گروه انرژی- در شرایطی که اکثر میادین نفتی کشور به نیمه دوم عمر خود نزدیک می‌شوند، بعد از کارشناسان داخلی، حالا سازمان‌های بین‌المللی نیز نسبت به افت تولید نفت ایران هشدار می‌دهند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در جدیدترین گزارش خود ادعا کرد که تولید نفت ایران بر خلاف اغلب تولیدکنندگان نفت در سال‌های آینده کاهش می‌یابد. بر اساس این گزارش در ۲۵ سال آینده (یعنی تا سال ۱۴۱۵) تولید اغلب کشورهای تولیدکننده نفت در جهان افزایش خواهد یافت، اما در همین دوره تولید نفت ایران حتی به کمتر از رقم امروزی خواهد رسید. افت تولید نفت در میادین نفتی در حالی جدی شده است، که معاون وزیر نفت به خبرنگار ما، می‌گوید: «در سال جاری برای نگهداری تولید نفت ۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌شود.»

نقشه راه تدوین می‌شود

«محسن خجسته‌مهر» با بیان اینکه درصدد تدوین نقشه راه ازدیاد برداشت از میادین کشور هستیم، می‌افزاید: «در حال حاضر متوسط ضریب بازیافت از میادین نفتی کشور ۲۶ درصد است و ما به دنبال این هستیم که نقشه راهی را برای برداشت از میادین کشور تنظیم کنیم.»در این شرایط، برخی کارشناسان معتقدند اگر روند مصرف و تولید نفت به همین منوال پیش برود، ایران به زودی واردکننده نفت خام خواهد شد.

سیر نزولی تولید نفت

در چند سال اخیر میزان تولید نفت خام ایران و به تبع آن صادرات این کالا کاهش پیدا کرده و در عین حال سایر کشورهای تولیدکننده نفت به شکل قابل توجهی در مسیر افزایش ظرفیت تولید گام برداشته‌اند.بر اساس گزارش «فارس» به نقل از «رویترز»، آمار بانک مرکزی ایران نشان می‌دهد که میزان تولید نفت خام از ۶ میلیون و ۱۹ هزار بشکه در روز در سال ۱۳۵۵به کمتر از چهار میلیون بشکه رسیده است.بر اساس گزارش سال ۲۰۱۰ سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک)، میزان تولید نفت ایران در این سال به ۳میلیون و ۵۴۴ بشکه رسیده و صادرات این کشور نیز به ۲ میلیون و ۲۴۸هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده است.در این بین، مسوولان وزارت نفت اعلام می‌کنند که نگهداشت توان تولید و اقدامات مربوط به آن جزو مهم‌ترین فعالیت‌هایی بوده که به طور سالانه در صنعت نفت انجام می‌شود. معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت به خبرنگار ما گفت: «برای تحقق برنامه نگهداشت توان تولید نفت رعایت الزامات فنی و مالی به ویژه تامین کالا و تجهیزات و دکل حفاری از یک یا دو سال قبل از آن ضروری است.»

توجه به میادین ۳۰ ساله

«خجسته‌مهر» با بیان اینکه مهم‌ترین الزام در نگهداشت توان تولید نفت توجه به ویژگی‌های سیال و مکانیسم تولید است، گفت: «این موضوع به خصوص برای میادینی که بیش از سه دهه از تولید آنها می‌گذرد الزامی ‌است.»

معاون وزیر نفت در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در برنامه پنجم توسعه وزارت نفت مکلف شده تا افزایش یک میلیون بشکه‌ای ظرفیت تولید نفت را محقق کند، برای نگهداشت تولید نفت چه راهکاری را در نظر گرفته‌اید، گفت: «امسال برای نگهداشت تولید نفت ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌شود.» به گفته وی، این موضوع در اولویت بودجه و تخصیص منابع عمدتا مبتنی بر بودجه‌های سنواتی وزارت نفت قرار دارد.

راهکارهایی برای حفظ تولید

«خجسته مهر» در مورد شیوه نگهداشت توان تولید نفت، توضیح داد: «به‌کارگیری و استفاده از روش‌های مصنوعی، فراز آوری با گاز، پمپ‌های درون چاهی، حفاری‌های افقی، اسیدکاری و توسعه طرح‌های نمک زدایی به عنوان مهم‌ترین روش‌ها و الزامات نگهداشت تولید نفت به شمار می‌رود که انجام این فعالیت‌ها به سهولت سال‌های گذشته و هزینه اندک امکان‌پذیر نیست.» «خجسته‌مهر»، تاکید کرد: «همچنین نگهداشت توان تولید میادین گازی نیز وابسته به راه‌اندازی پروژه‌های تقویت فشار گاز است که مستقیما اهداف نگهداشت تولید گاز را محقق می‌کند.» معاون وزیر نفت تاکید کرد: «باید اولویت بودجه و تمرکز فعالیت‌ها روی استخراج از میادینی که در نیمه دوم عمر هستند، انجام شود.»در همین حال، وزیر نفت نیز به تازگی با اشاره به تکالیف نفت در برنامه پنجم توسعه و سند چشم‌انداز ۲۰ ساله اعلام کرده بود که باید درآمدهای نفتی کشور تنها در بخش نفت سرمایه‌گذاری شود، زیرا این سرمایه‌ها می‌تواند عقب‌ماندگی صنعت نفت کشور را در چند سال اخیر که در بخش توسعه است، جبران کند.البته «رستم قاسمی» مهم‌ترین مشکل در این زمینه را بحث تامین منابع مالی دانسته و گفته بود: «باید برای این موضوع فکر اساسی شود.»به گفته وی، بخش عمده‌ای از منابع مالی صنعت نفت باید در بخش‌های بالادستی به خصوص میادین مشترک هزینه شود، زیرا اکنون بسیاری از میادین موجود در ایران به نیمه دوم عمر خود رسیده است که باید برای افزایش تولید این میادین تولید صیانتی داشته باشیم. به گزارش خبرنگار ما، به نظر کارشناسان، در حال حاضر افزایش هزینه تولید و بهره‌برداری، افت تولید سالانه ۱۰ تا ۱۵ درصدی ظرفیت تولید نفت خام از جمله مشکلات وزارت نفت برای توسعه میادین قدیمی‌ است. بنابراین برای افزایش تولید صیانتی از این میادین، باید هر چه سریع‌تر راهکارهای عملیاتی دیده شود.