آمار و انصاف
۱۰۰صندلی، ۱۰۰۰پرتقال، ۱۰هزار تن گندم، یک‌میلیون تن فولاد، اصطلاحاتی‌اند که هر فرد عامی و هر فرد خاص می‌تواند در ذهن خود تصویری از‌آنها ترسیم کند.
محمدصادق جنان صفت
۱۰۰صندلی، ۱۰۰۰پرتقال، ۱۰هزار تن گندم، یک‌میلیون تن فولاد، اصطلاحاتی‌اند که هر فرد عامی و هر فرد خاص می‌تواند در ذهن خود تصویری از‌آنها ترسیم کند. این اعداد و ارقام چون به یک واقعیت مادی نسبت داده شده‌اند، معنی دارند و استفاده از آنها میان افراد به صورت نهادینه شده درآمده و قابل قبول است. اما اگر اعداد ۱۰۰، ۱۰۰۰، صدهزار و یک‌میلیون را به صورت مجرد و انتزاعی به کار گیریم، هیچ فرد عادی یا خاص تصویری از آن در ذهنش جای نمی‌گیرد. اعداد و ارقام علاوه بر این دارای قدرت مقایسه‌کنندگی هستند و تحولات و تغییرات افزایشی و کاهشی درباره یک پدیده مادی را به ذهن متبادر می‌سازند. یک فرد عادی هم می‌تواند درک کند که ۱۰۰صندلی کمتر از ۲۰۰صندلی است و این چیزی است که در زندگی همه افراد یک نیاز به حساب می‌آید. از طرف دیگر، اعداد و ارقام بسته به اینکه از سوی چه فردی به کار گرفته شده و در کدام دامنه و برای نشان دادن کدام مقایسه به کار گرفته شوند نیز دارای اهمیت هستند. ممکن است یک فرد عادی تفاوت‌های واقعی و معناداری میان رشد ۲۰درصدی در دستمزدها با رشد ۱۰۰درصدی در این شاخص را به سادگی درک نکند و آرزو داشته باشد که به طور مثال هر سال ۱۰۰درصد افزایش دستمزد نصیب او شود و به ژرفای تغییراتی که باید رخ دهد تا این اتفاق بیفتد، آگاهی نداشته باشد.
استفاده از اعداد و ارقام در صورتی که بر پایه کیفیت مناسب، صحیح و دقیق باشد و از مبنای درستی سرچشمه گرفته شود، یک نیاز ضروری برای یک جامعه است و تخطی از اصول برای همه دردسر درست میکند و توانایی دارد تا جامعه و شهروندان را گمراه کند و بر تحلیل و رفتار آنها تاثیرات منفی بگذارد. مسوولان ارشد هر دولتی‌با هر گرایش سیاسی و در هر سرزمینی علاقه‌مند هستند که با استفاده از اعداد و ارقام نتیجه برنامه‌ریزی و تلاش همکاران خود را نشان داده و به رای دهندگان یادآور شوند که رای آنها درست بوده و در آینده نیز می‌توانند به آنها اعتماد کنند.
مسوولان دولت فعلی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و هر چند وقت یک بار یکی از مسوولان با ارائه آمار و ارقام مربوط به شاخص‌های متفاوت اقتصادی اقدام به مقایسه میکند.
پرویز داوودی، معادن اول رییس‌جمهور و تنها اقتصاد خوانده کابینه نیز در ۴ سال گذشته در این باره اخبار و گزارش‌های مختلفی ارائه کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، معاون اول رییس‌جمهور در جریان جشن خودکفایی سیمان گفته است:
«... دولت نهم در هر سال ۶ برابر دولت‌های دیگر کار کرده است .... در دولت نهم حدود ۱۰۰هزار کلنگ‌زنی شد که ۵۲هزار طرح به بهره‌برداری رسیده و براساس آمار موجود، تقریبا ۶برابر دولت‌های دیگر کارشده است».
دقت در این گزارش آن هم از سوی معاون اول رییس‌جمهور، سوالات بسیار مهمی را در ذهن ایجاد میکند.سوالاتی از این قبیل که:
مبنای این مقایسه چیست؟ آیا به طور مثال سرمایه‌گذاری ۶ برابر شده است؟
رشد تولید ناخالص داخلی و میزان تولید ملی ۶ برابر شده است؟
نرخ رشد اشتغال ۶ برابر شده است؟ آیا مقیاس طرح‌های مورد اشاره آقای معاون اول یکی‌اند؟ به طور مثال طرح‌های پتروشیمی، فولادسازی، کارخانه تولید اتومبیل و .... مبنای مقایسه‌اند؟
همه ایرانیان خوشحال می‌شوند که دولتی بتواند ۶ برابر دولت‌های قبلی کار کند و سطح رفاه مادی، اشتغال، تفریح و سرگرمی و .... آنها به همین نسبت رشد کند، اما واقعیت‌ها سرسخت‌اند و در عمل خود را تحمیل می‌کنند و مقایسه‌های واقعی ممکن است در همین کوتاه مدت، اغراق‌ها را نشان دهد. در آن روز چه پاسخی خواهیم داشت؟
دقت و انصاف در ارائه آمار و ارقام شرط اعتمادسازی میان دولت‌ها و شهروندان است و باید در این باره احتیاط کامل صورت پذیرد تا جامعه و شهروندان به بیهودگی نرسند.
ارسال نظر