آزمون فرهنگی دولت در نمایشگاه کتاب

گروه فرهنگ و هنر، یاسین نمکچیان: «فردا برای خواندن دیر است». شعار بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امسال، جمله آغازین این گزارش است. جمله‌ای که در ظاهر می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی مردمی بگذارد که در اماکن عمومی و رسانه‌ها با آن روبه‌رو می‌شوند. نمایشگاه کتاب کمتر از یک ماه دیگر برگزار می‌شود؛ درحالی‌که تغییرات بنیادین این رویداد فرهنگی از چند ماه پیش کلید خورده است. برعکس سال‌های گذشته نمایشگاه امسال نه در محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار می‌شود و نه در مصلی.

مجموعه شهر آفتاب واقع در اتوبان خلیج‌فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) از روز ۱۵ اردیبهشت محل جدید برپایی یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور است. اتفاقی که بی‌تردید در نحوه برگزاری نمایشگاه کتاب تاثیر خواهد گذاشت و به احتمال زیاد حرف و حدیث‌های فراوانی را شکل خواهد داد. به هرحال مدیران برگزاری نمایشگاه تصمیمشان را گرفته‌اند و خوب یا بد شهرآفتاب در اردیبهشت ماه میزبان علاقه‌مندان کالای مهجور فرهنگ خواهد بود تا مهم‌ترین فستیوال کتابگردی ایران حال و هوای متفاوتی بگیرد و از سویی دیگر تبلور سیاست‌های فرهنگی دولت در بخش کتاب در معرض قضاوت قرار خواهد گرفت تا فعالان فرهنگی عملکرد مدیران این بخش را به تجزیه و تحلیل بنشینند.

فاز‌های آماده شهر آفتاب

روز گذشته محسن ترک‌آبادی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری تهران از تحویل مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده در هفته آینده به برگزارکنندگان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبر داد.مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برابر زمان‌بندی اولیه برای برگزاری نمایشگاه در دو فاز آماده می‌شود که فاز اول آن به اتمام رسیده است و فاز دوم آن نیز هفته آینده به پایان می‌رسد. به نظر می‌رسد آگاهی مدیران از ایجاد حواشی باعث شده است تا در روزهای باقیمانده تا افتتاح رسمی نمایشگاه مانورهای خبری خود را آغاز کنند و از برگزاری اتفاقی متفاوت حرف بزنند. توسعه حمل و نقل داخلی نمایشگاه، استراحتگاه‌هایی در مکان‌های مختلف نمایشگاه برای بازدیدکنندگان و.... وعده‌های عوامل برپایی این دوره از نمایشگاه است.حسین صفری، مدیر کمیته اجرایی و رفاهی بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در این باره می‌گوید: با توجه به اینکه نمایشگاه امسال در شهر آفتاب برگزار می‌شود، از حساسیت بالایی برخوردار است و از این رو برنامه‌های ویژه‌ای پیش‌بینی شده است. به گفته او پیش‌بینی شده تا از محل ورود به نمایشگاه تا ورودی سالن‌ها از طریق حمل و نقل داخلی انجام شود. همچنین استراحتگاه‌هایی در مکان‌های مختلف نمایشگاه برای بازدیدکنندگان تعبیه شده تا خدماتی به بازدیدکنندگان ارائه دهد.برپایی «ایستگاه مادر و فرزند» برای مادرانی که به همراه کودکان خود به نمایشگاه مراجعه می‌کنند یکی دیگر از اتفاق‌هایی است که قرار است شکل بگیرد. همچنین هماهنگی‌های لازم برای حضور دانشجویان شهرستانی در زائرسرای حرم مطهر امام خمینی (ره) هم انجام شده است. از سوی دیگر مدیر کمیته اجرایی و رفاهی از تاسیس غرفه‌های متحدالشکل مواد غذایی خبر می‌دهد و می‌گوید این غرفه‌ها در محیط نمایشگاه به ارائه خدمات می‌پردازند و تلاش شده تا مواد غذایی با برندهای معتبر در این غرفه‌ها حضور داشته باشند. همچنین پیش‌بینی شده تا در داخل سالن‌ها نیز غرفه‌هایی به‌منظور ارائه آب آشامیدنی ایجاد شوند.

ابتکار یارانه‌های دانش‌آموزی

نکته مهم دیگر در برگزاری این دوره از نمایشگاه اختصاص یارانه خرید کتاب به دانش‌آموزان است. طرحی که امسال برای اولین بار اجرا می‌شود و بی‌تردید می‌تواند بر بازار ناشران تاثیر قابل توجهی بگذارد و همچنین پیش‌بینی شده تا سقف ارائه یارانه‌ها به دانشجویان تا سقف ۵۰ درصد افزایش داشته باشد. به گفته همایون امیرزاده در بن‌های خرید کتاب اختصاص یافته به دانشجویان، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۴۰ درصد و دانشجو ۶۰ درصد از مبلغ را پرداخت خواهند کرد. همچنین برای اولین‌بار در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب به اشخاص حقیقی و حقوقی یارانه خرید کتاب تعلق خواهد گرفت و استادان و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، طلاب درس خارج و دانشجویان تحصیلات تکمیلی نیز می‌توانند از تسهیلات ارائه شده در این بخش استفاده کنند.

روند رو به جلوی پیشرفت

با اینکه مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تدابیر ویژه برای برپایی نمایشگاه کتاب حرف می‌زنند؛ اما نگرانی در حرف‌های مدیران ارشد نهاد متولد فرهنگ در کشور مشهود است.از سویی سیدعباس صالحی در سومین جلسه ستاد برنامه‌ریزی بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌گوید که گزارش‌های ارائه شده از سوی کمیته‌های مختلف نشان می‌دهد که روند پیشرفت در شهر آفتاب رو به جلو بوده است. همچنین با توجه به تغییر مکان نمایشگاه دغدغه‌های تازه‌ای برای برخی از کمیته‌ها به‌منظور جانمایی غرفه‌ها و سالن‌ها ایجاد شده است که باید تلاش شود با هماهنگی با یکدیگر این دغدغه‌ها مرتفع شوند.صالحی با تاکید بر تامین رفاه برای ناشران و بازدیدکنندگان در شهر آفتاب می‌گوید: رفاه و ایمنی نمایشگاه یکی از اولویت‌ها محسوب می‌شود و با توجه به استقرار ستاد پیشگیری بحران در نمایشگاه، لازم است مدیران کمیته‌های مختلف دستورهای ایمنی ستاد بحران را رعایت و در طراحی سالن‌ها و سازه‌ها این دستورالعمل‌ها را اجرا کنند.رئیس بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران معتقد است که نمایشگاه کتاب یک کل است و باید از نگاه‌های جزئی‌نگر در نمایشگاه پرهیز کرد؛ زیرا مخاطبان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه درباره کلیت نمایشگاه اظهار نظر خواهند کرد. از این رو وظیفه داریم تا هم از بعد بین‌المللی و هم از بعد داخلی و فروش ناشران در نمایشگاه مسائل را مورد ارزیابی قرار دهیم.

ارائه تحلیل‌های آماری

کمیته فعالیت‌های فرهنگی از اسفند ماه فعالیت‌های خود را آغاز کرده و تاکنون جلسات مختلفی به‌منظور برنامه‌ریزی برای حضور موثر در نمایشگاه انجام شده است. یکی از فعالیت‌های این کمیته سالن کارنامه نشر است و امسال در این سالن جداول و آمارهای تحلیلی مربوط به تولید کتاب طی ۱۰ سال گذشته در معرض دید مراجعه‌کنندگان قرار خواهد گرفت. همچنین تمام کتاب‌های انتشار یافته در سال ۹۴ به صورت فیزیکی برای علاقه‌مندان قابل مشاهده و دسترسی خواهد بود. همچنین کتاب تحلیلی کارنامه ۱۰ساله نشر کشور در نمایشگاه عرضه خواهد شد و مراجعه‌کنندگان از طریق کتابداران حاضر در این سالن اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت خواهند کرد.