تخریب دوباره مجسمه‌های پایتخت

گروه فرهنگ وهنر: افزایش آثار هنری و به‌خصوص مجسمه‌های شهری در سطح پایتخت، پدیده وندالیسم و تخریب آثار هنری را نیز به دنبال داشته است. شهر تهران بیش از ۷۰۰ اثر حجمی دارد که هر از چند گاهی خبر تخریب و آسیب دیدن یا دزیده شدن یکی از این آثار به گوش می‌رسد. چندی پیش بود که خبر تخریب مجسمه «مرد شمشال نواز» مقابل فرهنگسرای نیاوران منتشر شد. این مجسمه که به «قاله مره» از نوازندگان معروف شمشال‌نواز اختصاص دارد، توسط عده‌ای ناشناس مورد تخریب قرار گرفت؛ شمشالش شکسته و بخشی از انگشتان او نیز تخریب شد. سال گذشته نیز مجسمه دیگری از یک هنرمند جوان تخریب شد که این مجسمه در بزرگراه شیخ فضل الله نوری نصب شده بود و مردی را نشان می‌داد که تیر چراغ برق را در بغل داشت و امروز از این اثر تنها پاهایش باقی مانده است. به تازگی نیز مشاهده کردیم که مجسمه کمال الدین بهزاد که در گذر فرهنگ و هنر در خیابان برادران مظفر مقابل موسسه صبا وابسته به فرهنگستان هنر نصب شده بود، از ناحیه قلم نی و بخشی از انگشتان دچار شکستگی شد. همه این اتفاقات را اضافه کنید به ماجرای ناپدید شدن ۱۲ مجسمه برنزی شهر تهران که هنوز خاطره تلخ آن از اذهان مردم پایتخت پاک نشده است.

به گزارش خبرگزاری مهر مجسمه‌هایی چند تنی که در اواخر سال ۸۹، با استفاده از جرثقیل و به‌طور ناگهانی یک به یک ناپدید شدند و بعد از گذشت سه سال و چند ماه از آن روزها، به‌رغم وعده‌های پلیس و مسوولان، هنوز هیچ خبری از سارقان احتمالی این آثار نیست و کسی نمی‌داند چگونه این مجسمه‌های چند تنی در عرض چند هفته از تهران ناپدید شد. علیرضا فاضلی سرپرست اداره حجم سازمان زیباسازی شهر تهران درباره تخریب این آثار گفت: ما چاره‌ای نداریم، یا باید آثار هنری را از جنس مقاوم مثل برنز بسازیم که احتمال دزدیده شدن آن وجود دارد مثل همه چیزهای دیگری که ارزش فروش دارد، مثل درهای چدنی، سیم‌های برق و برنز، یا آنکه باید این آثار را از جنس فایبرگلاس بسازیم که به لحاظ مادی ارزش فروش ندارند، اما این آثار هم با پدیده وندالیسم مواجه می‌شود و با تخریب این آثار نیز به گونه دیگری روبه‌رو هستیم.

وی افزود: وندالیسم و تخریب آثار هنری یا باجه تلفن، صندلی اتوبوس‌ها و... هیچ چاره‌ای به جز فرهنگ‌سازی ندارد.

او وظیفه سازمان زیباسازی را ساخت آثار هنری و نصب آنها در سطح شهر دانست و گفت: این سازمان در شرایطی که اثری دچار فرسودگی شود یا در طول زمان آسیب‌هایی به آن وارد شود، آن را مرمت می‌کند و سعی دارد که از آثار هنری خود حفاظت کند تا ماندگار بمانند، اما اگر با وندالیسم مواجه شویم دیگر آسیب جزئی نیست بلکه تخریب اثر هنری است و چاره‌ای نداریم مگر آنکه با فرهنگ‌سازی مانع گسترش آن شویم.

این مقام مسوول در اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران تاکید دارد که وقتی با تخریب یک اثر هنری مواجه می‌شویم، یا باید آن را دوباره بسازیم که هزینه کامل ساخت این مجسمه را باید متحمل شویم یا آنکه به جای آن اثر دیگری را ساخته و نصب کنیم که این تصمیم گیری با نظر شورای هنری سازمان خواهد بود.

فاضلی درباره اثر تخریب شده فواد نیک زاد که در آن مردی تیر چراغ برقی را در آغوش گرفته است، بیان کرد: تخریب این اثر مربوط به سال گذشته است، اما با توضیحاتی که دادم هر تصمیمی که درباره این اثر در شورای هنری گرفته شود، اجرایی خواهد شد.

او همچنین تاکید کرد که اگر آثار تخریب‌شده متعلق به هنرمند برجسته‌ای باشد یا آن اثر ویژگی بسیار منحصربه‌فردی داشته باشد، طبق نظر شورای هنری، سازمان برای ساخت و نصب دوباره آن اقدام خواهد کرد، اما این اثر متعلق به فواد نیک زاد مربوط به آثار طرح استقبال از بهار است که عمده این آثار به صورت موقت نصب می‌شوند، اما این اثر که بسیار زیبا و ارزشمند هم بوده است، بنا به هر دلیلی از سوی برخی دچار تخریب کامل شده است و برای ساخت دوباره آن باید هزینه کنیم یا آنکه اثر دیگری را جایگزین آن کنیم که این موضوع به نظر شورای هنری سازمان بستگی دارد.

فاضلی همچنین تصریح کرد: در صورت تخریب شدن آثار هنری، سازمان زیباسازی تعهدی نسبت به هنرمند ندارد که آن اثر را حتما دوباره به او سفارش دهد، اما سعی ما این است که از آثار هنری سطح شهر حفاظت کنیم و در صورت آسیب‌دیدن، آنها را مرمت و بازسازی کنیم، بنابراین اگر نظر شورای هنری این باشد که این اثر فواد نیک‌زاد دوباره ساخته شود، قطعا این اتفاق خواهد افتاد. سرپرست اداره حجم سازمان زیباسازی شهر تهران درباره آسیب دیدن مجسمه مرد شمشال نواز که مقابل فرهنگسرای نیاوران نصب شده بود، توضیح داد: این اثر را قرار است سازنده آن چنگیز اقبالی در ایام تعطیلات مدارس مرمت کند. وی افزود: آقای اقبالی معلم هستند و باید تا زمان پایان امتحانات دانش‌آموزان برای مرمت این اثر صبر کنیم.

فاضلی درباره آسیب دیدن مجسمه کمال الدین بهزاد که مقابل فرهنگستان هنر در خیابان برادران مظفر نصب شده است نیز توضیح داد: به هر حال با پدیده وندالیسم حتی در گذر فرهنگ و هنر نیز مواجه می‌شویم، به هر حال باید با فرهنگ‌سازی مانع تخریب آثار هنری شویم، چرا که با وجود ۷۰۰ اثر حجمی در سطح شهر تهران نمی‌توانیم برای

تک تک آنها نگهبان بگذاریم.