آخرین وعده گاه کتاب دولت

سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه علی اسماعیلی در نشست رسانه‌ای که در مصلای امام خمینی (ره) تهران برگزار شد، حاضر شدند و درباره نمایشگاه امسال صحبت کردند. پرسش درباره مکان نمایشگاه کتاب یکی از پرسش‌های همیشگی است که هر سال در نشست خبری نمایشگاه مطرح می‌شود؛ اما امسال دیگر وعده‌ای برای سال بعد و بعدتر داده نشد، وزیر ارشاد آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: «سال گذشته این بحث مطرح بود؛ ولی وقتی مشکلات اقتصادی مطرح شد و قرار شد که هیچ پروژه عمرانی شروع نشود، خیلی از پروژه‌های عمرانی هم که شروع شده بود متوقف شد. دوستان معتقد هستند که باغ کتاب می‌تواند جوابگوی نمایشگاه کتاب باشد، باید چند نمایشگاه تخصصی برگزار شود تا ببینیم چه می‌شود؛ به هر حال آنجا ۱۳۰ هزار متر است و ما اصراری نداریم که نمایشگاه حتما در مصلی برگزار شود.» در بیست‌وششمین نمایشگاه کتاب ۲هزار و ۲۴۵ ناشر داخلی و یک هزارو ۶۰۰ ناشر خارجی از ۷۷ کشور جهان حضور دارند. امسال برای اولین بار ۱۰۲ ناشر الکترونیک نیز در نمایشگاه حاضر هستند و با این حساب فضای نمایشگاه نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. وزیر ارشاد در مورد حضور ناشران خارجی در نمایشگاه کتاب تاکید کرد که به‌رغم نامهربانی‌های بعضی از کشورها که اجازه حضور ایران را در نمایشگاه‌هایشان ندادند، وزارت ارشاد هیچ محدودیتی برای شرکت کشورهای دیگر در نمایشگاه امسال قائل نشد. به گفته حسینی بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب امسال، به‌رغم فشارهای اجتماعی و سیاسی که متوجه کشور بود، بسیار فعال خواهد بود و به غیر از هیات‌های خارجی که میهمان نمایشگاه می‌شوند، وزرای فرهنگ چند کشور نیز از این نمایشگاه دیدن می‌کنند. وزیر ارشاد مانند سال پیش که گفته بود «تلاش کردیم نمایشگاه جنبه نمایشگاهی‌اش بیشتر شود»، امسال نیز همین حرف را تکرار کرد و گفت که یکی از اشکالاتی که عنوان می‌شود این است که نمایشگاه کتاب بیشتر یک فروشگاه است؛ اما امسال تلاش می‌شود که جنبه نمایشگاهی افزایش یابد. نمایشگاه کتاب هر سال نشست‌هایی را با موضوعات مختلف برگزار می‌کند؛ نشست‌هایی که بخش جنبی نمایشگاه محسوب می‌شوند، امسال نیز حدود ۱۵۰ نشست تخصصی، رونمایی کتاب و برنامه‌های مناسبتی برگزار می‌شود تا بخش جنبی نمایشگاه پررونق شود. همچنین به مناسبت پنجاهمین سالگرد ۱۵ خرداد و سالروز شهادت استاد مطهری برنامه‌هایی در بیست و ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران برگزار خواهد شد. امسال هم به روال سال گذشته بخش کارنامه نشر جمهوری اسلامی برپا خواهد بود، در این بخش ۴ هزار عنوان کتاب که جنبه نمایشگاهی دارند، به نمایش در می‌آیند. در بخشی از این نشست وزیر ارشاد درباره کمبود کاغذ و گرانی قیمت آن که باعث بروز مشکلاتی در روند نشر کتاب در کشور شد، سخن گفت و یادآور شد: «با تمام مشکلاتی که در سال ۹۱ با آن مواجه بودیم، صنعت نشر کشور متوقف نشد.» در نمایشگاه امسال مانند سال‌های گذشته یارانه توزیع می‌شود که به گفته وزیر ارشاد ۲۵۰ هزار نفر از دانشجویان برای دریافت یارانه خرید ثبت‌نام کرده‌اند. علی اسماعیلی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد در این نشست خیلی کم حرف بود. او تنها دو سه بار لب به سخن گشود که یکی از آنها برای پاسخگویی به یکی از سوالات درباره معیار انتخاب ناشران برتر بود. او توضیح داد: «برای انتخاب ناشران برتر ۲۰ شاخص وجود دارد که هیات داوران با بررسی عملکرد یک ناشر در طول سال و در نمایشگاه کتاب، ناشر برتر را اعلام می‌کند. این شاخصه‌ها شامل پرتیراژ‌ترین کتاب‌های ناشر، تعداد عناوین کتاب در یک سال، عناوین کتاب‌های موضوعات مختلف و سابقه ناشر است.» از اواسط سال گذشته بحث بدهی ناشران خارجی مطرح شد که وزارت ارشاد این بدهی را پرداخت نکرده است، یکی از سوالات از وزیر همین موضوع بود که وزیر گفت به دلیل قیمت ارز مشکلاتی ایجاد شد و همین موضوع باعث شد که بدهی ناشران قدری با تاخیر پرداخت شود. او یادآور شد: «این مشکل به دلیل اختلاف نظر بانک مرکزی و بانک ملت بود که این اختلاف قیمت را باید منتقل می‌کردند. ما قیمت‌های ریالی را پرداخته بودیم و در تبدیل به ارز اختلاف به وجود آمد که با وساطت رییس‌جمهور حل شد.» در بخش ارزی یارانه‌ای که اختصاص می‌یابد ۵/۴ میلیارد تومان است و در مجموعه ۲۰ میلیارد تومان به‌عنوان یارانه در نظر گرفته می‌شود. هر سال یکی از بحث‌های نمایشگاه حضور ناشرانی است که به علت مشکلاتی نمی‌توانند به نمایشگاه بیایند. این مشکلات یا ناشی از لغو مجوز ناشر است یا تخلفاتی که او در طول یک سال انجام می‌دهد، این موضوع امسال نیز مطرح شد که وزیر ارشاد گفت: «امسال ناشران بیش از سال‌های قبل حضور دارند، بعضی از ناشران اشکالاتی داشتند که سعی کردیم آنها را نادیده بگیریم تا حضور داشته باشند.» او همچنین درباره ممیزی کتاب‌هایی که به نمایشگاه می‌آیند هم توضیح داد: «این نظارت بیشتر در مورد کتاب‌های خارجی است که به نمایشگاه می‌آیند، دلیل این موضوع هم به علت خطوط قرمزی است که ناشران خارجی باید رعایت کنند.» این روزها که به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم، هر کدام از سازمان‌ها برنامه‌هایی برای آن در نظر دارند، یکی از خبرنگاران نیز پرسید که در نمایشگاه کتاب امسال آیا برنامه‌هایی برای معرفی کاندیداها وجود دارد یا خیر؟ که حسینی توضیح داد: «کاندیداها الان در مرحله بیایم و نیایم هستند، خیلی از ائتلاف‌ها نیز حضورشان صد درصد نشده است. ولی با تمام این تفاسیر ما آمادگی داریم تا کاندیداها به نمایشگاه بیایند و دیدگاه‌های خود را بیان کنند؛ اما در عین حال نمی‌خواهیم، این موضوع باعث شود که مطالعه تحت شعاع قرار گیرد؛ ما کمک می‌کنیم که انتخابات پرشور و همراه با مهرورزی باشد. رجز خوانی و تخریب رقیب نباشد، بلکه کاندیداها بیایند و توانمندی‌های خود را بیان کنند.» چندی پیش مطرح شد که وزارت ارشاد بدهی ۱۰۰ میلیونی به گمرک دارد و از این رو آنها به دلیل این بدهی کتاب‌های رسیده را ترخیص نکرده‌اند. حسینی در این باره توضیح داد: «گمرک یکی از جاهایی است که در این رویداد عظیم با ما همکاری دارد و حدود ۹۰ هزار کتاب ترخیص شده است، اگر بدهی وجود داشته مانع کار ما نبوده است.» افتتاحیه بیست‌وششمین نمایشگاه کتاب امسال ساعت ۱۷:۳۰ دیروز بر خلاف چند سال اخیر که این مراسم در شبستان مصلا برگزار می‌شد، در بخش بین‌الملل که مکانش به ضلع جنوبی نمایشگاه انتقال یافته، برگزار ‌شد. بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۲۱ اردیبهشت برپاست.