در گفت‌‌‌وگو با دبیر انجمن روغن نباتی بررسی شد
آرامش در بازار روغن بعد از حذف ارز دولتی
تصمیم شجاعانه در حوزه روغن
در این ارتباط در گفت‌‌‌وگو با امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی به بررسی متغیرهای موثر بر بازار روغن و تاثیر سیاست آزادسازی قیمت ارز و حذف ارز ترجیحی از این صنعت پرداخته‌‌‌ایم.این فعال حوزه روغن نباتی با بیان اینکه تصمیم به آزادسازی قیمت ارز یک تصمیم شجاعانه در اقتصاد ایران است که باعث حذف حمایت‌‌‌های غیرموثر شد، می‌‌‌گوید: با حذف ارز ترجیحی از صنعت روغن که در ۲۲ اردیبهشت امسال جای خود را به ارز نیمایی داد، شاهد جهش قیمتی ۳۵۰ تا ۴۰۰ درصدی برای این محصول بودیم که این افزایش قیمت به هر حال ناگزیر بود، اما به تبع آن آرامشی بر صنعت حاکم شد.
به گفته وی، در آن دوره قیمت ارزی که به کالاهای اساسی پرداخت می‌‌‌شد با قیمت بازار آزاد فاصله زیادی داشت و این امر باعث افزایش صادرات رسمی و غیررسمی شده بود و به عنوان مثال همه محصولاتی که ماده اولیه آنها روغن نباتی بود، به نوعی مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی شده بودند و با صادرات این محصولات به عنوان صادرات غیرمستقیم در واقع ارز به جیب خارجی‌‌‌ها می‌‌‌رفت. بیرشک با بیان اینکه این تصمیم برای صنعت روغن نباتی باعث ایجاد شفافیت شد، افزود: در نتیجه حذف ارز ترجیحی، صنعت مسیر واقعی‌‌‌تری را در پیش گرفت به طوری که پس از کاهش قیمت روغن در بازارهای جهانی، این کالا در بازارهای داخل نیز با کاهش قیمت روبه‌‌‌رو شد و این واکنش و همزمانی در مورد کالاهایی که زیر نظارت سازمان حمایت تعیین قیمت می‌‌‌شدند کم‌سابقه بود که نشان می‌دهد اگر اقتصاد حاکم بر کشور یک اقتصاد باز باشد و بخشنامه‌‌‌ها و دستورالعمل‌‌‌ها ثبات داشته باشند، حتما صنایع با آرامش بیشتری فعالیت خواهند کرد و به دنبال زیاده‌روی در منفعت‌‌‌طلبی نیستند و در این شرایط قیمت‌ها تابع متغیرهای واقعی است.
آماده صادرات هستیم
این فعال حوزه روغن نباتی با اشاره به اینکه ظرفیت تولید انواع روغن نباتی در کشور بالغ بر 5/ 5 میلیون تن است، ادامه داد: اما میزان مصرف داخل کشور برای این محصول بین 5/ 1تا 6/ 1 میلیون تن در صنف و صنعت و خانوار است؛ به عبارتی ظرفیت خالی بسیار زیادی برای صادرات روغن وجود دارد. این در حالی است که بعد از آزادسازی ارز 4200 تومانی، رکورد تولید و توزیع را بعد از انقلاب با 2/ 2 میلیون تن تولید شکستیم که نشان می‌دهد توان تولید بیشتر در کشور وجود دارد به شرطی که دولت زیرساخت‌‌‌های مرتبط با تولید و صادرات را با تصمیمات درست و اصولی و ارائه مشوق‌‌‌های مناسب تولید فراهم سازد.
وی در ارتباط با تصمیمات خلقالساعه دولت در ادوار گذشته با بیان اینکه صادرکنندگان برای بازاریابی محصولات خود هزینه‌‌‌ها و مشکلات بسیار زیادی را متحمل می‌‌‌شوند، ادامه داد: این تلاش‌‌‌ها و تعهدهایی که صادرکنندگان به خریداران خارجی برای تحویل کالا می‌دهند به نوعی اعتبار کشور و صنعت محسوب می‌شود که نباید خدشه‌دار شود، اما هر آن ممکن است با یک دستورالعمل خلقالساعه دولت همه این اعتبار از بین برود و این به زیان تولید کشور و صنایع غذایی است و باعث بدنامی صادرکنندگان می‌شود. وی افزود: به عنوان مثال بعد از آزادسازی قیمت ارز، صادرات روغن همچنان متوقف است و هنوز مجوز صادرات از دولت دریافت نشده که البته مسوولان دولتی وعده آزادسازی صادرات را داده‌‌‌اند.
هزینه‌‌‌های تولید افزایش یافت
بیرشک در بخش دیگری از سخنان خود به هزینه‌‌‌های تولید در صنعت روغن اشاره کرد و گفت: تحریم‌‌‌ها در یک دهه گذشته در دوره‌‌‌های مختلف اثرات متفاوتی را روی این صنعت بر جا گذاشته است. این تحریم‌‌‌ها در سال 97 هم منابع درآمدی دولت را کاهش داد که این موضوع روی سهمیه‌بندی ارز برای صنایع و تاخیرهای فراوان و طولانی‌مدت در تخصیص ارز برای صنایع اثر منفی بر جا گذاشت و هم نقل و انتقال ارز را برای تامین مواد اولیه تحت‌‌‌الشعاع خود قرار داد که این دو عامل بر مسیر توسعه صنعت و قیمت تمام‌شده تولید اثر گذاشتند. چراکه ظهور طبقه‌‌‌ای به نام واسطه‌‌‌های مالی برای نقل و انتقال ارز هزینه‌‌‌های این عملیات را افزایش داده بود و این در حالی است که هزینه‌‌‌های جانبی تولید نیز روز‌به‌روز افزایشی بوده است.
به گفته دبیر انجمن صنایع روغن نباتی، افزایش قیمت ارز علاوه بر ماده اولیه، تامین مواد بسته‌‌‌بندی را نیز با مشکل روبه‌‌‌رو کرد و این در حالی است که تورم‌‌‌های سنگین در صنعت غذا، هزینه‌‌‌های حمل، سوخت، گاز، آب و برق و حقوق پرسنل همگی با افزایش روبه‌‌‌رو شده‌‌‌اند که با شیب نسبتا مشخصی در هر سال اتفاق می‌‌‌افتد. وی با بیان اینکه حتی پرداخت ارز دولتی که دولت آن را نوعی حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده محسوب می‌‌‌کرد، در واقع حمایتی نبود، گفت: دولت با تخصیص این ارز در عمل در همه صنعت مداخله می‌‌‌کرد و این در حالی است که اختلاف قیمت بالایی بین قیمت واقعی و قیمت سازمان حمایت برای این محصول وجود داشت که همه این چالش‌‌‌ها با حذف ارز دولتی تقریبا از بین رفت.
روغن از سفره‌‌‌ها حذف نشد
بیرشک اضافه کرد: روغن یک کالای اساسی و استراتژیک و تا حدی بدون جایگزین است و این موضوع باعث شده تا دولت حتی بعد از حذف یارانه همچنان قیمت‌گذاری را در اختیار بگیرد، زیرا اختلاف ارز نیمایی و آزاد همچنان از نظر دولت تهدیدی برای قیمت‌ها محسوب می‌شود، این در حالی است که به عقیده من دولت باید به بخش‌‌‌خصوصی اعتماد کند و قیمت‌گذاری را بر عهده تولیدکنندگان قرار دهد؛ زیرا بخش‌‌‌خصوصی نیز از خود مردم بوده و برای سفره مردم دلسوز است.
وی در ارتباط با سوالی درباره اثر رشد 400درصدی قیمت روی تقاضای روغن گفت: در صنعت روغن با کاهش تقاضای جدی روبه‌‌‌رو نیستیم و در عوض تقاضا برای این محصول واقعی شده و افراد به اندازه‌‌‌ای که نیاز دارند، به خرید مبادرت می‌کنند؛ بنابراین تقاضای کاذب برای این محصول از بین رفته و مصرف به صورت هدفمند صورت می‌گیرد که این مساله اتفاق خوبی است.
یکی از موادی که انرژی را در بدن تامین می‌کند چربی است و نسبت به بسیاری از مواد غذایی موردنیاز بدن ارزان‌‌‌تر است و در مقایسه با بسیاری از کالاها از سفره مردم کاهش نیافته و این در حالی است که برخی کالاها به طور جدی از سفره حذف شده‌‌‌اند. مردم در حال حاضر به ضروریات سفره خود دقت می‌کنند و مثلا به جای گوشت قرمز از سویا استفاده می‌کنند یا ماهی پرورشی را جایگزین ماهی سفید کرده‌‌‌اند، اما روغن جزو کالاهایی است که به این آسانی از سفره حذف نمی‌شود.
وی در انتها با بیان اینکه تولیدکنندگان حوزه روغن از دولت انتظار دارند اجازه دهد بخش خصوصی کار خود را انجام دهد و به این ترتیب ثبات کنونی بازار روغن ادامه یابد اظهار کرد: در صنعت روغن در حال حاضر با شرایط باثباتی روبه‌‌‌رو هستیم و اگر دولت در بازار دخالت نکند و دستورالعمل خلق‌‌‌الساعه‌‌‌ای را صادر نکند تا پایان سال انتظار نمی‌رود بازار روغن با چالش روبه‌‌‌رو باشد و انتظار داریم دولت از توان بخش خصوصی و فعالان صنعت استفاده کند که قطعا تصمیمات مهم‌تری را در حوزه‌‌‌های مختلف اخذ خواهد کرد.
