علی میرزاخانی

رییس‌جمهور قرار است امروز با تاخیری ۱۰ماهه اولین گزارش از عملکرد برنامه چهارم در سال اول اجرای آن را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند. مطابق قانون برنامه، رییس‌جمهور موظف است حداکثر تا آذرماه هر سال، گزارش عملکرد سال ماقبل برنامه را به مجلس تقدیم کند که متاسفانه به علل نامعلومی، ارائه این گزارش تاکنون به تعویق افتاده است. البته به نظر می‌رسد دولت نسبت به برنامه چهارم انتقاداتی دارد که اگرچه در اوایل کار سعی می‌کرد از طرح آنها خودداری کند، اما در دو ماه اخیر، شخص آقای رییس‌جمهور چنین تعارفاتی را کنار گذاشته و به صراحت از ناهماهنگی این برنامه سخن گفت.به گفته آقای احمدی‌نژاد، اگر بخواهیم شکل این برنامه را روی کاغذ بکشیم، یک دست آن به آبعلی می‌رود و یک دست به سمت جای دیگر یا اینکه یک انگشتش دو کیلومتر وسعت دارد و انگشت دیگرش چند میلی‌متر.دومین انتقاد رییس‌جمهور که به صورت ریشه‌ای‌تری مطرح شد، متوجه مبانی نظری برنامه چهارم بود که البته طرح آن به صورت کاملا کلی بود و موارد خاصی که در مواد برنامه ظهور کرده باشد، مورد انتقاد قرار نگرفت. ضمنا در انتقاد از ناهماهنگی برنامه چهارم نیز فقط مورد تورم به صورت مصداقی طرح شد. به این صورت که به اعتقاد رییس‌جمهور، حذف موانع غیرتعرفه‌ای با کنترل تورم در یک سطح مشخص در تناقض است. به نظر می‌رسد چنانچه انتقادات دولت به برنامه چهارم محدود به همین مورد باشد، نمی‌توان آن را انتقاد واردی دانست، اگرچه بدون تردید برنامه چهارم مبرا از اشکالات زیاد و در نتیجه غیرقابل انتقاد نیست.

اما در‌خصوص تورم با اطمینان قاطع می‌توان گفت که حذف اصولی موانع غیرتعرفه‌ای به هیچ‌وجه مانعی برای کنترل تورم ایجاد نمی‌کند و اصولا در هیچ کجای جهان تورم را با ابزار واردات و صادرات کنترل نمی‌کنند تا نوبت به این بحث برسد که موانع تعرفه‌ای بهتر است یا مانع غیرتعرفه‌ای.

به هر حال، یکی از نقدهای وارد بر عملکرد دولت آن است که تکلیف خود را با برنامه چهارم مشخص کند. یعنی چنانچه به این برنامه اعتقاد دارد، باید به الزامات آن منجمله ارائه گزارش عملکرد آن براساس زمانبندی پیش‌بینی شده پایبند باشد و چنانچه انتقاداتی به آن دارد، با اصلاح برنامه از طریق ارائه لوایح قانونی مدیریت اقتصادی کشور را با تکیه بر یک برنامه مشخص پیش ببرد تا از افتادن به دام روزمرگی جلوگیری شود.