. در همین مساله ۳ نرخی شدن ارز و روند فزاینده قیمت ارزهای معتبر به ریال، این شبهه وجود دارد که بازار ارز ابزاری برای پیگیری سایر اهداف دولت شده است و می‌تواند پیامدهای مخاطره‌آمیزی را بر اقتصاد تحمیل کند.
دولت با وجود همه توصیه‌های کارشناسان و اقتصاددانان که نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات را دستکاری نکنید، هنوز تمایل ندارد از این خواسته خود عدول کند و بازار پول را از تعادل خارج کرده است که پیامدهای آن در بازار ارز قابل دیدن است.
۳- اعضای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و تهران در روزهای گذشته اعتراض و انتقاد و راهکارهای موردنظر خود درباره بازار ارز را طرح کرده‌اند. به نظر می‌رسد، این نمایندگان بخش خصوصی نباید در این نقطه متوقف شده و کار را رها کنند. اگر بخش خصوصی از شرایط موجود ناراضی‌اند - که هستند - و اگر راهکارهای کارشناسی و علمی برای متقاعد کردن دولت و بانک مرکزی دارند، گام بعدی و مهم‌تر این است که کار را تا آخر دنبال کرده و به نتیجه‌ای خوش‌فرجام برسانند. تجربه نشان داده است اگر بخش خصوصی فقط به طرح مسائل اکتفا کند و معضل را تا حل کردن آن پیش نبرد، انبوه رویدادهای سیاسی، به دولت اجازه می‌دهد اهداف خود را دنبال کرده و به نتایج بلندمدت رفتارش کمتر توجه کند.
ارسال نظر