مانور هنر ایرانی در حراج ساتبی لندن

گروه فرهنگ و هنر: بنیاد هنری ساتبی امسال چهلمین سال حضور خود در بازار هنر اسلامی را جشن می‌گیرد و به همین مناسبت نمایشگاهی از آثار هنرمندان خاورمیانه در لندن برگزار کرده است. جامع‌ترین سری نمایشگاه‌ها و فروش آثار هنری و تاریخی اسلامی از مجموعه حراج‌های ساتبی لندن در حالی روز گذشته آغاز شده که بسیاری از آثار ایرانی نیز در این حراج بزرگ در معرض فروش قرار گرفته‌اند. طی پنج دوره حراجی، ساتبی آثار معاصر و باستانی اسلامی را به فروش خواهد گذاشت و یک رشته سخنرانی‌هایی را نیز در کنار حراجی‌ها، در نمایشگاه‌های خود درباره موضوعات مرتبط ترتیب داده است. ساتبی چهارمین حراجی قدیمی جهان است که هم‌چنان در ۹۰ مرکز در ۴۰ کشور فعال است. در دسامبر ۲۰۱۱ ساتبی ۱۴۴۶ کارمند در جهان داشت و در آن سال بزرگ‌ترین تجارت آثار هنری را در جهان با مجموع فروش ۸/ ۵ میلیارد دلار در اختیار داشت.

فراز و فرود فروش آثار ایرانی

آثار ایرانی در حراج ساتبی بارها درخشش خیره‌کننده‌ای در فروش داشته‌اند. فروردین سال ۹۰ در این حراجی یک صفحه نقاشی مینیاتوری از «شاهنامه» شاه طهماسب با فروش به مبلغ ۱۲ میلیون دلار (۴/ ۷ میلیون پوند) یک رکورد جهانی در حراج آثار اسلامی را ثبت کرد. همچنین در حراج مهرماه سال ۹۳ ساتبی که ۵۳ اثر چکش خورد هنرمندان ایرانی در جایگاه بالای فروش حراج قرار گرفتند. شیرین نشاط در جایگاه هشتم ساتبی دوحه قرار گرفت و ویدئوآرت «گذرگاه» او به مبلغ ۲۶۹ هزار دلار فروش رفت. دیگر ویدئو نشاط، «طوبا» ۳۱ هزار و دویست و پنجاه دلار چکش خورد. رکوردهای ۱۰ تا ۱۲ این حراج هم به هنرمندان ایرانی منیر فرمانفرمائیان، حسین زنده رودی و فرهاد مشیری تعلق گرفت. میزان فروش ۹ اثر گران‌قیمت ایرانی در این حراج به بیش از یک میلیون یورو رسید. اما در مهر سال گذشته این میزان فروش افت قابل توجهی داشت که برخی از کارشناسان افت فروش مهرماه سال گذشته را ناشی از افزایش نگرانی عمومی از شکست مذاکرات هسته‌ای قلمداد کردند.به هر حال اگرچه در چند سال اخیر نیز آثار ایرانی در مجموعه حراج‌های این برند هنری، فروش‌های قابل توجهی را تجربه کرده اما به نظر می‌رسد که امسال شرایط فروش آثار ایرانی مناسب‌تر شده است و احتمالا رکورد فروش قابل توجهی را به جای خواهد گذاشت.متخصصان بازار هنر می‌گویند، با برداشته شدن تحریم‌ها از ایران، خریداران خارجی دسترسی بیشتری به‌کار هنرمندان ایرانی خواهند داشت.

تاخت و تاز ترکیه در بازار هنر اسلامی

حراج ساتبی که از روز گذشته آغاز شده و آثار قابل توجهی را از بسیاری از ملت‌های مختلف جهان در معرض فروش گذاشته است. در مزایده این هفته خانه حراج ساتبی در لندن چندین اثر کمیاب متعلق به دوره امپراتوری عثمانی از جمله تابلوی به تخت نشستن عثمان دوم به فروش می‌رسد. انتظار می‌رود این تابلو که در مزایده‌ای با عنوان «هنر جهان اسلام» به فروش گذاشته می‌شود، توجه علاقه‌مندان زیادی را جلب کند. همچنین گفته می‌شود ۴۰ اثری که در مزایده دیگری با نام «شرق شناس» به فروش خواهد رسید، بین ۲۰ هزار تا یک میلیون یورو به فروش برسد. در میان آثار به مزایده گذاشته شده اثر نقاش معروف ترکیه‌ای شوکت داغ نیز دیده می‌شود. کلاود پینینگ از مدیران خانه حراج ساتبی گفت: پیش‌بینی می‌شود نقاشی این هنرمند از ورودی غربی مسجد ایاصوفیه بین ۱۵۵ هزار تا ۲۳۲ هزار یورو خریدار داشته باشد.

امیدهای ایرانی ساتبی

ایران، به‌عنوان مهد تمدن اسلامی، جامع‌ترین سری نمایشگاه‌ها و فروش آثار هنری و تاریخی اسلامی حضور قابل توجهی دارد. یک شطرنج هزار ساله ایرانی در حراج ساتبی در لندن به قیمت پایه ۵۰ هزار پوند به فروش گذاشته شده است. این شطرنج آنتیک و کم نظیر مربوط به دوره حکومت سلسله سامانی و مهره‌هایش از جنس عاج فیل است. ارزش این شطرنج ایرانی حدود ۵۰ هزار پوند است و حتی انتظار می‌رود به رقمی بیش از این هم به فروش برسد. یکی از نادرترین و باارزش‌ترین آثاری که در این مجموعه عرضه می‌شود مجموعه‌ای از ۲۸ نقاشی مینیاتور ایرانی و خطاطی‌های مرقع است که از قرن ۱۶ تا ۱۹ را دربرمی‌گیرد. هر یک از آثار این مجموعه بین ۵۰ تا ۷۰ هزار پوند قیمت‌گذاری شده و قیمت تمامی این آلبوم افزون بر ۹/ ۶ میلیون پوند برآورد شده است. به گفته بندیکت کارتر مدیر ساتبی و رئیس فروش خاورمیانه این حراجی، این مجموعه در پاسخ به توجه روزافزون بین‌المللی به هنرهای اسلامی زیر چکش حراج می‌رود و طیف متنوعی از آثار هنری که از سطح بسیار بالایی برخوردار هستند، در این مجموعه ارائه می‌شود.در بخش نقاشی دو تابلوی باارزش از حکام مغول متعلق به قرن شانزدهم و آغاز قرن هفدهم با قیمتی بین ۵۰ تا ۷۰ هزار پوند برای فروش عرضه خواهند شد.پارچه زربافت ایرانی از قرن هجدهم با برآورد بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار پوند، یک گلدان منحصربه‌فرد از سفال ترکیه با برآورد ۷۰ تا ۱۰۰ هزار پوند، یک مجموعه از نقاشی‌های آبرنگ از مناظر و سنت‌های هند مربوط به قرن نوزدهم با برآورد ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار پوند، یک غلاف شمشیر طلا و نقره منحصربه‌فرد از قرن ۱۱ و ۱۲ مربوط به دوره غزنوی از ایران با برآورد قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار پوند و یک ابریق نقره از دوره پس از ساسانی و اوایل اسلامی ایران مربوط به قرن هشتم میلادی با برآورد ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار پوند از باارزش‌ترین آثاری هستند که در این مجموعه ارائه خواهد شد.