سید محمد اعظمی‌نژاد* منبع: Mindtools موضوع رعایت اخلاق توسط رهبران سازمانی، موضوع حائز اهمیتی است که در کسب‌وکار امروزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در سازمان‌های موفق امروزی مشاهده می‌شود رهبران تلاش می‌کنند ارزش‌های سازمانی را تا حد امکان ارتقا دهند و خود نیز به عنوان الگو به ارزش‌های سازمانی احترام گذاشته و به آنها عمل کنند. در این نوشتار سعی خواهد شد ابزار رعایت اخلاق در سازمان معرفی شود. • ارزش‌های سازمانی خود را تعریف کنید برای راهبری سازمانی خوب و یکپارچه، باید یک الگوی واقعی باشید. شما رهبر سازمان هستید،کارکنان سازمان به شما نگاه می‌کنند. برای شروع، باید ارزش‌های سازمان را ارزش‌های خود بدانید. شرکت بزرگ جهانی ۳M، به دلیل ارزش‌های سازمانی خود مثال زدنی است. کلیه سطوح سازمانی در این شرکت از مدیران ارشد تا پایین ترین رده سازمانی، روزانه با رعایت صداقت و درستکاری به عنوان ارزش‌های سازمانی خود زندگی می‌کنند. در محیط کار شرکت ۳M، تعهد به وعده‌ها، پاسخگویی در قبال مسوولیت و احترام به یکدیگر کاملا قابل لمس است. هر رهبر این ارزش‌ها در سازمان را به خوبی می‌شناسد و براساس آن عمل می‌کند. خوشبختانه در هر سازمانی، قوانین واضحی از انتظارات سازمان نسبت به عملکرد کارکنان وجود دارد. به عنوان رهبر سازمان، این وظیفه شما است که این موارد را به صورت قواعد و کدهایی رفتاری در قالب ارزش‌های سازمانی تبدیل کنید و از عمل به آن در سازمان نیز مطلع شوید. رهبران خوب در یک سازمان ارزش‌های سازمان را ارزش‌های خود تلقی می‌کنند. برای تعریف و بازتعریف ارزش‌ها، می‌توانید این پرسش‌ها را از خود داشته باشید: - چه استانداردهای رفتاری به طوری واقعی در شرکت حائز اهمیت است؟ - چه ارزش‌های ویژه تعریف شده‌ای را توسط رهبران قبلی سازمان تحسین می‌کنم؟ آیا این ارزش‌ها برای سازمان ما هنوز قابل استفاده هست؟ آیا این ارزش‌ها در سازمان به یک نقطه ضعف رقابتی تبدیل نشده است؟ ارزش‌های سازمان را ترویج کنید پس از تعریف و شناسایی ارزش‌های سازمانی، می‌توانید برای ایجاد مجموعه‌ای هماهنگ و یکپارچه، شروع به ترویج آنها کنید. یکی از بهترین راه‌ها برای این کار، رعایت ارزش‌ها توسط شخص شما است. رفتاری که از خود نشان می‌دهید - و نه حرفی که می‌زنید!- به کارکنان نشان می‌دهد چه ارزش‌هایی برای شما مهم است. برای مثال اگر«صداقت» مهم‌ترین ارزش در سازمان شماست، با رعایت آن به همه اطرافیان نشان دهید که چقدر صادق بودن برای شما اهمیت دارد. سپس پیامدهای مرتبط با رعایت ارزش‌ها را برای کارکنان مشخص و در سازمان اطلاع‌رسانی کنید. دقت کنید که این پیامدها باید به صورت تشویقی و تنبیهی باشد. بدیهی است فردی که کلیه ارزش‌های سازمانی را رعایت می‌کند استحقاق تشویق را دارد. بنابراین باید در سیستم پاداش‌دهی خود یک ورودی برای رعایت ارزش‌های سازمانی لحاظ کنید. برای ترویج ارزش‌های سازمانی در سازمان یک روش مناسب ابزار داستان‌گویی است. می‌توانید با معرفی نمونه‌هایی واقعی از کسانی که با رعایت ارزش‌ها در سازمان، نتایج چشمگیری به دست آورده‌اند به تسری ارزش‌ها اقدام کنید. آسیب‌های اخلاقی را شناسایی کنید به این سناریو توجه کنید: در جلسه مدیران ارشد حضور دارید و شما متوجه می‌شوید در گزارش یکی از همکاران، اعداد تغییر کرده است. او در حال اغراق‌آمیز جلوه دادن موفقیت‌های واحد خود در انجام یک پروژه در جلسه هیات مدیره است. به جای زمان واقعی پیش‌بینی اتمام پروژه که هشت هفته است، آن را پنج هفته اعلام می‌کند و به جای عدد واقعی پیش بینی افزایش سود برای سازمان بابت انجام این پروژه که تنها ۴ درصد است عدد ۱۲درصد را اعلام می‌کند. در حالی که این فرد دوست و همکار نزدیک شما است و از طرفی دیگر بهترین فرد حال حاضر برای هدایت پروژه در سازمان است. شما چه اقدامی انجام می‌دهید؟ آیا او را حمایت می‌کنید یا حقیقت را در جلسه به دیگر مدیران می‌گویید؟ با این اقدامات می‌توانید آسیب‌های اخلاقی را شناسایی کنید: نقاط کلیدی بروز آسیب‌های اخلاقی را شناسایی کنید؛ برخی نقاط سازمان جذابیت‌های بیشتری برای بروز آسیب‌های اخلاقی دارند. برای مثال واحدهایی مانند خرید، استخدام، خاتمه خدمت، آموزش و مالی از این گروه هستند. با شناسایی صحیح این نقاط احتمالی، می‌توان تصمیم مناسب‌تری برای مواجهه با آسیب‌های اخلاقی گرفت. آماده مواجهه باشید؛ فرض کنید در شرایطی قرار می‌گیرید که از تصمیم سازمان برای اخراج یکی از همکاران مطلع می‌شوید، ولی از نظر قانونی اجازه گفتن موضوع به وی را ندارید. سعی کنید خود را برای شرایطی آماده کنید و بررسی کنید بهترین تصمیم منطبق با ارزش‌های سازمانی شما چیست، در این صورت احتمالا بهترین تصمیم را اتخاذ خواهید کرد. به ندای درون خود گوش دهید؛ ممکن است اغلب اوقات وجدانتان به شما پیغام دهد که چیزی درست نیست و این موضوع می‌تواند باعث تشویش و نگرانی شما شود. اگر با وضعیت ناراحت‌کننده‌ای روبه‌رو می‌شوید یا در برابر ارزش‌ها و باورهای خود قرار می‌گیرید، ادامه وضعیت را متوقف و پس از بررسی مجدد، یک تصمیم منطقی اتخاذ کنید. قبل از اقدام نهایی، تصمیم خود را دوباره ارزیابی کنید؛ اگر در وضعیت دشواری هستید و از درست بودن تصمیم خود مطمئن نیستید، حتما تصمیم خود مورد را بازنگری و ارزیابی مجدد قرار دهید. نتایج و بازتاب احتمالی تصمیم خود را در سازمان مورد بررسی قرار دهید. آیا از نتایج به دست آمده احساس غرور خواهید کرد؟ یا در تصمیم خود تجدید نظر می‌کنید؟ وقتی که هنوز شک دارید. ممکن است شرایطی پیش آید که شما تصمیم‌گیری می‌کنید، اما هنوز به درست بودن تصمیم خود شک دارید. این شرایط احتمالا برای شما ناراحت کننده است، اما می‌تواند برای شما اعتماد به نفس به ارمغان آورد. در این شرایط به غریزه خود رجوع کنید و ببینید شما را به کجا هدایت می‌کند. *عضو هیات رییسه کمیته تخصصی توسعه- انجمن مدیریت منابع انسانی ایران (hrjournalist.blogfa.com)