محمدصادق جنان‌صفت

رشد شتابان تورم از مصیبت‌بارترین پدیده‌های اقتصادی در هر جامعه‌ای و در هر اقتصادی است و آسیب‌های جدی بر کسب‌و‌کار و سطح معیشت شهروندان و یک کشور وارد می‌کند. کاهش سطح قدرت خرید شهروندان و فقیرتر شدن آنها در یک دوره معین که آثار آن البته ادامه خواهد داشت، از بدترین آسیب‌هایی است که نرخ تورم شتابان وارد می‌کند. از طرف دیگر، نرخ تورم شتابان در اقتصاد یک کشور به ویژه اگر بالاتر از میانگین نرخ جهانی باشد، قدرت رقابتی تولید ملی را کاهش داده، میل به واردات را افزایش و میل به سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. به همین دلیل است که مهار تورم، استراتژی تغییرناپذیر سیاستگذاران اقتصادی است و چون ریشه تورم در سیاست‌های پولی است، این وظیفه به بانک مرکزی سپرده شده است.

محمود بهمنی، رییس‌کل بانک مرکزی ایران، روز گذشته ضمن ابراز خرسندی از کاهش شتاب رشد تورم در سال ۱۳۸۸ نسبت به ۱۳۸۷، برخی دلایل این کاهش را یادآور شد.او تاکید کرد که «کنترل نقدینگی» و «کنترل قیمت مسکن» دو عامل اصلی مهار شتاب رشد تورم بوده است. هر ایرانی دلسوزی از اینکه شتاب تورم روندی کاهنده پیدا کند و جامعه از فقر و فساد دور شود، خرسند است؛ اما این مهار تورم نیز باید ما‌به ازایی مناسب داشته باشد و نباید به قیمت رکود اقتصادی و آسیب زدن به فعالیت‌های اقتصادی تمام شود. این چیزی است که متاسفانه پاسخ شفاف و روشنی درباره آن دیده نمی‌شود و رییس‌کل بانک مرکزی نیز درباره «کاهش رشد اقتصادی» که احتمالا از دلایل اصلی کاهش شتاب رشد تورم است، توضیحی نداده است. واقعیت این است که بانک مرکزی ایران هنوز عدد دقیقی را از رشد احتمالی اقتصاد ایران حتی برای نیمه اول سال ۱۳۸۸ ارائه نکرده است تا معلوم شود، آیا این رکود اقتصادی بوده است که باعث کاهش تورم شده یا عوامل دیگر؟

اگر بانک مرکزی اعلام کند رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۸۸ چقدر بوده و آیا عددی بالاتر از نرخ رشد اقتصادی سال ۱۳۸۷ را تجربه کرده است، داوری درباره کامیابی بانک مرکزی در مهار تورم کارشناسانه‌تر خواهد بود. اگر نرخ رشد اقتصاد ایران در سال ۱۳۸۸ کمتر از دو درصد باشد که برخی برآوردها چنین چیزی را نشان می‌دهد یا دست‌کم برخی اقتصاددانان چنین تخمینی زده‌اند، به معنای رکود است و در سالی که رکود بر اقتصاد ملی حاکم باشد، تورم روندی کاهنده خواهد داشت. امیدواریم رییس‌کل بانک مرکزی و مسوولان ارشد این نهاد معتبر با اعلام رشد اقتصاد ایران در سال ۱۳۸۸، این مساله را روشن سازند. کاهش شتاب رشد اقتصادی از نظر اثراتش بر تولید ثروت و درآمد جامعه، همان اثری را دارد که تورم شتابان دارد: فقیرتر شدن جامعه و خانوارها، مصیبتی است که کاهش رشد اقتصادی می‌تواند به همراه داشته باشد.