در نشست خبری پنجمین نمایشگاه و کنفرانس صنعت پخش ایران بررسی شد
ابربدهی دولت به صنعت پخش
صنعت مغفول با سهم ۹ درصدی از اقتصاد
صنعتی با سهم ۹ درصدی از اقتصاد ایران
در این نشست رئیس شورای سیاستگذاری کنفرانس و نمایشگاه صنعت پخش ایران با بیان اینکه این انجمن با هزار و ۷۰۰ عضو، جزو انجمن‌های تراز اول در کشور است افزود: مجموع عملکرد اعضای این انجمن ۹درصد تولید داخلی کشور را تشکیل می‌دهد که این رقم از سهم برخی صنایع بزرگ نیز بالاتر است. این انجمن با ۱۷ شعبه در سراسر کشور خدمات خود را به اعضا و نهادهای نظارتی و وزارتخانه‌های مرتبط ارائه می‌کند.
بیش از ۱۲۰هزار نفر به صورت مستقیم و ۳۵۰۰ تامین‌کننده داخلی و خارجی در حوزه کالاهای «اف‌ام‌سی‌جی» (Fast moving consumer Goods یا «کالاهای مصرفی از نوع تندرو»؛ این کالاها پر فروش هستند و سرعت خریدشان توسط مشتری بالا است به‌طوری که خرده‌فروش ناچار است مدام قفسه‌های فروشگاه را از این کالاها پر کند) فعالیت می‌کنند و شرکت‌های زیرمجموعه انجمن عملیات تامین صد‌درصد داروی کشور و ۸۰درصد سایر کالاهای پرمصرف کم‌دوام را بر عهده دارد و بیش از ۴ میلیون مترمربع انبار سرپوشیده و یخچال‌های انجمادی و ۲۵هزار ناوگان درون‌شهری در اختیار اعضای این انجمن است.
به گفته سهراب کارگر، نقش مهم انجمن، توزیع کلیه کالاها در سراسر کشور با یک نرخ ثابت است و در همه بحران‌های کشور بازوی پرتوان دولت‌ها بوده و توانسته مناطق کمتر بهره‌مند کشور را به خوبی پوشش دهد. در حال حاضر گردش مالی صنعت پخش بدون احتساب صنعت دارو ۷۵۰ همت و این رقم برای توزیع دارو ۱۸۰ همت است که با افزایش قیمت‌ها در سال آینده این ارقام افزایش می‌یابد. کارگر با این مقدمه افزود: جایگاه این صنعت در کشور و در صنایع مختلف بسیار اهمیت دارد و هر فعالیت اقتصادی و غیراقتصادی از خدمات این بخش بهره‌مند هستند، با این حال ایران به دلایل مختلف در صنعت پخش نتوانسته در مقایسه با دنیا رقابت کند، هرچند بخش خصوصی سعی کرده این فاصله را کاهش دهد و حتی در بخش توزیع دارو در بسیاری موارد توزیع‌کنندگان ایرانی به رقبای خود در آسیا تنه می‌زنند، با این حال با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم.
به گفته وی در گذشته بازیگران صنعت آگاهی لازم را از این زنجیره نداشتند ولی سعی کردیم در کنفرانس‌هایی که برگزار شده نقش این صنعت را تشریح کنیم و همچنین با آینده‌پژوهی در این صنعت در کنفرانس‌های گذشته، حالا و در کنفرانس پنجم پا را فراتر گذاشته‌ایم تا بتوانیم همه بازیگران صنعت پخش، دولت و سایر صنایع را در‌بر بگیریم و همچنین با برگزاری این کنفرانس در جزیره کیش، تلاش کرده‌ایم تا شرکای خارجی نیز در این کنفرانس حضور به هم برسانند و ارتباط بهتری با آنها برقرار کنیم. رئیس هیات‌مدیره انجمن پخش ایران افزود: اکنون به دنبال ایجاد فدراسیون توزیع و پخش در خاورمیانه هستیم تا خدمات توزیع کالا و لجستیکی را بهتر انجام دهیم و از پتانسیل کالاهای ایرانی در حوزه FMCG در منطقه بهتر استفاده کنیم.
جایگاه صنعت پخش شناخته‌شده نیست
عضو انجمن صنعت پخش در این نشست با بیان اینکه صنعت پخش در ایران مغفول افتاده و جایگاه شایسته‌ای در کشور ندارد گفت: در همه کشورهای پیشرفته دنیا خدمات با نگاهی مترقی مورد توجه قرار گرفته و صنعت پخش جایگاه برجسته‌ای را در اختیار دارد، به طوری که شرکت‌های این صنعت در صدر ۵۰۰ شرکت برتر مجله فورچون قرار گرفته و با ارائه خدمات مناسب تاثیر زیادی بر کل زنجیره تامین دارند. اما در ایران غالبا از این صنعت به عنوان واسطه بین تولید و مصرف یاد می‌شود و خدمات بسیار مهم این صنعت مورد توجه قرار نمی‌گیرد. بنابراین بسیار اهمیت دارد جایگاه واقعی این صنعت برای همگان از جمله دولت و مجلس روشن شود.
محمدرضا مرادی با اشاره به اینکه مشکل اصلی صنعت پخش نپرداختن به موضوع تحقیق و توسعه و لَختی زیاد و به‌روز نبودن در این صنعت است که دلایل مختلفی دارد، بیان کرد: اولا از پایه و استارت این صنعت در سال ۱۳۳۳ شرکت‌های پخش به عنوان کامل‌کننده زنجیره تامین متناسب با استانداردهای دنیا نبوده و متاسفانه دولتمردان هم در این مسیر کمکی نکرده‌اند و چند‌پارچگی در وزارتخانه‌ها باعث شده در زیرساخت‌های صنعت سرمایه‌گذاری واقعی صورت نگیرد. از طرفی هیچ‌گاه به صنعت پخش به صورت علمی نگاه نشده و در نتیجه از پخش‌هایی استفاده می‌کنیم که از تکنولوژی دوری کرده‌اند و به جای زیرساخت‌های آی‌تی‌محور به زیرساخت‌های فیزیکی اهمیت داده‌اند؛ اما از طرفی یکسری شرکت‌ها با پارادایم‌های جدید و رویکرد جدید، عملا سهم بزرگی از توزیع‌کنندگان سنتی را تصاحب کرده‌اند.
عضو انجمن صنعت پخش، در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» در ارتباط با بدهی دولت به شرکت‌های توزیع دارو با بیان اینکه این صنعت بخش کوچک، اما استراتژیکی را بر عهده دارند گفت: موضوع دارو از اهمیت زیادی برخوردار است که بخشی از آن در مراکز درمانی دولتی توزیع می‌شود و اگر این رسالت اجتماعی توسط شرکت‌های پخش انجام نشود، مشکلات زیادی برای بیماران ایجاد خواهد شد؛ این رسالت اجتماعی توسط برخی شرکت‌های خصولتی انجام می‌شود، به امید اینکه دولت نیز به تعهدات خود پایبند باشد، اما در سال‌های اخیر متناسب با شرایط اقتصادی کشور، میزان مطالبات شرکت‌های پخش دارو به نزدیک ۱۱ همت رسیده و باعث بروز مشکلات جدی برای زنجیره توزیع دارو و شرکت‌ها شده است.
صنعت پخش یک صنعت آی‌تی‌محور است
احمد شیروانی، دبیر اجرایی نمایشگاه و کنفرانس بین‌المللی صنعت پخش نیز گفت: قرار است در این همایش بر اساس سیاست‌های جدید هیات‌مدیره، مسائل اصلی صنعت مورد اهتمام جدی قرار گیرد و با خروج از حالت تدافعی، استراتژی مطالبه‌گری را با توجه به انواع فشارهایی که این صنعت با آن روبه‌رو است، در دستور کار جدی‌تر قرار دهد و به عنوان نماینده شرکت‌های عضو، در مقابل برخی سیاستگذاری‌های چالش‌آفرین همچون سیاست قیمت‌گذاری دستوری یا مارجین‌های دستوری و... اقدامات مناسب را انجام دهد.
شیروانی نیز در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» در ارتباط با تعیین مارجین توسط دولت و آثار آن بر این صنعت گفت: صنعت پخش یک صنعت آی‌تی‌محور است و ۹۹درصد شرکت‌های پخش یک‌دفتره هستند، اما در هر دو بخش دارو و غیردارو این حاکمیت است که قیمت و مارجین را تعیین می‌کند و سازمان حمایت میزان سود شرکت‌ها را ابلاغ و بر آن نظارت دارد. از طرفی بخش عمده هزینه‌های این صنعت به لجستیک و نیروی انسانی مرتبط است که امسال به شدت افزایش یافته و این در حالی است که مارجین شرکت‌ها نه‌تنها تغییر نکرده که ماهیت آن نیز تغییر پیدا کرده است. به همین دلایل تکلیفی و الزام‌های دولت، شرکت‌ها نمی‌توانند به سمت توسعه سرمایه‌گذاری بروند؛ در حالی که قیمت خودرو به عنوان یک قلم از هزینه‌های این صنعت، به تنهایی ۱۰ برابر شده است.
مداخله ۶ وزارتخانه در حوزه پخش
کارگر در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در کنفرانس‌های پیشین، مثلث دانشگاه، صنعت و دولت را ایجاد و ارتباط مناسبی بین این سه بخش برقرار کردیم گفت: صنعت پخش به عنوان یک صنف شناخته می‌شود و در قانون نیز زیرعنوان اصناف قرار دارد و در عین حال ۶ وزارتخانه به انواعی در این صنعت متولی هستند؛ به عنوان مثال حوزه توزیع دارو در اختیار وزارت بهداشت بود و کالا در اختیار وزارت صمت و... و این باعث شده سینرجی از این صنعت گرفته شود و قوانین موازی ایجاد شود، بنابراین شرکت‌های پخش به‌خصوص در دوران بحران‌های اقتصادی با چند متولی روبه‌رو می‌شوند، اما با این کنفرانس‌ها توجه دولتمردان و قانون‌گذاران به این موضوع جلب شد که باید فرآیندهای استاندارد دنیا در ایران پیاده شود و در این مسیر امیدواریم سند جامع صنعت پخش تصویب شود.
رئیس شورای سیاستگذاری کنفرانس صنعت پخش ایران با اشاره به اینکه لازم است دولت ابتدا از صنعت شناخت پیدا کند از مداخله بیش از یک وزارتخانه در این حوزه انتقاد کرد و افزود: باید ابتدا جایگاه این صنعت قانونمند شود و حداقل ۶ وزارتخانه دخیل در آن هماهنگ شوند. به علاوه صنعت پخش شامل دو بخش فروش و توزیع است و موضوعات نیروی انسانی و ناوگان حمل و انبارداری سه مقوله مهم در این صنعت محسوب می‌شوند. به علاوه در ایران اغلب شرکت‌های بزرگ تولیدی دارای شرکت‌های پخش منحصر به خود هستند و این موضوع بهره‌وری صنعت را در مجموع کاهش داده و باعث شده بخش زیادی از فعالان صنعت در عمل فعالیتی نداشته باشند.
