استقبال از حراج‌های هنری وضعیت متفاوتی را شکل داده است
رقابت گالری‌ها برای ورود به بازار هنر
گروه فرهنگ و هنر، شایان ربیعی: فروش بیش از ۴۰ میلیارد تومانی آثار هنری در مجموع چهار دوره حراج تهران همزمان با فروش پررونق آثار تجسمی هنرمندان ایرانی در حراج‌های خارجی در چند سال اخیر، توجه به گالری‌ها و بازار فروش آثار هنری را در این مدت به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. گروه فرهنگ و هنر، شایان ربیعی: فروش بیش از ۴۰ میلیارد تومانی آثار هنری در مجموع چهار دوره حراج تهران همزمان با فروش پررونق آثار تجسمی هنرمندان ایرانی در حراج‌های خارجی در چند سال اخیر، توجه به گالری‌ها و بازار فروش آثار هنری را در این مدت به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده است.
گروه فرهنگ و هنر، شایان ربیعی: فروش بیش از ۴۰ میلیارد تومانی آثار هنری در مجموع چهار دوره حراج تهران همزمان با فروش پررونق آثار تجسمی هنرمندان ایرانی در حراج‌های خارجی در چند سال اخیر، توجه به گالری‌ها و بازار فروش آثار هنری را در این مدت به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. گروه فرهنگ و هنر، شایان ربیعی: فروش بیش از ۴۰ میلیارد تومانی آثار هنری در مجموع چهار دوره حراج تهران همزمان با فروش پررونق آثار تجسمی هنرمندان ایرانی در حراج‌های خارجی در چند سال اخیر، توجه به گالری‌ها و بازار فروش آثار هنری را در این مدت به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. فروش بیش از ۲۱ میلیارد تومانی حراج تهران، حتی رسانه‌های مطرح خارجی را هم به شگفتی واداشت تا جایی که روزنامه گاردین، در این باره نوشت:« حراج بزرگ آثار هنری در تهران در حالی روز جمعه برگزار شد که مجموع فروش این حراجی که در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین حراجی‌های خاورمیانه است به دو برابر بیشتر از پیش‌بینی‌ها و به حدود چهار میلیون پوند رسید.» و در پایان گزارش یاد آور شد که: «توجه به هنر در ایران افزایش یافته است. همچنان‌که ماه گذشته شهردار تهران بیلبورد‌های تبلیغاتی سطح شهر را برای مدت ۱۰ روز به آثار هنرمندانی چون پیکاسو و ماگریت اختصاص داد.» این اتفاق موجب شد تا بسیاری از فعالان اقتصادی برای دستیابی به این بازار پرفروش و در حال گسترش، به شغل گالری‌داری هم توجه نشان دهند و در چند سال اخیر تعداد تقاضاها برای کسب مجوز دایر کردن گالری در تهران به چند برابر گذشته برسد. این در حالی است که در کنار موافقان افزایش تعداد گالری‌ها که این افزایش را بستر لازم برای رونق فروش آثار هنری و افزایش گردش مالی در بازار هنرهای تجسمی می‌دانند، برخی از کارشناسان هنری با اظهار نگرانی از آن اعتقاد دارند که نگاه بازاری به هنر می‌تواند در کیفیت آثار هنری اختلال ایجاد کند و روابط اقتصادی مبتنی بر فروش اثر هنری می‌تواند موجب بروز فساد در ساحت هنری کشور باشد. به هر حال اگرچه تاکنون آمار درست و دقیقی ازتعداد گالری‌ها در سال‌های مختلف در ایران وجود ندارد، اما آمارهای غیررسمی از رشد بیش از ۷۰ درصدی تعداد گالری‌های فعال تهران تنها در یک سال گذشته حکایت دارند. تعداد گالری‌های فعال تهران در تیر ماه سال گذشته ۱۶۰ مجموعه و در خرداد ماه امسال بیش از ۲۷۰ مجموعه است. این در حالی است که بسیاری از رسانه‌های فعال در حوزه‌های فرهنگی و هنری گزارش داده‌اند که در چند سال اخیر، هر روز بر تعداد این گالری‌ها و متقاضیان راه‌اندازی گالری در ایران و به‌خصوص تهران افزوده می‌شود، درحالی‌که شرایط خاصی برای گالری‌دار شدن در نظر گرفته نشده است، هیچ آموزشگاهی این رشته را تدریس نمی‌کند و هیچ استاد مشخصی هم برای آموزش این رشته وجود ندارد. آیدین آغداشلو، هنرمند، در این باره معتقد است: افزایش گالری‌ها علاوه‌بر اینکه محاسن زیادی دارد؛ اما با عیوبی نیز توام است و اگر تمام پارامترهای لازم برای این مساله صورت نگیرد تاسیس یک گالری نمی‌تواند تاثیر زیادی در عرصه تجسمی داشته باشد. شرایطی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای داشتن گالری اعلام کرده به این شرح است: نگارخانه؛ موسسه‌ای است دارای حداقل یک تالار که کار اصلی آن برگزاری نمایشگاه‌های آثار تجسمی مانند نقاشی، نگارگری، مجسمه‌سازی
و ... است که در ایران این موسسات نگارخانه نامیده می‌شود؛ اما برخی از آنها هنوز عنوان گالری را دارند. شرایط لازم از نظر قانون برای کسب مجوز یک گالری در چهار مورد خلاصه شده است: ۱- نداشتن سوء پیشینه.۲- دارا بودن سابقه شرکت در نمایشگاه‌ها، گواهی، تقدیرنامه یا هرگونه مدارک و سوابق هنری. ۳- دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی هنری.۴- دارای حداقل ۲۵ سال سن برای افراد متاهل و ۲۷ سال برای افراد مجرد. امروز در تهران براساس آمارهای اعلام شده از سوی مجموعه‌داران، بیش از ۲۷۰ گالری مجوز فعالیت دارند که البته پویایی و فعالیت‌هایشان با هم متفاوت است. برخی توانسته‌اند با تکیه بر تجربیات، شناخت هنری و... استعدادهای جوان را شناسایی و به جامعه هنری معرفی کنند، راه به بازارهای جهانی باز کنند، هنر ایران را در دیگر کشورهای دنیا نیز به نمایش بگذارند و به فروش این آثار در سطح جهان فکر کنند و برخی هم صرفا به برگزاری یک یا دو نمایشگاه در طول سال بسنده می‌کنند تا مجوز گالری آنها باطل نشود! مهدی احمدیان شیجانی، کارشناس هنری درباره وضعیت گالری‌ها در ایران از اهمیت پراکندگی جغرافیایی گالری‌ها در داخل شهرها از یکسو و در سراسر کشور از سوی دیگر انتقاد می‌کند و می‌گوید: پراکندگی جغرافیایی گالری‌ها (به‌خصوص در پایتخت)، ایراد بزرگ دیگری است که می‌توان به آنها اشاره کرد و باعث دشواری مراجعه به آنها از طرف مخاطبان و همچنین نامنظم شدن برگزاری نمایشگاه‌های گروهی شده است.از سوی دیگر نسبت نابرابر حضور گالری‌ها در تهران در مقایسه با شهرستان‌ها - نزدیک به ۸۰ درصد گالری‌های کل کشور در پایتخت دایر هستند - دیگر آسیب وارده بر عملکرد گالری داری در جامعه مان است که کمتر در موردش صحبت شده. البته در همین حد و حدود نیز شاهد همکاری نامناسب و نامتناسب مابین گالری‌های تهرانی با دیگر گالری‌های پایتخت و نیز با شهرهای دیگر هستیم.
گالری؛ یک مجموعه هنری یا یک بنگاه تجاری؟
همزمان با آغاز به‌کار حراج تهران برای فروش آثار هنری تجسمی در چهار سال گذشته، تعداد تقاضا برای گشایش گالری در پایتخت افزایش چشمگیری داشته است. این در حالی است که افزایش تعداد گالری‌ها و تقاضاها برای گشایش گالری در ایران به‌ویژه در تهران با توجه به میزان رشد و توسعه هنرهای تجسمی، منطقی و طبیعی به نظر نمی‌رسد. اما رزیتا شرف جهان، یکی دیگر از گالری‌داران، معتقد است که افزایش گالری‌ها بیشتر با انگیزه مالی است و وزارت ارشاد لازم است که بر روند اعطای مجوزها دقت بیشتری کند. به اعتقاد او، تعداد گالری‌های فعال و ارائه‌دهنده هنر فاخر در تهران بیش از ۳۰ گالری نیست. این هنرمند با تاکید بر اینکه گالری‌های تهران به مرور زمان غربال خواهند شد، افزود: در دهه ۷۰ روی مارکت هنر تمرکزی وجود نداشت و صرفا علاقه بود که گالری‌داران را با وجود مشکلات بسیار وادار به استقامت می‌کرد؛ اما امروز که بحث مارکت هنر پررنگ شده است، به نظر می‌رسد که باید مولفه‌های تخصصی بیشتری را در نظر گرفت. او معتقد است که برخی از این گالری‌های غیرحرفه‌ای اقدام به نمایش آثار تجربی می‌کنند که صرفا با هدف فروش تولید شده و ارزش هنری ندارند، بنابراین وزارت ارشاد باید مجوزهای گالری‌داری را با رعایت اصول و مولفه‌های تخصصی در این حرفه اعطا کند.
دفاع از رویکرد اقتصادی گالری‌ها
با این وجود نازیلا نوع‌بشری، گالری‌دار، با تاکید بر لزوم ابراز نقد منصفانه می‌گوید: افزایش تعداد گالری‌ها اتفاق خوبی است؛ چراکه بحث کیفیت را هم به همراه دارد و به سلایق مختلف مخاطبان در زمینه آثار هنری پاسخ داده می‌شود؛ ضمن اینکه در شهری مثل تهران با توجه به جمعیت جوانی که دارد، ۵۰۰ گالری هم کم است. او با اشاره به تعریف حرفه گالری‌داری گفت: گالری تعریف مشخصی دارد و یک بنیاد فرهنگی نیست، بلکه جایی است برای عرضه و خرید و فروش آثار هنری که در این تعریف هر مدیری برنامه‌ریزی خودش را می‌تواند داشته باشد. در همین راستا لیلی گلستان درباره افزایش تعداد گالری‌ها و تاثیرگذاری آنها بر هنرهای تجسمی ایران اعتقاد دارد: من مخالف مجوز دادن برای راه‌اندازی گالری نیستم، بلکه به مجوز دادن به افرادی که دارای چنین تخصصی نیستند، مخالفم چراکه این امر باعث می‌شود
بر اساس روابط و ناآگاهی آنها از این حرفه، به روند فعالیت سایر گالری‌های فعال لطمه وارد شود. گلستان می‌گوید: وزارت ارشاد در روند اعطای مجوز به متقاضیان تاسیس گالری تنها به مکان آن توجه دارد؛ درحالی‌که داشتن تخصص بسیار بیشتر از مکان احداث گالری حائز اهمیت است. آغداشلو نیز با دفاع از رویکرد اقتصادی گالری‌ها، اعتقاد دارد که که هدف یک گالری باید دردرجه نخست، فروش آثار هنری باشد؛ بنابراین گالری‌دار باید در درجه نخست ارتباط خوبی با خریدار و عرضه کننده یعنی هنرمند برقرار کند. مدیران گالری در فروش و پررنگ‌کردن یک اثر هنری و متعاقب آن رونق یا رکود اقتصاد هنر تاثیر بسزایی دارند؛ بنابراین برقراری ارتباطات در این زمینه از سوی گالری‌دار مهم است.
ارسال نظر