حاصل گفت‌وگو با ری کرزویل
رشد فناوری اطلاعات و تحولات جهانی
تاجر، مخترع و نویسنده شهیر شرح می‌دهد که چگونه رشد چشمگیر فناوری‌ها در صنایع تحول ایجاد می‌کند و فرصت‌ها (و موانع) جدیدی در جامعه و کسب‌وکار به وجود می‌آورد.
تاجر، مخترع و نویسنده شهیر شرح می‌دهد که چگونه رشد چشمگیر فناوری‌ها در صنایع تحول ایجاد می‌کند و فرصت‌ها (و موانع) جدیدی در جامعه و کسب‌وکار به وجود می‌آورد.
تاجر، مخترع و نویسنده شهیر شرح می‌دهد که چگونه رشد چشمگیر فناوری‌ها در صنایع تحول ایجاد می‌کند و فرصت‌ها (و موانع) جدیدی در جامعه و کسب‌وکار به وجود می‌آورد.
همه مدیران از شتاب تحولات فناوری‌ها آگاهند؛ اما این پرسش بسیار مهم در ذهن آنها جولان می‌دهد: از این پس چه می‌شود؟ و تغییرات بزرگ چه هنگامی رخ می‌دهند؟ ری کرزول پاسخ‌های دقیقی را بر اساس نظریه خود می‌دهد. نظریه وی آن است که فناوری اطلاعات همچنان رشد چشمگیر و نمایی خواهد داشت. در آینده نه‌چندان دور، همگی ما در زندگی روزمره خود با هوش مصنوعی سروکار خواهیم داشت. ژن‌ها را می‌توان به‌دور از سرطان از نو برنامه‌ریزی کرد؛ و نیروی خورشید همه انرژی مورد نیاز اهل زمین را فراهم خواهد کرد.
برخی افراد پیش‌بینی‌های کرزویل را تخیل علمی می‌دانند و برخی دانشگاهیان نظریه وی را زیر سوال می‌برند. با این حال، نظریه‌های این نویسنده، مخترع و برنده نشان افتخار از سه رییس‌‌جمهور آمریکا نادیده گرفته نشده‌اند. وی طرفداران بسیاری در میان مدیران اجرایی دارد. افزون بر این، وی در زمینه پاسخ به تروریسم زیست‌بومی به ارتش آمریکا و در زمینه انرژی تجدیدپذیر به سایر دولت‌ها مشاوره می‌دهد.
مک‌کینزی درباره مبانی نظریات دوپهلوی وی از او سوال کرده است.
یکپارچگی انسان و ماشین
فناوری اطلاعات به‌صورت نمایی درحال رشد است. این واقعا نظریه اصلی من است. شهود ما درباره آینده نمایی نیست؛ بلکه خطی است. مردم می‌اندیشند که این شتاب به حالت فعلی باقی خواهد ماند؛ اما با طی تنها 5 گام دیگر، این شتاب به 30 برابر خواهد رسید. واقعیت فناوری اطلاعات آن است که همانند رایانه‌ها، فناوری‌های زیست‌شناسی به‌صورت نمایی رشد می‌کند. در گام 30 ام، این ضریب میلیونی خواهد بود.
این یک بیان بی‌اساس درباره آینده نیست. وقتی در MIT درس می‌خواندم، همگی ما یک رایانه مشترک داشتیم که ده‌ها میلیون دلار هزینه داشت. این رایانه (به تلفن همراهش اشاره می‌کند) چندین میلیون بار ارزان‌تر و هزاران بار قوی‌تر است. این یعنی افزایش چندمیلیون برابر MIPS(۱) (پردازش میلیونی دستورالعمل‌ها) در هر ثانیه، تعداد بیت‌ها به‌ازای هر دلار و تعداد تبادلات اطلاعاتی به‌ازای هر دلار، در مقایسه با زمان دانشجویی من. این افزایش سرعت در یک دوره ۲۵ ساله دوباره تکرار خواهد شد.
فقط دستگاه‌ها نیستند که از این افزایش سرعت بهره گرفته‌اند؛ بلکه هر آنچه در زمینه فناوری اطلاعات قابل اندازه‌گیری است دچار این افزایش شده است. دو نکته بسیار مهم در این پیشرفت وجود دارد: نخست آنکه ما تا سال 2029 سخت‌افزارهایی خواهیم داشت که کاملا ذهن انسان را شبیه‌سازی خواهد کرد. نرم‌افزارها و هوشی که با آنها همراه خواهد شد نیز با افزایش دانش ما درباره چگونگی کار مغز انسان، رشد نمایی خواهند داشت. این نیز یک پیشرفت نمایی است.
این تحولات بدان‌جا می‌رسد که ما هوشی در سطح هوش انسان را در سال ۲۰۲۹ در یک ماشین قرار خواهیم داد. این تحقق فردیت نیست؛ بلکه آغاز آن است. در نهایت، بخش غیرزیستی هوش تمدن ما میلیون‌ها بار قوی‌تر می‌شود. از سوی دیگر هوش زیستی ما ثابت می‌ماند؛ در نتیجه ما تحت سیطره هوش غیرزیستی خواهیم رفت.
ادغام هوش زیستی و هوش ماشینی آغاز شده است. یعنی، این (تلفن همراهش) درون بدن من نخواهد رفت؛ اما بسیار به آن نزدیک خواهد شد. کسانی هم هستند که رایانه‌هایی را در درون بدن خود دارند. هوش مصنوعی بدان‌جا رسیده است که می‌تواند اعضای بدن روبات را بدون تفاوت با حرکت اعضای بدن انسان حرکت دهد. وقتی پروژه ژنوم (2) برای دستیابی به این پیشرفت یک افق 15 ساله را برای تحقق اهدافش پیش‌بینی کرده بود با گذشت 7 سال از آغاز پروژه، برخی گفتند که این پروژه شکست خواهد خورد؛ چون تنها 1 درصد کار پیش رفته بود. اما در جایی که رشد نمایی در کار باشد، با دوبرابر شدن نتایج در هر سال، موفقیت نهایی حاصل می‌شود. در این پروژه، تنها 7 بار دیگر دوبرابر شدن نتایج کافی بود تا 100 درصد موفقیت حاصل شود؛ یعنی سال‌های بعد به ترتیب 2، 4، 8، 16، 32، 64 و 128 درصد موفقیت حاصل شد. مهندسی معکوس ما درباره این پروژه با هدف درک دقیق چگونگی ایجاد پروتئین به‌وسیله ژن‌ها و چگونگی تعامل پروتئین‌ها با شبیه‌سازی‌های سه‌بعدی در حال انجام است و آن هم از یک شتاب نمایی بهره می‌برد.
اثر این تحولات بر علوم، انرژی و صنایع چه خواهد بود؟
ما با سه انقلاب عظیم روبه‌رو هستیم: انقلاب ژنتیک، انقلاب فناوری نانو و انقلاب روباتیک. این سه به شیوه‌های مختلف با یکدیگر تعامل می‌کنند. در نهایت همه صنایع تحت این تاثیر قرار می‌گیرند.
پزشکی و داروسازی هم‌اکنون یک نوع فناوری اطلاعاتی هستند. از نظر مدل‌های کسب‌وکار، فناوری اطلاعات در سطوح مختلف باعث کاهش ریسک پروژه‌ها شده است.
لری پیج (از موسسان گوگل) و من از جانب انجمن ملی مهندسی ایالات متحده مامور مطالعه فناوری‌های انرژی تازه شدیم. شماری از این انرژی‌ها جالب توجهند؛ اما آنچه واقعا هیجان‌انگیز است انرژی خورشیدی است که آن هم رشد نمایی دارد. این انرژی هر دوسال دوبرابر می‌شود؛ همچنان که تا کنون ده برابر شده است. اگر این دوبرابر شدن ۸ بار دیگر تکرار شود، ۱۰۰ درصد انرژی مورد نیاز ما تامین خواهد شد.
خودروهای برقی موج آینده‌اند؛ به‌ویژه با استفاده‌ای که از فناوری نانو برای ذخیره‌سازی انرژی در خودروهای سبک‌تر و قوی‌تر به عمل می‌آید. من فکر می‌کنم خودروهای بی‌راننده هم وارد بازار خواهند شد.
اکثر خبرگان این زمینه که من با آنها ارتباط داشته‌ام بر این باورند که تا ده سال آینده این فناوری به‌گونه‌ای رایج می‌شود که می‌تواند به‌گونه‌ای چشمگیر مصرف انرژی را کاهش دهند.
چالش مدل‌های کسب‌وکار
وقتی طرح‌های کسب‌وکار سایر افراد را می‌خوانم درمی‌یابم که آنها از تحولی که در سه یا چهار سال آینده رخ خواهد داد آگاه نیستند. تلفن‌های همراه اندکی کوچک‌تر می‌شوند؛ ولی جهان به همین اندازه باقی می‌ماند. من در پروژه‌هایم این تغییرات را درنظر می‌گیرم.
نمی‌توان دقیقا آنچه را که در حال وقوع است توصیف کرد. قدرت رایانه‌ها، قدرت ارتباطات، نرخ تبادل اطلاعات در دستگاه‌های بی‌سیم و پدیده‌هایی از این دست به‌شدت در حال توسعه هستند.
این گروه‌های کوچک کارآفرین هستند که فناوری‌های تازه را برای آینده می‌آفرینند. این بدان معنا نیست که این تحول لزوما باید به‌وسیله گروه‌های کوچک انجام گیرد. سازمان‌های بزرگ هم می‌توانند با تشکیل گروه‌های کوچک کارآفرینی در این تحول سهم داشته باشند.
مدینه فاضله یا مدینه فاسقه؟
من فکر می‌کنم که فناوری یک شمشیر دولبه است. درست همانند آتش که هم برای پختن غذا به‌کار می‌رود و هم برای جنگ.
من به‌شدت بر این باورم که کارکردهای سازنده این فناوری‌ها بر معایب آن چیره می‌شود. من بر آنهایی که زندگی پیش از پیدایش این فناوری‌ها را رویایی می‌دانند پیشنهاد می‌کنم که آثار توماس هابز و حتی چارلز دیکنز را بخوانند تا بفهمند چقدر دو یا سه قرن پیش زندگی بشر ظالمانه و دشوار بوده است.
اما ما پیشرفت زیادی کرده‌ایم؛ هرچند که دشواری‌های زیادی وجود دارد که باید بر آنها چیره شویم. من فکر نمی‌کنم که این فناوری‌ها ویژه افراد ثروتمند باشد. مردم می‌گویند: «تنها ثروتمندان می‌توانند به این ابزارها دسترسی داشته باشند. هم‌اکنون پنج میلیارد نفر تلفن همراه دارند. 30 درصد آفریقایی‌ها و نیمی از کشاورزان چین جزو این
جمعیت هستند.
زمانی که این فناوری‌ها قدرتمند و کارآ شوند، تقریبا همه مردم خواهند توانست به آنها دسترسی داشته باشند. این وضعیت برای داروها هم همین‌گونه خواهد بود. برای نمونه، داروهای بیماری ایدز 20 سال پیش 30000 دلار به‌ازای هر نفر در سال بود و کارآیی بسیار خوبی هم نداشت. اما امروزه در کشورهای جنوب آفریقا، این هزینه 100 دلار در سال است و واقعا کارآیی بسیار خوبی هم دارد.
پاسخگویی به چالش‌ها و مسائلی همچون فقر، محیط زیست و انرژی، بیماری و امید به زندگی تنها در گرو پیشرفت روبه‌رشد فناوری اطلاعات است.
jafarnazari@gmail.com*
۱. Million Instructions per second
2. Genom Project
منبع:
www.McKinseyquarterly.com
ارسال نظر