دنیای اقتصاد- شواهد نشان می‌دهد که پیشنهاد دو ماه پیش وزارت مسکن مبنی بر تبدیل «واحدهای نوساز» به «مسکن مهر» که برای پایان دادن به سرگردانی نیم میلیون واحد مسکونی رسوب‌شده در بازار، به انبوه‌سازان ارائه شد، نتوانسته چرخه خرید و فروش مسکن را احیا کند و سازند‌ه‌ها را از رکود نجات دهد. انبوه‌سازان در چند استان برای عرضه واحدهایشان در قالب مسکن مهر پیش‌قدم شده‌اند، اما ناهمخوانی در مشخصات این واحدها با خصوصیات مسکن مهر، فروش آنچه را که ماه‌ها است انبوه‌سازان ساخته‌اند، همچنان با بن‌بست مواجه کرده است. توافق جدید وزارت مسکن با انبوه‌سازان به بن بست خورد؟

چالش در فروش نیم‌میلیون خانه نوساز

فرید قدیری

شواهد نشان می‌دهد تبدیل واحدهای مسکونی نوساز به مسکن مهر با مشکل روبه‌رو شده است

معاون وزیر مسکن می‌گوید واحدهای داخل شهر تهران اجازه عرضه در قالب مسکن مهر را ندارند

شواهد نشان می‌دهد پیشنهاد دو ماه پیش وزارت مسکن مبنی بر تبدیل «واحدهای نوساز» به «مسکن مهر» که برای پایان دادن به سرگردانی نیم میلیون واحد مسکونی رسوب‌شده در بازار، به انبوه‌سازان ارائه شد، نتوانسته چرخه خرید و فروش مسکن را احیا کند و سازند‌ه‌ها را از رکود نجات دهد. انبوه‌سازان در چند استان برای عرضه واحدهایشان در قالب مسکن مهر پیش‌قدم شده‌اند، اما ناهمخوانی در مشخصات این واحدها با خصوصیات مسکن مهر، فروش آنچه که ماه‌ها است انبوه‌سازان ساخته‌اند را همچنان با بن‌بست مواجه کرده است.

قیمت و ارزش فوق‌العاده بالای زمین در برخی پروژه‌ها، ممنوعیت اجرای این توافق در داخل شهر تهران و ۷ کلان‌شهر دیگر و بالاخره متراژ بالای واحدهای رسوبی از جمله موانعی است که هم‌اکنون در مسیر تبدیل خانه‌های نوساز به مسکن مهر قرار گرفته است.

در شهر تهران هم‌اکنون ۲۵‌هزار واحد مسکونی ساخته‌شده بدون مشتری وجود دارد که ناتوانی در فروش آنها، سازنده‌هایشان را با مشکل تامین مالی برای شروع پروژه‌های جدید روبه‌رو کرده است. این سازنده‌ها امید داشتند بتوانند تولیداتی که به دلیل رکود روی دستشان مانده را به مسکن مهر تبدیل کنند، اما طبق قانون، مسکن مهر برای تهرانی‌ها باید فقط و فقط در شهرهای جدید تعریف شود.

استدلال دولت این است که اگر تعدادی از ساختمان‌های داخل شهر تهران به مسکن مهر اختصاص یابد، نوعی تبعیض بین ساکنان این ساختمان‌ها با کسانی که هم‌اکنون زمین ۹۹ ساله در پرند، هشتگرد و پردیس تحویلشان شده بوجود خواهد آمد.این در حالی است که وزارت مسکن آمادگی تبدیل واحدهای نوساز خارج از شهر تهران به مسکن مهر را دارد؛ اما طبق گفته انبوه‌سازان، عمده واحدهای رسوبی استان، در داخل کلان‌شهر تهران قرار دارد.

مانع دیگری که سرراه عرضه واحدهای نوساز در قالب مسکن مهر قرار دارد، نحوه تعیین تکلیف زمین این واحدها است. وزارت مسکن می‌خواهد زمین واحدهای رسوبی را به ۹۹ ساله تبدیل کند تا قیمت زمین از ارزش ملک حذف شود و کم‌درآمدها امکان خرید آنها را داشته باشند در مقابل، به جای پول زمین، زمین دیگری در نقطه دیگر تحویل انبوه‌سازان خواهد شد. اما این تهاتر گویا با منافع مالی سازنده‌ها در تضاد است. اغلب انبوه‌سازان تمایلی به تهاتر زمین با ارزشی که روی آن آپارتمان ساخته‌اند، با زمینی را که دولت در خارج شهر قرار است به آنها بدهد، ندارند یا اینکه ارزش زمین واحدهای رسوبی به قدری بالاست که دولت تمایلی به تهاتر آن ندارد.

عامل دیگری که باعث شده طرح تبدیل خانه‌های نوساز به مسکن مهر به آن راحتی که در ابتدا تصور می‌شد اجرا نشود، بحث متراژ واحدها است.

برای مسکن مهر باید میانگین مساحت واحدهای یک ساختمان ۷۵‌متر مربع باشد؛ این در حالی است که متراژ واحدهای رسوبی عمدتا میانگین ۱۰۰متر مربع را داراست.مجموعه این ناهمخوانی‌ها باعث شده هم‌اکنون ۴۷۰‌هزار واحد مسکونی روی دست سازنده‌ها برای مدتی نامعلوم باقی بماند.

صاحبان این واحدها به دلیل انتظار سودهای چند برابر قیمت تمام شده، حاضر نیستند به قیمتی که بازار کنونی تعیین کرده، آنها را عرضه کنند. از سوی دیگر قدرت مالی متقاضیان مسکن به دلیل قطع وام خرید، پایین است.در این شرایط، طرح تبدیل واحدهای رسوبی به مسکن مهر بخصوص در تهران می‌توانست، رونق را به بازار معاملاتی برگرداند. اما تهران از این موضوع مستثنی است. در حال حاضر، در بسیاری از استان‌ها، شرایط فیزیکی واحدهای نوساز برای تبدیل شدن به مسکن مهر، مناسب نیست.

رییس انجمن انبوه‌سازان استان مرکزی در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: ۹‌هزار واحد نوساز فروش نرفته در این استان وجود دارد، اما از یک سو مساحت این واحدها از ۷۵‌متر مربع بیشتر است و از سوی دیگر زمین این واحدها قیمتی است که عملا امکان تهاتر با زمین دولتی را سلب می‌کند.

کسری امیری‌راد افزود: سازمان مسکن استان مرکزی در مقابل زمین‌ این واحدها، پیشنهاد تهاتر با زمین شهرهای کوچک را مطرح کرده است که در این حالت ارزش زمین‌ها با هم برابر نمی‌شود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، انبوه‌سازان دو راه بیشتر برای ادامه فعالیت را ندارند. اول اینکه، از مقابله با موج کاهش قیمت مسکن پرهیز کنند و قیمت فروش واحدهای رسوبی را پایین بیاورند. راه دوم نیز مشارکت در ساخت پروژه‌های مسکن مهر است. برای مشارکت در این طرح اگرچه باید قید سودهای آنچنانی زده شود، اما به دلیل کثرت پروژه‌ها، سود اقتصادی در این راه مناسب و تضمین شده است.وزارت مسکن حاضر است همه پروژه‌ها در طرح مسکن مهر را به انبوه‌سازان واگذار کند به شرط آنکه آنها در تفاهمی که امضا می‌کنند مراعات حال گروه‌های کم‌درآمد به لحاظ قیمت تمام شده را بکنند.

نابسامانی در مسکن مهر تهران

ماه پیش شورای عالی مسکن مصوب کرد برای اینکه، کار مسکن مهر سرعت بگیرد، زمین‌های ۹۹ ساله به جای تعاونی‌ها به گروه‌های چند نفره واگذار شود. وزیر مسکن نیز با تایید این موضوع گفت: تعاونی‌های فعلی در مسکن مهر آن طور که باید، خوب کار نکرده‌اند.به رغم همه این برنامه‌ریزی‌ها، اخیرا مدیر کل اداره تعاون استان تهران اعلام کرده در تهران کماکان مسکن مهر به صورت تعاونی ادامه پیدا خواهد کرد. محمود حیدری افزود: با توجه به اینکه مصوبه اخیر کارگروه مسکن ادامه واگذاری‌ها به طرح مسکن مهر را به صورت گروهی تصویب کرد؛ ولی تبصره ۲ ماده ۱ این دستورالعمل به شورای تامین مسکن استان اجازه داد که می‌تواند با دلایل محکم تصویب کند که فعالیت مسکن مهر باید به روش تعاونی انجام شود. به همین خاطر در آخرین جلسه شورای تامین مسکن استان تصمیم‌گیری شد که برای جلوگیری از به‌‌هم‌ریختگی و از بین رفتن انسجام در تعاونی‌های مسکن مهر، اجرای پروژه‌ها به صورت تعاونی و در قالب اتحادیه‌ها دنبال شود.

عکس: احسان سلطانی مقدم