رویش جوانه‏ ها در تئاتر ایرانی

گروه فرهنگ و هنر: بخش تازه‏ های تئاتر سی‌وچهارمین جشنواره بین‏المللی تئاتر میزبان ۱۰ گروه نمایشی با نگاه‏های متفاوتی است که در این گزارش نگاهی به موضوعات و داستان این نمایش‏ها داشته‏ایم.جشنواره تئاتر فجر از سال ۶۱ و دوره آغاز خود تاکنون که سی‌وچهارمین دوره‏اش را پشت سر می‏گذارد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای هنری در حوزه تئاتر به شمار می‏رود. رویدادی که حضور در آن برای تمام هنرمندان این عرصه از اهمیت خاصی برخوردار است. این جشنواره در بخش‏های مختلفی برگزار می‏شود که هرکدام از آنها در جایگاه خود از اهمیت بسیاری برخوردار است که از جمله آنها می‏توان به بخش‏هایی چون تازه‏های تئاتر ایران، نسل نو و بخش بین‏الملل اشاره کرد.بیشتر کارگردانان این نمایش‏ها از آثار جوانان تئاتری ایران است که از شهرهای مختلف کشور در جشنواره تئاتر فجر حاضر شده‌اند.

آخرین انار دنیا

ازجمله گروه‏های نام آشنا در این بخش می‏توان به تئاتر «تی تووک» اشاره کرد که با نمایش «آخرین انار دنیا» از بندر عباس در این بخش حضور دارد. ابراهیم پشت‏کوهی نویسنده و کارگردان این نمایش می‌گوید: این اثر اقتباسی از رمانی با همین نام است که توسط بختیار علی، نویسنده‏ کرد عراقی نوشته شده و در ایران توسط دو نشر مختلف در چند چاپ متعدد ترجمه و منتشر شده است. این رمان به سبک و سیاقی نوشته شده است که آثار تئا‏تر گروه «تی‏توک» با آن همخوانی دارد و در واقع از یک نوع رئالیسم جادویی برخوردار است. متن رمان دراماتورژی شده است و بخشی از آن هم در اتودهای کارگاهی شکل گرفته است.

داستان‌های میان رودان

گروه تئاتر «دن کیشوت» با نمایش «داستان‌های میان رودان» نوشته و کار علی شمس پویا از تهران یکی دیگر از آثار این بخش است. علی شمس که این روزها مراحل نهایی نمایش خود را پشت سر می‏گذارد به هنرآنلاین گفت: این اثر، متنی پارودیک در سه اپیزود است. در واقع این نمایش نگاهی پارودیک به سرچشمه‏ها، مفاهیم اولیه هستی، شکل‏گیری کلمات و ساخته شدن مفاهیم دارد. مفاهیمی مانند انتقام، کشورگشایی، روابط انسانی و شکل‏گیری ملت‏ها. در واقع با مفاهیم کلیدی و کهن الگو‏ها که جوامع مدنی را شکل داده شوخی می‏کند. البته این مساله تسری پیدا می‏کند و تنها به میان رودان محدود نمی‏شود، حتی کهن الگوهای ادبی ما را هم دربرمی‏گیرد.در این اثر نمایشی بازیگرانی چون داریوش موفق، رامین سیاردشتی، آرش فلاحت‏پیشه، سام کبودوند، اصغر پیران، فرزین محدث، بیژن سراجی، حمید دربانی، هاشم آذرهوا و علی رجایی به ایفای نقش می‏پردازند.

رازمهر- راز سپهر

یکی از کارگردانان شناخته شده و باسابقه تئاتر شکرخدا گودرزی است که همراه با گروه تئاتر «پیوند» با نمایش «رازمهر- راز سپهر» از تهران در بخش تازه‏های تئاتر جشنواره سی و چهارم حضور دارد. گودرزی که پس از مدت‏ها در جشنواره تئاتر فجر حضور پیدا می‏کند با اشاره به فضا و موضوع این اثر نمایشی به هنرآنلاین گفت: متن نمایش با نگاهی مجدد به داستان رستم و اسفندیار شاهنامه نوشته شده است. چون احساس کردم این داستان شاهنامه ظرفیت این را دارد که با نگاه امروزی به سراغ آن برویم، به‌ویژه با اتفاقاتی که هم‌اکنون در خاورمیانه در جریان است دریافتم که با تکیه بر اتفاقات معاصری همچون فعالیت گروه‏های تروریستی زیر لوای مفاهیم قدسی، می‏توان روی این داستان شاهنامه کار کرد. بنابراین خوانش دوباره‏ای از متن شاهنامه داشتم و دریافتم که زمینه‏های شکل‏گیری چنین نگاهی در جهان کنونی که از نوعی مطلق‏نگری ناشی می‏شود باعث شده جهان مهربانی را به جهان کینه تبدیل کند.محمد صادقی، نوید گودرزی، ساغر عزیزی، محمد ساربان، کاظم هژیرآزاد، مجید جعفری، مانلی حسین‌پور، رضا جعفری، مهدی علی‏نژاد و آگرین موسوی بازیگران این اثرند.

نسل آخر

گروه تئاتر «مدرسه» یکی دیگر از گروه‏های جوان نمایشی است که کارنامه درخشانی دارد. این گروه با نخستین حضور خود در فجر و اجرای نمایش «به مراسم مرگ داداش خوش آمدید» تبدیل به یکی از گروه‏های اجرایی خلاق شد که مخاطبان آثارشان را پیگیری می‏کنند. این گروه در جشنواره سی و چهارم با نمایش «نسل آخر» و کارگردانی مشترک فرزانه سهیلی و سمانه زندی‏نژاد از تهران حضور دارد. زندی‏نژاد با ارائه توضیحاتی در مورد این نمایش به هنرآنلاین گفت: نمایشنامه یک سال و نیم قبل توسط فرزانه سهیلی نوشته شد. ابتدا قرار بود من کارگردانی را بر عهده داشته باشم، اما با بیان ایده‏ها و نزدیک بودن متن به دنیای فرزانه، تصمیم گفتیم هر دو کارگردانی آن را بر عهده بگیریم.حسین امیدی، الهه برادران، جواد پورحیدری، شیرین جروقی، داراب داداش‏زاده، ابوذر ساعدی، آوا شریفی، آیدا صادقی، محمدرضا علی اکبری، فرانک کلانتر، حسام محمودی فرید و مجید یوسفی بازیگران این نمایشند.

سفر به نهایت دور

گروه تئاتر «اقیانوس» نیز با نمایش «سفر به نهایت دور» نوشته و کار محمد میرعلی اکبری از تهران گروه دیگر حاضر در بخش تازه‏های تئاتر است. میرعلی‌اکبری به هنرآنلاین گفت: این متن را سال ۸۶ نوشتم و نگارش آن یک سال طول کشید. این نمایش در مورد جهان‏های موازی است. داستان نمایش در زمان شکل‏گیری جنگ جهانی سوم شکل می‏گیرد که آدم‏ها از ترس جنگ فرار می‏کنند و به جهان‏های دیگری می‏روند. به این واسطه اتفاقات ممتدی در جهان‏های مختلف پیش می‏آید.مجید آقا کریمی، مجتبی پیرزاده، رامین سیاردشتی، آرش فلاحت‏پیشه، مسیح کاظمی، محمدرضا مالکی، کامبیز منصف، لادن نازی و آرزو نبوت بازیگران این نمایشند.

روزهای بی‏ پایان

امین بهروزی از تهران همراه با گروه تئاتر «اتفاق» با نمایش «روزهای بی‏پایان» در بخش تازه‌های تئاتر ایران حاضر خواهند بود. بهروزی، کارگردان این اثر نمایشی در رابطه با چگونگی شکل‏گیری این نمایش به هنرآنلاین گفت: بخشی از ایده اولیه این نمایش از موضوعی گرفته شده که مدت‌ها ذهن من را با خود درگیر کرده بود و آن این بود که اگر شخصی در زندگی ما ناپدید شود، در دنیای امروز چه راه‏هایی برای پیدا کردن او وجود دارد. به نظرم گم کردن آدم‏ها بسیار دراماتیک به نظر می‏رسید. به این ترتیب این موضوع را با یک داستان دیگر ترکیب کردم و داستان «روزهای بارانی» شکل گرفت.سجاد افشاریان، وحید آقاپور، نازنین احمدی و سوگل خلیق بازیگران این اثر نمایشی هستند.

طپانچه خانم

نمایش «طپانچه خانم» نوشته محمدامیر یاراحمدی به کارگردانی شهاب‏الدین حسین‏پور کاری از گروه تئاتر «پارکینگ» یکی از آثار انتخاب شده برای حضور در مرحله نهایی تولیدهای تازه تئاتر ایران در سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است.شهاب الدین حسین‏پور، کارگردان این نمایش در رابطه با موضوع و فضای این اثر نمایشی به هنرآنلاین اظهار کرد: این نمایشنامه نیز مانند دیگر آثار محمدامیر یاراحمدی که زبان جعلی را در آثار خود خلق می‏کند، در منظر مخاطب عام شبیه به زبان پهلوی و زبان کلاسیک مربوط به هفتاد سال قبل است، بنابراین به لحاظ نوع زبان نمایشنامه خاصی است. داستان نمایش هم متعلق به حدود هفتاد سال قبل است که داستان زنی خان‌زاده به نام اخترالسلطنه را روایت می‏کند که کلکسیونر طپانچه است و به واسطه زور و طپانچه تصمیم دارد شهر خود را تبدیل به شهری متمدن کند، به این ترتیب یکسری ضوابط خاصی را در شهر ایجاد می‏کند که با محدودیت قانون منع اسلحه روبه‌رو می‏شود اما پافشاری او برای نگهداری این طپانچه‏ها عاقبت خوشی را برای او به ارمغان نمی‌آورد.فریبا متخصص، آرش فلاحت‏پیشه، حمید رحیمی، محمد صدیق‌مهر، گیلدا حمیدی، ندا مقصودی، مینا کریمی‌جبلی، مرضیه موسوی، لاله کریمی و مهتا رازقی در این نمایش ایفای نقش می‏کنند.

سند چشم‌انداز

گروه تئاتر «تن‌ها» با نمایش «سند چشم‌انداز» نوشته رضا شاهبداغی و کارگردانی مهدی محمدی آخرین نمایشی است که از تهران در این بخش به روی صحنه می‏رود. مهدی محمدی کارگردان نمایش درباره موضوع این اثر نمایشی به هنرآنلاین توضیح داد: این نمایش درباره یک گروه نمایشی در تهران است که در یکی از تماشاخانه‏های خصوصی برای اجرا آماده می‏شوند اما نویسنده گروه مدتی است که ناپدید شده و متن را هم به گروه نمایش نرسانده است؛ همین مساله باعث ایجاد اختلاف‏هایی میان اعضای گروه شده که باعث می‏شود در نهایت کار به نتیجه نرسد و نمایش ناقص بماند و در واقع آنچه در این نمایش می‏بینیم، تمرین پشت صحنه یک تئاتر است و معضلاتی که یک گروه تئاتری در حال حاضر با آن درگیر است.نسیم اسدپور، معصومه باقری، سمیه بختیاری، مهناز حسینی، نگار سرلک، مسعود شاه‌کرمی، فرشته طاهری، فاطمه قاسمی، خشایار قائدرحمتی وگلاره مقدم در این نمایش ایفای نقش می‏کنند.

تاریکی

یکی از نکات قابل‌توجه در این دوره، حضور گروه‏های استانی در جشنواره است. بخش تازه‏های تئاتر ایران در این دوره، میزبان دو گروه نمایشی است. گروه تئاتر «کربن» با نمایش «تاریکی» نوشته علی حاتمی‌نژاد و رئوف دشتی و کارگردانی عبدالله برجسته از مشهد یکی از آنهاست. برجسته با اشاره به اینکه متن این اثر توسط نویسندگان گروه تئا‏تر «کربن» نوشته شده است، به هنرآنلاین عنوان کرد: این کار سفری خیالی به زندگی نادرشاه افشار است. در کارهای قبلی‏مان هم به شخصیت‏ها و آثار خراسان پرداخته بودیم مانند شاهنامه فردوسی. امسال تصمیم گرفتیم به شخصیت معاصرتری بپردازیم و آن نادرشاه افشار بود. البته نادرشاه شخصیت ملی است و زندگی دراماتیکی داشته است.محمدرضا صولتی، محمد جهانپا، علیرضا روان‌دل، مسعود عقلی، ندا محمدی و امیرحسین رضازاده بازیگران این نمایشند.

غرامت

گروه تئاتر «بازی» با نمایش «غرامت» نوشته اصغر گروسی و کارگردانی محمدرضا درند و سعید زندی از استان کرمانشاه آخرین اثر معرفی شده در این بخش است. محمدرضا درند در رابطه با فضا و موضوع این اثر نمایشی به هنرآنلاین گفت: همچنان‌که قالب کارهای ما در سال‏های اخیر نمایش‏هایی با سبک و سیاق موضوعات اجتماعی بوده و بیشتر موضوعات و معضلات اجتماعی را به تصویر می‏کشیده است، تصمیم داشتیم امسال نیز با تاکید بر همان مضامین و دغدغه‏ها، نمایشی را در جشنواره فجر روی صحنه ببریم. مضاف بر اینکه سعی کردیم در این نمایش به شکلی ویژه بر روی اصالت مناطق جنوبی شهر تهران متمرکز شویم.سعید زندی، مصطفی ذوقی و سمیه رضایی در این نمایش ایفای نقش می‏کنند. برپایه گزارشی که هنر آنلاین در این‌باره نوشته است، ‏ کارهایی که امسال در جشنواره حضور دارند، بیشتر کارگردانان آن افراد جوان و با ایده‏های خلاقانه‏اند و تلاش دارند تا از زوایایی متفاوت به مسائل اجتماعی و پیرامونی خود بنگرند. اتفاقی که بی‏شک از نگاه هیات انتخاب آن یعنی محمود عزیزی، مسعود رایگان و حسین کیانی پس از مشاهده ۲۷ اثر متقاضی این بخش دور نمانده است.