دنیای اقتصاد - شایان ربیعی:‌ مبدا آغاز سال‌ها برای صنف‌ها و حرفه‌های مختلف، متفاوت است. سال آبی برای کشاورزان، ‌سال تحصیلی برای مدارس، سال مالی برای بنگاه‌ها و سازمان‌ها و... ‌ در سال گذشته مبدا جدیدی برای یک صنف قدیمی ایجاد شد؛ سال کتابی! در واقع از روز پانزدهم سال گذشته با اجرای طرح عیدانه کتاب به مدت یک ماه و ادامه آن در طول سال در قالب طرح‌های تابستانه و پاییزه، بازار کتاب را در ایران تکان داد تا بازار نسبتا کساد کتاب‌فروشی‌ها پس از سال‌های متمادی رونق بگیرد. این اتفاق که برای نخستین بار و به عنوان یک ایده کاملا ایرانی در کشور روی داد، با استقبال بسیار قابل توجه کتاب‌دوستان مواجه شد و رقم‌های فروش قابل‌توجهی را در دفتر حسابرسی کتاب‌فروشی‎ها به ثبت رساند. حالا پس از گذشت یکسال تمام از نخستین روز اجرای طرح‌های ویژه فروش کتاب که با موفقیت چشمگیری مواجه بودند و همزمان با اجرای دوباره آن در سال جدید، شایسته است که عنوان «سال کتابی» را برای نام‌گذاری این دوره زمانی انتخاب کنیم. به این اعتبار می‌توان گفت که روز پانزدهم اسفند هر سال که طرح عیدانه کتاب آغاز می‌شود و مقدمه ورود به سال جدید شمسی است، ‌ روز اول سال کتابی است؛ مصادف بودن این رخداد با روز درختکاری را هم می‌توان به فال نیک گرفت. البته ناگفته نماند که طرح‌های حمایتی از کتاب‌فروشی‌ها اولین‌بار با طرح «کتاب‌فروشی به وسعت ایران» در هفته کتاب سال گذشته برگزار شد و با طرح‌های عیدانه، تابستانه و پاییزه تداوم یافت اما از آنجا که تثبیت سالانه این طرح‌ها تنها در قالب طرح‌های فصلی ادامه پیدا کرد، ‌ می‌توان آغازگر رسمی طرح‌های ویژه فروش کتاب را همان طرح عیدانه سال گذشته در نظر گرفت.

آغاز دومین عیدانه کتاب

به هر حال امروز طرح عیدانه کتاب در سراسر کشور آغاز می‌شود. این طرح همچون سال گذشته با شعار «امسال هم کتاب عیدی دهیم» از ۱۵ اسفند در کتاب‌فروشی‌های عضو اجرا شده و به مدت یک ماه تا ۱۵ فروردین ماه سال بعد ادامه دارد. تا ظهر روز گذشته ۷۵۴ کتاب‌فروشی از ۳۱ استان کشور در طرح «عیدانه کتاب» مشارکت کرده‌اند که از این تعداد ۶۰۲ کتاب‌فروشی از مراکز استان‌ها و ۱۵۲ کتاب‌فروشی از شهرستان‌ها عضو طرح شده‌اند. در این طرح، استان تهران با ۱۵۵ کتاب‌فروشی، استان قم با ۱۰۰ کتاب‌فروشی، اصفهان با ۹۱ کتاب‌فروشی و خراسان رضوی با ۶۸ کتاب‌فروشی بیشترین مشارکت را از آن خود کرده‌اند. علاقه‌مندان به کتاب می‌توانند به مدت یک ماه با مراجعه به کتاب‌فروشی‌های عضو در شهرهای خود، کتاب‌های حوزه بزرگسال را با ۲۰ درصد و کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان را با ۲۵ درصد تخفیف خریداری کنند.

رکوردهای نخستین سال کتابی ایران

در سالی که گذشت یک اتفاق سریالی مهم در بازار کتاب روی داد. اجرای سه طرح فروش در سه فصل بهار، تابستان و پاییز با ارائه تخفیف‌های قابل‌توجه در تعداد قابل توجهی از کتاب‌فروشی‌های کشور، رونق رفته را به بازار یار مهربان برگرداند. پیش از این با توجه به کاهش تیراژ کتاب‌ها و کاهش استقبال عمومی از کتاب، ‌ احمد مسجد‌جامعی، عضو شورای شهر طرحی را به نام پنج‌شنبه گردی کتاب راه‌اندازی کرده بود که در آن دوستداران کتاب با حضور در کتاب‌فروشی‌ها در یک روز پنج‌شنبه پاییزی، اقدام به خرید کتاب برای حمایت از ناشران و کتابفروشان می‌کردند. اما محدود بودن این طرح به یک روز و آن هم در چند کتاب‌فروشی معدود در تهران و تعداد بسیار محدودی از کتاب‌فروشی‌های شهرستانی دردی را دوا نکرد و کار را به تدوین وتبیین طرح‌های بزرگ‌تری رساند که پیش‎‌تر درباره‌شان صحبت کردیم. پیش از این کتاب‌فروشی‌ها هرگز فروش بالا در مقطع زمانی مشخص را تجربه نکرده بودند و برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با عرضه کتاب‌های متعدد و متنوع و فروش‌های چند میلیاردی تنها در انحصار ناشران بود و نه تنها خیری به کتابفروش‌ها نمی‌رسید بلکه بخش بزرگی از پتانسیل خرید کتاب در طول سال را نیز مصرف می‌کرد. به هر حال با تدوین و اجرای طرح‌های فصلی، رونق بازار کتاب به کتاب‌فروشی‌ها برگشت و فروش‌های پررونق هم به جیب کتاب‌فروشی‌ها رسید.

طرح عیدانه 95

با پایان یافتن نخستین طرح عیدانه کتاب که با شعار «امسال کتاب عیدی دهیم» در بازه زمانی یک ماهه از ۱۵ اسفندماه ۹۴ تا ۱۵ فروردین‌ماه ۹۵ در سطح کشور اجرا شد، ۴۳ میلیارد و ۷۵۲ میلیون و ۷۲۹ هزار و ۴۵ ریال کتاب با تخفیف ۸ میلیارد و ۷۵۰ میلیون و ۵۴۵ هزار و ۸۰۵ ریال به فروش رفته است.طرح عیدانه کتاب در ۳۱ استان و با مشارکت ۳۲۷ کتاب‌فروشی دارای فروش اجرا شد و بر اساس این گزارش، در این مدت ۲۸۶ هزار و ۷۴۴ نسخه کتاب از سوی ۱۰۳ هزار و ۱۶۸ نفر خریداری شده است.در این طرح که با هدف اختصاص یارانه خرید کتاب به صورت مستقیم از سوی دولت به مردم اجرا شد، استان اصفهان با ۵۹ کتاب‌فروشی فعال خود توانست با ۱۸ هزار و ۵۷۴ خریدار در صدر پرفروش‌ترین استان بر اساس خریدار قرار بگیرد و استان تهران با ۸۶ کتاب‌فروشی و با اختلاف پنج هزار خریدار توانست با ۱۳ هزار و ۵۷۴ خریدار، رتبه دوم پرفروش‌ترین استان‌ها بر اساس خریدار را به خود اختصاص دهد. همچنین، استان خراسان رضوی با مشارکت ۳۱ کتاب‌فروشی و ۹ هزار و ۹۸۳ خریدار، رتبه سوم طرح عیدانه کتاب را از آن خود کرد.

طرح تابستانه

طرح «تابستانه کتاب» در بازه زمانی یک‌ماهه از ۱۶ تیرماه تا ۱۵ مردادماه سال جاری در کتاب‌فروشی‌های عضو طرح اجرا شد. طرح تابستانه کتاب با افزایش فروش ۱۰۶ درصدی نسبت به طرح عیدانه کتاب به فروش ۹۰ میلیارد و ۲۱۰ میلیون ریالی دست یافت. در طرح تابستانه کتاب ۱۷ میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان و در طرح عیدانه کتاب هفت میلیارد و ۷۴۰ میلیون ریال یارانه پرداخت شده و ۵۸۹ کتاب‌فروشی عضو این طرح بودند و از این تعداد ۵۱۹ کتاب‌فروشی حضور فعال داشتند. در این طرح ۲۰۱ هزار و ۶۱۶ نفر شرکت داشتند که افزایش ۹۵ درصدی نسبت به طرح عیدانه را نشان می‌دهد، در مراکز استان‌ها ۴۵۵ کتاب‌فروشی و در شهرستان‌ها ۱۳۴ کتاب‌فروشی در طرح حضور پیدا کردند. استان اصفهان با ۱۴ میلیارد ریال و تهران با ۱۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال رتبه‌های اول و دوم را در پیشتازی فروش کتاب در این طرح داشتند.

طرح پاییزه

طرح پاییزه کتاب در بازه زمانی ۲۴ آبان‌ماه تا ۲۴ آذرماه در ۶۲۴ کتاب‌فروشی سراسر کشور اجرا و در این مدت ۶۵۹ هزار و ۱۹ نسخه کتاب از سوی بیش از ۲۰۹ هزار نفر با مجموع قیمت بیش از ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان خریده شد. این طرح توانست رکوردهای همزادهای تابستانی و عیدانه خود را با اختلاف قابل‌توجهی ارتقا دهد و همچنین صدر جدول استان‌های پرفروش را نیز با تغییرات بزرگی روبه‌رو کند.طرح «پاییزه کتاب» که با تخفیف ۲۰ و ۲۵ درصدی کتاب در کتاب‌فروشی‌‌های شهرهای سراسر کشور اجرا شد، رکورد بی‌نظیری را ظرف یک ماه ثبت کرد. این طرح توانست بیش از ۶۵۹ هزار نسخه کتاب را به فروش برساند. این در حالی است که در طرح «تابستانه کتاب» که از ۱۶ تیرماه تا ۱۵ مردادماه در کشور به اجرا رسید، ۵۴۶ هزار و ۹۸ نسخه کتاب فروخته شد. با این حساب طرح «پاییزه کتاب»، هم در رقم فروش و هم در نسخه‌های فروش رفته، رکورد طرح «تابستانه کتاب» را ارتقا بخشیده است.

تزریق طرح عیدانه به بازار کتاب

تزریق طرح عیدانه به بازار کتاب