در گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با معاون وزیر صنعت بررسی شد
کروکی سرمایه‌گذاری در صنایع کوچک
گروه صنعت و معدن: ورود هیات‌های مختلف تجاری به کشورمان پس از اعلام توافق ایران با گروه ۱+۵ موجب شد تا متولیان اقتصاد کشور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را اعلام کنند. به نظر می‌رسد طی مدت زمان مذکور، حوزه انرژی شامل صنایع نفت و گاز، آب و برق، همچنین صنایع خودروسازی و صنایع معدنی بیش از سایر بخش‌ها در کانون توجه قرار گرفته است. در این شرایط، متولیان حوزه صنایع کوچک و متوسط نیز از فرصت ایجاد شده استفاده کرده و به شناسایی ۳۵۰ فرصت سرمایه‌گذاری در ۷ رشته فعالیت صنعتی پرداخته‌اند.
گروه صنعت و معدن: ورود هیات‌های مختلف تجاری به کشورمان پس از اعلام توافق ایران با گروه ۱+۵ موجب شد تا متولیان اقتصاد کشور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را اعلام کنند. به نظر می‌رسد طی مدت زمان مذکور، حوزه انرژی شامل صنایع نفت و گاز، آب و برق، همچنین صنایع خودروسازی و صنایع معدنی بیش از سایر بخش‌ها در کانون توجه قرار گرفته است. در این شرایط، متولیان حوزه صنایع کوچک و متوسط نیز از فرصت ایجاد شده استفاده کرده و به شناسایی ۳۵۰ فرصت سرمایه‌گذاری در ۷ رشته فعالیت صنعتی پرداخته‌اند. در زمینه توسعه صنایع کوچک و متوسط در شرایط لغو تحریم‌ها و اقدامات لازم به منظور جذب سرمایه در این بخش، گفت‌وگویی با سیدمحمدعلی سیدابریشمی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
گفته می‌شود تصویر اقتصاد ایران در فصل پس از گشایش پرونده هسته‌ای، اقتصادی رقابتی است. با توجه به مشکلات صنایع کوچک و متوسط در سال‌های گذشته، سازمان چه اقداماتی را برای رقابتی کردن فعالیت آنها در دستور کار دارد؟
به‌طور کلی فعالیت‌های سازمان را می‌توان به چهار حوزه جهت رقابتی کردن صنایع کوچک دسته‌بندی کرد که شامل «توسعه صنعتی و فناوری واحدهای صنعتی کوچک»، «تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی کوچک»، «توسعه بنگاه و کارآفرینی» و «توسعه بازار واحدهای صنعتی کوچک» می‌شود. در سال جاری در زمینه توسعه صنعتی و فناوری واحدهای صنعتی کوچک، اقداماتی شامل به‌روز رسانی نقشه کشوری خوشه‌ها و نظارت بر شکل‌گیری خوشه‌های همسان و تدوین برنامه توسعه آنها آغاز فرآیند اجرای پروژه توسعه خوشه‌ای جدید پیگیری راه‌اندازی حلقه‌های مفقوده (مراکز طراحی، تحقیق و توسعه، آزمایشگاه) در خوشه‌ها و شبکه‌های کسبوکار؛ نظارت بر انجام مطالعات ایجاد مراکز خدمات فناوری و کسبوکار و نظارت به راهبری مراکز خدمات فناوری و کسبوکار دائم و موقت به بهره‌برداری رسیده، ایجاد فن بازارهای منطقه‌ای و بهره‌برداری بهینه از فن بازارهای راه‌اندازی شده، پیگیری اخذ مصوبه ایجاد شهرک‌های صنعتی تخصصی صنایع پیشرفته و دانش‌بنیان در دستور کار قرار گرفته است. همچنین در زمینه تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی کوچک، معرفی و تایید طرح‌های متقاضی تسهیلات سرمایه در گردش، تامین منابع و توزیع تسهیلات از محل طرح کمک‌های فنی و اعتباری، بررسی عملکرد بانک‌های عامل طرف قرارداد، اجرای پروژه بهره‌وری و عارضه‌یابی واحدهای تولیدی و صنعتی در رشته‌های صنعتی اولویت‌دار، تامین منابع و توزیع تسهیلات از محل طرح کمک به نوسازی و تجدید ساختار صنایع، راه‌اندازی مجدد واحدهای به بهره‌برداری رسیده غیرفعال و تحت تملک بانک‌ها، پیگیری و همکاری با صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک به‌منظور اصلاح و بهبود سرمایه صندوق در دستور کار قرار گرفته است.
در حوزه توسعه بنگاه و کارآفرینی نیز نظارت کمی و کیفی بر آموزش شاغلان واحدهای صنعتی (مدیریتی- کارشناسی و مهارتی)، نظارت بر انجام طرح تورهای صنعتی، نظارت بر انجام طرح حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی و تهیه بانک اطلاعاتی پایان نامه‌های دانشجویی، تعامل و همکاری با سازمان فنی و حرفه‌ای برای تکمیل و توسعه مراکز ارتقای مهارت، تعامل با تشکل‌ها و انجمن‌های صنعتی در سطح ملی و استانی و نظارت بر ارتباط موثر شرکت‌های استانی با تشکل‌های صنعتی، بررسی قوانین مزاحم صنایع کوچک و پیگیری برای اصلاح قوانین با رویکرد بهبود فضای کسبوکار صنایع کوچک، امکان‌سنجی و ایجاد مرکز آموزش الکترونیک و ارائه دوره‌های الکترونیکی ویژه صنایع کوچک، انعقاد تفاهم‌نامه با سایر دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادها جهت تسهیل و اجرای برنامه‌های مشترک پیگیری می‌شود. از سوی دیگر، توسعه بازار واحدهای صنعتی کوچک حوزه چهارم برای رقابتی کردن صنایع کوچک است. کمک به استقرار شرکت‌های مدیریت صادرات و نظارت بر فعالیت آنها، تدوین برنامه بازاریابی برای خدمات سازمان و شرکت‌های استانی و ساختار آن، همکاری در زمینه توسعه بازار محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت از واحدهای صنعتی برای اخذ نشان حلال، فعال‌سازی و نظارت بر ایجاد نمایشگاه دایمی در استان‌ها و نظارت بر برگزاری نمایشگاه منطقه‌ای تولیدات صنایع کوچک، حمایت از برگزاری تور نمایشگاهی برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی استان‌ها، انعقاد تفاهم‌نامه با کشورها و نهادها و سازمان‌های بین‌المللی از اقدامات در دست انجام در حوزه چهارم است.
همان‌طور که اشاره کردید یکی از اقدامات سازمان برای رقابتی کردن صنایع کوچک، تامین منابع مالی است. اما در سال‌های گذشته روند اعطای تسهیلات بیش از همه به صنایع دولتی و بزرگ بوده است، در این میان برنامه شما به منظور تامین نقدینگی مورد نیاز بنگاه‌های کوچک در قالب اعطای تسهیلات چیست؟
همان‌گونه که مستحضرید بیش از ۹۲ درصد واحدهای صنعتی کشور با سهم ۴۲ درصد از اشتغال و سهم ۲۴ درصدی از کل سرمایه‌گذاری کشور، واحدهای صنعتی کوچک است که نشان‌دهنده اهمیت آنها برای اقتصاد کشور است. حال آنکه با توجه به نیاز مبرم واحدهای صنعتی در شرایط حساس کنونی به تسهیلات، تنها محل تامین اعتبارات این سازمان طرح‌های کمک‌های فنی و اعتباری، کمک به نوسازی و تجدید ساختار صنایع است که با توجه به تعدد درخواست‌ها و کمبود منابع، پوشش‌دهی کامل تامین سرمایه در گردش واحدهای به بهره‌برداری رسیده فعال، به ظرفیت رساندن واحدها و راه‌اندازی مجدد واحدهای به بهره‌برداری غیرفعال تنها از محل این طرح‌ها، امکانپذیر نیست.
طرح‌های کمک‌های فنی و اعتباری به صنایع کوچک از چه سالی در دست اجرا است؟
موافقت‌نامه طرح کمک‌های فنی و اعتباری از ابتدای سال 84 توسط سازمان با هدف پرداخت تسهیلات و یارانه سود و کارمزد به واحدهای صنعتی کوچک و ایجاد اشتغال در حال اجرا است. پرداخت تسهیلات هدفمند و در راستای راه‌اندازی طرح‌های نیمه‌تمام، تامین مواد اولیه واحدهای صنعتی فعال و... از دیگر اهداف این طرح بوده است. با توجه به این موضوع که اعتبارات این طرح بسیار محدود است، سازمان با انعقاد قرارداد با بانک‌های عامل، جهت به‌کارگیری منابع بانکی در کنار منابع این طرح، پرداخته است. همچنین دستورالعملی مبنی بر چگونگی پرداخت تسهیلات تهیه شده است. براساس این دستورالعمل و به منظور تخصیص بهینه منابع، مقررشده پرداخت تسهیلات به طرح‌های صنعتی با بیش از 70درصد پیشرفت فیزیکی، همچنین واحدهایی که با مشکل سرمایه در گردش مواجهند، در دستور کار قرار گیرد. از سوی دیگر برای طرح‌های ایجادی در صورتی که متقاضیان طی مدت زمان مشخص شده، موفق به اخذ پروانه بهره‌برداری شوند، می‌توانند از یارانه سود و کارمزد استفاده کنند که این امر به‌عنوان مشوقی برای راه‌اندازی سریع‌تر طرح‌های صنعتی در نظر گرفته شده است.
ارزیابی از اثربخشی طرح کمک‌های فنی و اعتباری به صنایع کوچک دارید؟
استفاده ۴۰۰ واحد صنعتی کوچک متقاضی تسهیلات برای تکمیل و راه‌اندازی طرح یا اخذ تسهیلات سرمایه در گردش؛ ایجاد و تثبیت حدود ۷ هزار نفر در واحد صنعتی که از تسهیلات این طرح استفاده کرده‌اند؛ تکمیل ۲۷۹ طرح نیمه‌تمام صنعتی و اخذ پروانه بهره‌برداری؛ استفاده ۱۲۰ واحد صنعتی فعال از تسهیلات سرمایه در گردش که نتیجه آن تامین مواد اولیه، پرداخت حقوق و دستمزد و تثبیت اشتغال و در نهایت جلوگیری از تعطیلی واحدهای صنعتی شده است، از جمله اثرات طرح کمک‌های فنی و اعتباری بوده است.
طرح کمک به نوسازی و تجدید ساختار صنایع از چه زمانی کلید خورد؟
این طرح از سال 1382 تاکنون در قالب برنامه‌های توسعه جهت ارتقای بهره‌وری واحدهای صنعتی و تولیدی در سطح کشور با 6هدف اصلی تعریف شده است. کمک به رقابت‌پذیر کردن صنایع کشور و پیش‌برنده کردن فضای کسبوکار؛ شناسایی و کمک به رفع بحران‌ها و عارضه‌های صنایع کشور؛ کمک به ارتقای کمی و کیفی محصولات بنگاه‌ها و افزایش بهره‌وری در راستای افزایش سهم بنگاه‌ها در تولید ناخالص ملی؛ بهبود و توسعه ظرفیت‌های مدیریت علمی و فنی صنایع کشور؛ پشتیبانی و حمایت‌های مالی، فنی و تکنولوژیکی از صنایع کشور؛ توسعه همه‌جانبه مشاوران، مهندسان و مدیران کارآمد صنایع از جمله اهداف این طرح بوده است. در زمینه اثربخشی طرح کمک به نوسازی و تجدید ساختار صنایع نیز باید گفت که تاکنون حدود 880 واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده در قالب این طرح نوسازی، بازسازی و تامین سرمایه شده‌اند. از سوی دیگر، بازسازی و نوسازی تعداد 754 واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده در زمینه خط تولید، ماشین‌آلات و فناوری و... را فراهم ساخته است. تامین سرمایه درگردش مورد نیاز 125 واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده به‌منظور تامین مواد اولیه، حقوق و دستمزد از اثرات این طرح است. از سوی دیگر تثبیت و ایجاد اشتغال برای 22 هزار و 860 نفر در واحدهای صنعتی به بهره‌برداری رسیده از دیگر اثرات این طرح است.
در جریان ورود هیات‌های تجاری به ایران تمایل سرمایه‌گذاران بیش از همه به سمت صنایع پیشران است، با توجه به نقشی که صنایع کوچک و متوسط در اشتغالزایی و رشد اقتصادی می‌توانند داشته باشند، زمینه‌های جذب سرمایه‌ها در این بخش چگونه است؟
سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تنها نهاد رسمی رسیدگی به کلیه امور مربوط به سرمایه‌گذاری‌های خارجی است و درخواست‌های سرمایه‌گذاران خارجی در خصوص امور مربوطه از جمله پذیرش، ورود، به‌کارگیری و خروج سرمایه باید به آن سازمان تسلیم شود، بنابراین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ضمن انجام هماهنگی‌های لازم با سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران لیستی از شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستعد جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین لیستی از طرح‌ها و پروژه‌هایی که آماده مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی هستند را در اختیار آن سازمان قرار داده است تا ضمن طی مراحل قانونی بتوان از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در جهت حمایت از صنایع کوچک و توسعه پایدار تولید حداکثر بهره‌برداری لازم صورت پذیرد. تاکنون تعداد ۱۳۲ واحد صنعتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی با سرمایه‌گذاری‌های خارجی به مبلغ ۷۸۳ میلیون دلار قرارداد منعقد کرده‌اند که از این تعداد ۳۵ طرح در مرحله ساخت‌وساز و ۹۷ طرح دارای پروانه بهره‌برداری هستند. فرصت شغلی حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها برای حدود ۱۳هزار نفر است.
به نظر شما در شرایط فعلی کدام‌یک از کسب‌وکارهای کوچک جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران خارجی دارند؟
در رشته صنعت‌های «برق و الکترونیک»، «سلولزی»، «شیمیایی»، «غذایی و دارویی»، «فلزی»، «کانی غیرفلزی» و «نساجی و چرم» در مجموع بالغ بر 350 فرصت سرمایه‌گذاری شناسایی شده است که به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی به منظور مشارکت واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی هستیم.
ارسال نظر