پروژه‌‌‌های میلیاردی و ۱۰۰‌هزار شغل

از زمان تصویب دو قانون مذکور، حداقل ۲۲۴ میلیارد دلار پروژه تولید نیمه‌‌‌رسانا و تکنولوژی پاک در آمریکا معرفی شده‌‌‌اند که در مجموع، قرار است ۱۰۰‌هزار شغل جدید ایجاد کنند. به عنوان مثال، اخیرا شرکت سنگاپوری «مکسئون سولار» اعلام کرده تاسیسات پنل‌‌‌های خورشیدی به ارزش یک میلیارد دلار در ایالت نیو مکزیکو تاسیس می‌کند و شرکت آمریکایی «فرست سولار» هم ایالت لوئیزیانا را برای تاسیس پنجمین کارخانه خود به ارزش ۱/۱ میلیارد دلار انتخاب کرده که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در تاریخچه این منطقه است.

گرگوری وتستون، مدیرعامل «شورای انرژی‌‌‌ تجدیدپذیر آمریکا» که یک گروه لابی‌‌‌گر در انرژی‌‌‌های پاک است، در یک نشست گفته: «قانون IRA، تلاش می‌کند تحول انرژی را در آمریکا تسریع کند، عامل رشد اقتصادی باشد و رنسانسی در تولید صنعتی اروپا ایجاد کند. در طول دوران کاری‌‌‌ام، قانونی ندیده بودم که این‌ اندازه بر توسعه اقتصادی در کشور اثر گذاشته باشد.»

 شرکت‌های کره‌‌‌ای و اروپایی، پیشتاز سرمایه‌گذاری

شرکت‌های کره‌‌‌ای و اروپایی، پیشتاز هجوم سرمایه‌گذاری خارجی در پروژه‌‌‌های پاک آمریکا بوده‌‌‌اند و از زمان تصویب قانون در سال گذشته، به ترتیب ۲۰ و ۱۹ پروژه را شروع کرده‌‌‌اند. هجوم این پروژه‌‌‌ها در حالی صورت گرفته که متحدان آمریکا برای رقابت با سوبسیدهای IRA، سیاست‌‌‌های مخصوص خودشان را تدوین می‌کنند، چون معتقدند این قانون یک زمین بازی غیرعادلانه را ایجاد کرده است. پائولو جنتیلونی، کمیسیونر اقتصاد اتحادیه اروپا، ماه گذشته در مصاحبه با فایننشال تایمز گفت: «قدرت جذب قانون IRA در حال افزایش است» و از اروپا خواست واکنشش را نسبت به این موضوع تشدید کند. در ماه فوریه، اتحادیه اروپا از یک طرح صنعتی رقابتی خبر داد که شامل تخصیص سوبسید برای حفظ سرمایه‌گذاران در داخل قاره بود.

شرکت میر برگر که تولیدکننده سوئیسی پنل‌‌‌های خورشیدی است، مدتی پیش اعلام کرد که قصد دارد طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای را در پیش بگیرد و یک کارخانه ۴۰۰ میلیون دلاری در کلرادو افتتاح کند تا اعتبارات مالیاتی دریافت کند. گانتر ارفورت، مدیرعامل این شرکت می‌‌‌گوید: «خیلی خوشحال می‌‌‌شوم، اگر اروپا هر چه سریع‌‌‌تر به این واقعیت جدید در مورد مساله اقلیمی برسد و از شرکت‌های اینجا حمایت بیشتری کند. هر چقدر این روند بیشتر طول بکشد، سرمایه‌گذاری‌‌‌های بیشتری به سمت آمریکا سرازیر خواهند شد؛ نه فقط از سمت شرکت ما، بلکه از طرف شرکت‌های دیگر.»

تعداد زیادی از شرکت‌های چینی هم با وجود بدتر شدن روابط پکن و واشنگتن، اقدام به سرمایه‌گذاری در این زمینه کرده‌‌‌اند، اما خیلی از آنها آنقدر کوچکند که قابل تحلیل نیستند. از جمله بزرگ‌ترین آنها می‌توان به کارخانه باتری‌‌‌سازی ۴/۲ میلیارد دلاری «گوشن» در میشیگان و توسعه کارخانه شیشه اتومبیل «فویائو گلس» در اوهایو، به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار، اشاره کرد.

با اینکه اعتبارات مالیاتی IRA برای خودروهای برقی، به تولیدکنندگان آن امکان می‌دهد برخی مواد اولیه را از خارج از کشور تامین کنند، واردات از چین، چندان اثرگذار نیست. یک کمیته به رهبری جمهوری‌خواهان در کنگره، ماه گذشته نامه‌‌‌ای به شرکت فورد فرستاد و اعلام کرد در مورد تکنولوژی این شرکت که در همکاری با غول باتری‌‌‌سازی چینی CATL در کارخانه ۵/۳ میلیاردی میشیگان توسعه ‌یافته، در حال تحقیق و بررسی است.

 موانع اصلی

طبق گزارشی که «انجمن صنایع نیمه‌‌‌رسانا» و شرکت «آکسفورد اکونومیکس» در ماه ژوئیه منتشر کردند، بیش از یک میلیون شغل مربوط به مهندسی و دانش کامپیوتر در آمریکا، تا پایان این دهه با خطر خالی ماندن مواجهند. گروه لابی‌‌‌گر «سازندگان و پیمانکاران» در حوزه عمرانی هم می‌‌‌گوید آمریکا فقط همین امسال، به دلیل تلاش برای پاسخگویی به تقاضای ساخت کارخانه‌‌‌های جدید، با کمبود ۵۰۰‌هزار کارگر ساختمانی مواجه است. زمان‌‌‌های طولانی تحویل سفارش برای ساخت‌وساز، پیشرفت‌‌‌های تکنولوژیک در خارج از کشور و عرضه محدود مواد اولیه، از دیگر دلایل توسعه کند زنجیره‌‌‌های تامین هستند.

گزارش جدیدی از بلومبرگ، هشدار داده که کارخانه‌‌‌های جدید باتری‌‌‌های خورشیدی در آمریکا، به دلیل زمان‌بندی طولانی ساخت‌وساز و پیشرفت‌‌‌های جدیدی که در آسیا حاصل شده، احتمالا در پنج سال آینده دیگر کاربرد نخواهند داشت. شرکت انرژی «اس‌‌‌اندپی گلوبال کامودیتی اینسایت» گفته که آمریکا اگر فقط بر منابع داخلی و شرکای تجارت آزادش متکی باشد، برای برطرف کردن تقاضای مواد معدنی اصل مثل نیکل، با مشکل مواجه خواهد شد. به گفته تحلیلگران، اینها یعنی احتمالا در دهه جاری، شرق آسیا تسلط خود را بر تکنولوژی‌‌‌ پاک و عرضه نیمه‌‌‌رساناها حفظ خواهد کرد. 

آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تا سال ۲۰۳۰ چین بیش از ۶۰‌درصد زنجیره تامین جهانی تاسیسات بادی و خورشیدی و باتری را در اختیار داشته باشد. حتی اگر آمریکا تا سال ۲۰۲۵ در تولید سلول باتری و مدول‌‌‌های خورشیدی به خودکفایی برسد، همچنان برای قطعاتی مثل آند و کاتد باتری‌‌‌ها و پلی‌‌‌سیلیکون برای مدول‌‌‌های خورشیدی، به واردات نیاز خواهد داشت. آندره گلوسکی، مدیرعامل شرکت AES که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تاسیسات است، ‌‌‌می‌‌‌گوید: «دو اقتصاد بزرگ دنیا از جهاتی همچنان به هم نیاز دارند. گسست کامل تجارت منطقی نیست و در نهایت، به نفع مبارزه با تغییرات اقلیمی در سطح جهان نخواهد بود.»