بازار کساد درام‌ها در اکران

در کشورهای توسعه‌یافته، سلیقه عمومی مردم در سینما،‌‌‌ تماشای فیلم‌‌‌های ابرقهرمانی، فانتزی و درام است و سهم فیلم‌‌‌های کمدی در بازار اکران این کشورها، بسیار کمتر از ژانرهای یادشده است. با‌این‌حال در سینمای ایران فیلم‌‌‌های کمدی یکه‌‌‌تازی می‌‌‌کنند. از مجموع ۱۰ فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران، تنها یک فیلم کمدی نیست. اما در سینمای جهان در میان ۱۰ فیلم صدرنشین جدول پرفروش‌‌‌ها، تنها یک فیلم ابرقهرمانی یا علمی-تخیلی‌‌‌ نیست. به‌هر‌حال در هفته گذشته با توقف نمایش فیلم‌های کمدی، سینماها به نمایش آثار غیرکمدی پرداختند؛ فرصت مناسبی برای سینمادوستان جدی که به تماشای فیلم‌های اجتماعی بروند و به‌اصطلاح، سینما را در مشت خود بگیرند. گفته شده که بعد از نیمه اول محرم یعنی از پس‌فردا، نمایش فیلم‌های کمدی در سینماها از سر گرفته خواهد شد.

بازار سینما منهای کمدی‌ها

از ۲۹ تیرماه تا به امروز، ۱۰۰هزار نفر طی ۷ هزار و ۶۷۴ سانس به سینما رفتند و گیشه ۴میلیارد و ۵۴۵میلیون تومانی را رقم زدند. این گیشه، از نمایش ۹ فیلم اجتماعی به دست آمد که در مدت ۶ روز نمایش حاصل شد. پرمخاطب‌ترین این فیلم‌ها، طبق انتظار، «کت چرمی» بود که با ۳۵هزار مخاطب، حدود ۱میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان فروخت و صدر جدول فروش را به خود اختصاص داد. «سه کام حبس» که بیش از ۳ ماه از نمایش آن می‌گذرد، ۱۵هزار مخاطب داشت و ۷۰۰میلیون تومان فروخت تا در رده دوم فروش این هفته قرار بگیرد. در رتبه سوم فروش هم درام «ملاقات خصوصی» قرار دارد که در ادامه روند فروش خود، با جذب ۹۶۰۰ مخاطب، فروش ۴۵۰میلیون تومانی را تجربه کرد.

دیگر پرفروش‌ها

فیلم‌های «شهرک» و «مصلحت» که به ترتیب فیلم‌هایی رازآلود و سیاسی هستند در هفته گذشته فروش نسبتا یکسانی داشتند؛ اولی ۴۱۵میلیون تومان فروخت و دومی ۴۱۰میلیون تومان. همچنین فیلم محبوب منتقدان یعنی «تصور» نیز با ۷۵۰۰ مخاطب، حدود ۳۵۰میلیون تومان فروش کرد. این فیلم با بازی لیلا حاتمی در مدت کوتاهی که از اکرانش گذشته نمودار فروش نسبتا خوبی داشته و به نظر می‌رسد بتواند آمار فروش خود را به رقم‌های بالایی برساند.

پس از این فیلم‌ها هم «نگهبان شب» میرکریمی قرار دارد که شکست تجاری قابل‌توجهی در کارنامه این فیلمساز به حساب می‌آید. این فیلم که نظر مثبت چندانی از منتقدان نگرفته بود در بازار هم با عدم استقبال روبه‌رو شده و گویا سینماروها مشتاق دیدنش نیستند. «نگهبان شب» میرکریمی در هفته گذشته ۳۲۰میلیون تومان فروش داشته است. «پرونده باز است»، آخرین یادگاری کیومرث پوراحمد نیز با ۳۱۰۰ مخاطب، گیشه‌ ۱۴۰میلیون تومانی را به خود اختصاص داده و «فصل ماهی سفید» با ۲۹۰۰ تماشاگر، به فروش ۱۲۵میلیون تومانی رسیده است.

یک تحلیل

یکی از مدیران سینماهای تهران درباره وضعیت فروش فیلم‌ها در روزهای اخیر گفته است: از قبل از این تعطیلات و با توقف اکران فیلم‌های کمدی از ابتدای ماه محرم، ما در گیشه با افت فروش ۷۰ الی ۷۵درصدی مواجه شدیم. البته اصولا مردم در این ایام کمتر به سینما می‌روند و ترجیح می‌دهند در مراسم‌های عزاداری شرکت کنند. یعنی در این افت فروش، هم حذف فیلم‌های کمدی دخیل بوده و هم پایبندی و ارادت عموم مردم ایران به آیین‌های عاشورایی. محمد قنبری گفت: فیلم‌هایی که در این شرایط در حال اکران هستند هم فیلم‌های تازه‌ای محسوب نمی‌شوند. «سه‌کام حبس» از ماه خرداد روی پرده بود و «کت چرمی» هم بیش از یک ماه می‌شود که اکران خود را آغاز کرده است. دیگر فیلم‌های اجتماعی روی پرده هم پتانسیل چندانی برای جذب مخاطب در این ایام نداشته‌اند. امید داریم با بازگشت فیلم‌های کمدی، گیشه سینماها در مردادماه و شهریورماه شرایط بهتری را تجربه کند.

قنبری تاکید کرد: افت ۷۵درصدی فروش سینماها پس از توقف اکران کمدی‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که فیلم‌های اجتماعی ما ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب ندارند. البته در همین شرایط و به نسبت دیگر فیلم‌های غیرکمدی، می‌توان گفت دو فیلم «سه‌کام حبس» و «کت چرمی» عملکرد بهتری داشته‌اند. در بازه‌ای که فیلم‌های کمدی روی پرده نیستند این دو فیلم به دلیل موضوع و ترکیب بازیگران عملکرد قابل‌قبول‌تری داشتند که آن هم از نگاه من ایده‌آل نبوده است.

وی افزود: معتقدم یک فیلم اجتماعی یا غیرکمدی اگر از همه جهات، از فیلم‌نامه و ساختار گرفته تا ترکیب بازیگران، درست و به‌قاعده باشد، حتی همزمان با اکران فیلم‌های کمدی می‌تواند مخاطب خود را پیدا کند. مثل فیلم «متری شیش و نیم» که در سال‌های قبل توانست فیلم‌های کمدی را هم در فروش پشت‌سر بگذارد. فیلم‌های اصغر فرهادی یا فیلم‌هایی مانند «لاتاری» محمدحسین مهدویان و «مغزهای کوچک زنگ‌زده» هومن سیدی هم همین شرایط را در گیشه داشته‌اند. این دست فیلم‌ها حتی در صورت اکران هم‌زمان با فیلم‌های کمدی هم می‌توانند راه خود را در گیشه پیدا کنند.

این سینمادار در پایان گفت: با توجه به شرایط اقتصادی جامعه باید این نکته را هم مدنظر داشته باشیم که همه‌چیز با تورم بالا مواجه شده و سینما رفتن هم دیگر چندان تفریح ارزانی نیست و به همین دلیل خانواده‌ها زمانی را که می‌خواهند صرف سینما رفتن کنند، ترجیح می‌دهند به تماشای یک فیلم کمدی بروند. البته فیلم‌های اجتماعی هم مخاطب خاص خود را دارند که این مخاطبان در هیچ شرایطی فیلم کمدی نمی‌بینند. در مجموع عوامل مختلفی بر شرایط اکران تاثیرگذار است و نمی‌توان تنها یک عامل را به همه زمینه‌های دیگر تعمیم داد.