دنیای اقتصاد- باراک اوباما از روزی که مردم آمریکا او را به عنوان رییس جمهور برگزیدند، بیشتر وقت خود را با تیم مشاوران اقتصادی‌اش می‌گذراند تا بتواند قبل از ورود به کاخ سفید، علاج بحران اقتصادی را بیابد. این رییس جمهور جوان اگرچه در روزهای رقابت انتخاباتی نظر خاصی نسبت به موضوع مسکن نداشت، اما اکنون وعده‌های امیدوار کننده‌ای به مردم آمریکا می‌دهد. تیم مشاوران اقتصادی باراک اوباما وارد صحنه شد

برنامه‌های رییس جمهور جدید آمریکا برای مسکن

باراک اوباما این روزها بیشترین وقت خود را با مشاوران اقتصادی‌اش می‌گذراند

تزریق ۱۰ میلیارد دلار به صندوق جلوگیری از حراج مسکن

خواسته قدیمی حزب دموکرات برای کاهش نرخ بهره عملی می‌شود؟

اوباما:بحران وام مسکن یک بار برای همیشه باید حل شود

نیلوفر قدیری

باراک اوباما از روزی که مردم آمریکا او را به عنوان رییس جمهور برگزیدند بیشتر وقت خود را با تیم مشاوران اقتصادی‌اش می‌گذراند تا بتواند قبل از ورود به کاخ سفید علاج بحران اقتصادی را بیابد.

مشاوران اوباما به او تفهیم کردند آنچه که بر بحران اقتصادی دامن زد مسکن و وام‌های راحتی بود که در چند سال اخیر بانک‌ها برای صاحبخانه شدن به افراد پرداخت کرده‌اند. از همین رو این رییس جمهور جوان اگرچه در روزهای رقابت انتخاباتی نظر خاصی نسبت به موضوع مسکن نداشت اما اکنون حرف‌های امیدوار کننده‌ای برای مردم آمریکا دارد.رییس‌جمهور منتخب آمریکا فعلا در حال رایزنی و انتخاب اعضای کابینه و آشنا شدن با کاخ سفید است و البته اظهار نظراتی هم گاه به گاه درباره کوه مشکلاتی که اقتصاد آمریکا با آن رو‌به‌رو است انجام می‌دهد. این رییس‌جمهور جنجالی آمریکا از ۲ ماه دیگر و در تاریخ ۲۰ ژانویه قدرت را از جورج بوش تحویل می‌گیرد و کار خود را آغاز می‌کند. اما گمانه‌زنی‌ها و البته واکنش‌های بازار پرتلاطم اقتصاد آمریکا نسبت به انتخاب رییس‌جمهور جدید این کشور، از فردای روز انتخابات ۴ نوامبر آغاز شد. یکی از اصلی‌ترین گمانه‌زنی‌هایی که درباره حضور اوباما در کاخ سفید و تاثیر آن بر اقتصاد آمریکا می‌شود، بحث و اظهار نظر درباره تاثیر این انتخاب بر بازار مسکن و ساخت و ساز است که به عقیده بسیاری ازجمله مشاوران اوباما سرمنشا بحران کنونی و فراگیر اقتصاد آمریکاست. بدون شک بزرگترین مشکل پیش روی باراک اوباما بعد از ورود به کاخ سفید، بحران اقتصادی و در کانون آن، بحران بازار مسکن است. خبر بد برای اوباما در این زمینه آن است که حباب قیمت‌ها در بازار مسکن آمریکا هنوز کامل نترکیده که روند بهبود آغاز شود. قیمت مسکن که در آمریکا دارایی اصلی خانوارهای با درآمد متوسط است، حدود ۲۰درصد از ارزش خود را در این مدت از دست داده و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که ۱۵درصد دیگر هم به این میزان افت قیمت اضافه شود. دلیل آن هم این است که قیمت‌ها هنوز به میزانی که متناسب با درآمد متوسط مردم باشد نرسیده که بعد پایدار شود. در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم، قیمت مسکن در آمریکا به نسبت نرخ سالانه اجاره، ۱۵ برابر شد. در دوران به وجود آمدن حباب در بازار، این نسبت به ۲۶ برابر رسید. اما با آغاز دوران سقوط قیمت‌ها، بازار با خیل خانه‌دارانی رو‌به‌رو شد که وام‌های سنگین و گران‌تر از قیمت خانه‌هایشان روی دستشان مانده‌ بود. اکنون اگر آنطور که کارشناسان بازار مسکن پیش‌بینی کرده‌اند، قیمت‌ها ۱۵درصد دیگر کاهش یابد، تعداد وام‌های به دردسر افتاده، به مرز ۱۰میلیون خواهد رسید. وام‌گیرندگان برای فرار از این بحران یک راه دارند و آن تخلیه خانه و فرستادن کلید آن به بانک است. وام‌دهندگان هم راهی جز تحویل گرفتن خانه و حراج آن ندارند. در حال حاضر بیشترین دارایی بانک‌های بزرگ آمریکا و موسسات مالی و اعتباری مسکن را خانه‌هایی تشکیل می‌دهد که به حراج رفته‌اند و مشتری ندارند. این خانه‌های خالی بعد از مدتی به محلی برای جذب سارقان، بی‌خانمان‌ها و معتادان تبدیل می‌شود. به این ترتیب ارزش کل خانه‌هایی که در آن خیابان یا محله قرار دارد هم کاهش می‌یابد.

اما اوباما برای حل این بحران چه می‌تواند بکند؟ در نظام سیاسی حزبی آمریکا، رییس‌جمهورها و نامزدهای این پست، شعارهایی مطابق با اصول حزب در زمینه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می‌دهند و بر همین اساس هم متعهد هستند در چارچوب مقررات حزب عمل می‌کنند. اصول اقتصادی دموکرات‌ها که اوباما موظف و متعهد به رعایت آن است شامل، افزایش حداقل دستمزد برای کمک به طبقه فقیر جامعه، مخالفت با کاهش مالیات و ایجاد محرک برای تولید ثروت طبقه ثروتمند جامعه و شرکت‌ها و بنگاه‌ها و به طور کلی سیاست‌هایی است که بیشتر طبقه متوسط مردم را خشنود می‌کند. آنها ترجیح می‌دهند تا بیشتر برای خدمات اجتماعی هزینه کنند تا ارتش. در زمینه مالیات و نظام مالیاتی که بر همه بخش‌های اقتصاد تاثیر می‌گذارد، دموکرات‌ها در سال‌های اخیر، با طرح‌های مالیاتی بوش به شدت مخالفت کرده‌اند. دولت بوش از کاهش مالیات برای ثروتمندان به عنوان عامل محرکی برای تولید ثروت آنها حمایت می‌کند. اما حزب دموکرات وعده داده تا در ماههای آینده نظام مالیاتی را طوری تغییر دهد که از بار آن بر دوش خانوارهای آمریکایی بکاهد.

اوباما بر اساس همین اصول اقتصادی، پس از مشاوره‌‌های فشرده با تیم اقتصادی‌اش در چندروز اخیر برنامه‌های خود را در زمینه مسکن، ساخت و ساز، بحران مالی، مالیات و وضعیت شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی ارائه کرد.

وام‌های مسکن

رییس‌جمهور منتخب آمریکا در زمینه وام‌های مسکن و دردسر بزرگی که برای آنها پیش آمده، وعده داده که ۱۰ میلیارد دلار در صندوق جلوگیری از حراج مسکن سرمایه‌گذاری کند تا به این وسیله خانه‌دارانی که به دلیل ناتوانی در بازپرداخت اقساط خود دچار مشکل شده‌اند، بتوانند از پس آن برآیند. او در این زمینه اعلام کرده، باید از کمک به این گروه از خانه‌داران اطمینان حاصل کنیم و به مشکل اصلی که همین حراج مسکن است بپردازیم. اوباما گفته‌است که برای نوسازی اقتصاد آمریکا و اطمینان حاصل کردن از حل این مشکل یک بار برای همیشه، باید علاوه بر حل فوری آن، سازو کاری متناسب به قوانین حقوقی قرن ۲۱ برای آن تعبیه کنیم.

ساخت و ساز و مشاغل آن

اوباما گفته‌است که طی ۱۰ سال بیش از ۱۶ میلیارد دلار به دولت‌های ایالتی خواهد داد تا هزینه پروژه‌های ساختمانی خود را تامین کنند و زیرساخت‌های ملی را بسازند یا ترمیم کنند. به گفته او با این کار، کارگران بخش ساخت و ساز برای ترمیم و بازسازی پل‌ها، راهها و جاده‌ها به کار گرفته ‌می‌شوند. به این ترتیب ۲ میلیون شغل در صنعت ساخت و ساز ایجاد خواهد شد.

بحران مالی

اوباما وعده اصلاح نظام مالیاتی را به گونه‌ای داده که به خانواده‌های طبقه متوسط در مقابله با افزایش هزینه‌ها کمک شود. ایده او در این زمینه این است که باید رشد اقتصاد را از پایین به بالا رقم زد. بر همین اساس طرح او این است که میزان مالیات پرداختی ۹۵درصد از خانواده‌های کارگر جامعه آمریکا کاهش یابد. جان مک‌کین در جریان مبارزات انتخاباتی، این طرح اوباما را بازگشت به سیاست‌های سوسیالیستی خوانده و گفته‌ بود که اوباما می‌خواهد توزیع ثروت کند.

مالیات بر درآمد شرکت‌ها

اوباما گفته که مالیات بر درآمد شرکت‌ها را در همان حد ۳۵ درصد باقی می‌گذارد و آن را کاهش نمی‌دهد. برنامه‌های مالیاتی او نسبت به مک‌کین، در یک دوره ۱۰ ساله بیش از ۲/۱ تریلیون دلار درآمد اضافه خواهد کرد.

انرژی

اوباما در این زمینه وعده داد تا طی ۱۰ سال ، ۱۵۰ میلیارد دلار در بخش انرژی پاک سرمایه‌گذاری کند. او پیشنهاد بالا بردن استانداردهای سوخت لازم برای اقتصاد را داد و گفت که ۲۵ درصد از برقی که در آمریکا مصرف می‌شود باید از ناحیه انرژی پاک تامین شود. او پیشتر به شدت با مک‌کین در این زمینه مخالفت کرده و گفت که این سناتور پیر در سال‌های اخیر با طرح‌های مربوط به انرژی پاک مخالفت کرده و به آنها رای منفی داده‌است.

فعالیت شرکت‌های خارجی

بر اساس برنامه اقتصادی اوباما، شرکت‌هایی که در آمریکا شروع به کار کنند یا فعالیت خود را گسترش دهند، شامل کاهش مالیات می‌شوند. او وعده داده تا همه راههای فرار قانون را در این زمینه ببندد تا شرکت‌ها نتوانند از مالیات فرار کنند.

دموکرات‌های آمریکا از ماه ژانویه با در اختیار داشتن کاخ سفید و اکثریتی نیرومند در کنگره، در موقعیتی عالی برای تغییرات حقوقی در قوانین قرار می‌گیرند. این تغییرات یکی از راههایی است که کارشناسان برای حل بحران مسکن و وام آن پیش‌بینی کرده‌اند. دمکرات‌ها که در دو سال پایانی عمر دولت بوش هم در کنگره اکثریت کرسی‌ها را داشتند، در ماههای اخیر تلاش ناکامی را برای اصلاح قوانین حراج و دادن اختیارات به قضات ایالتی برای اصلاح وام‌های به دردسر افتاده انجام دادند. در دولت اوباما دموکرات‌ها این تلاش‌ها را از سر می‌گیرند. بر اساس این طرح پیشنهادی، قضات مخصوص ورشکستگی مسکن از راههای مختلف وام‌ها را اصلاح می‌کنند تا جلوی حراج گرفته‌شود. آنها همچنین به دنبال کاستن از نرخ بهره، افزایش مدت زمان بازپرداخت‌ها مثلا از ۳۰ سال به ۴۰ سال و تغییر در میزان وام به نسبت کاهش قیمت مسکن هستند. البته صنعت بانکداری آمریکا به شدت در برابر این اصلاحات مقاومت می‌کند. اما با گسترش دامنه این بحران، دموکرات‌ها امیدوارند که صنعت بانکداری هم تسلیم این اصلاحات شود.