ابهام در تعیین تکلیف «انجام معاملات مسکن از طریق مبایعه‌نامه»

گروه مسکن- لیلا درخشان: در حالی‌که طراحان مبایعه‌نامه‌های جدید با تغییر شکل ظاهری قراردادهای معاملات ملکی به دنبال کوتاه کردن دست مشاوران املاک فاقد پروانه کسب از بازار مسکن هستند، اما عدم به رسمیت شناخته شدن این مبایعه‌نامه توسط نهاد صدور سند قطعی -سردفتران- باعث شده عملا مبایعه‌نامه‌های جدید کاربری آن‌چنان موثری نداشته باشد. با این اختلاف نظر، از امروز دو نوع مبایعه‌نامه در بنگاه‌های املاک استفاده خواهد شد که اولی همان کاغذ بزرگ چاپی است و دومی که احتمالا به‌صورت محدود استفاده خواهد شد کاغذ هولوگرام‌دار پرینت شده از طریق کامپیوتر است. به نظر می‌رسد مسوولان اگر چه تلاش می‌کنند بازار معاملات مسکن را از طریق طرح‌های جدید ساماندهی کنند، اما به دلیل فراهم نبودن بسترهای لازم، این طرح‌ها فقط روند معاملات را پیچیده و مبهم می‌کند.

مسوولان کنترل بازار مسکن در وزارت بازرگانی و اتحادیه مشاوران املاک هفته گذشته امکان دسترسی بنگاه‌های مسکن به مبایعه‌نامه را فقط از طریق پرینت این قراردادها از سامانه رهگیری محدود کردند تا مبایعه‌نامه‌های قدیمی که پیش از این از طریق چاپ در اختیار همه بود فاقد اعتبار شود، اما در پی این تغییر، کانون سردفتران با صدور یک اطلاعیه اعلام کرد تغییر شکل مبایعه‌نامه‌ با هماهنگی نبوده و طبق قانون، بنگاه‌های مشاور املاک اختیار و اجازه تنظیم مبایعه‌نامه را ندارند. روز گذشته رییس اتحادیه کشوری مشاوران املاک که بانی اصلی تغییر شکل مبایعه‌نامه است در دفاع از این تغییر به «دنیای‌اقتصاد» گفت: محتوای مبایعه‌نامه‌های جدید تغییر نکرده، فقط دسترسی به آن متفاوت از قبل شده؛ به‌طوری‌که از این به بعد فقط بنگاه‌هایی اجازه تنظیم مبایعه‌نامه را دارند که به سامانه رهگیری متصل باشند. مصطفی‌قلی‌خسروی تاکید کرد: اینکه گفته می‌شود هولوگرام مربوط به سازمان ثبت بدون هماهنگی در مبایعه‌نامه‌ جدید آمده قابل تامل است به‌خاطر اینکه مبایعه‌نامه جدید همان مبایعه‌نامه قبلی است که روی آن هم نام سازمان ثبت اسناد و قوه قضائیه قید شده بود.

مصطفی قلی خسروی افزود: وزیر دادگستری با فراهم کردن سلسله نشست‌هایی بین کانون سردفتران و مشاوران املاک به صورت مشترک و جداگانه به دنبال حل معضلات پیش آمده در این راستا است. وی تصریح کرد: با وجود اینکه حرکت در مسیر مکانیزه کردن معاملات املاک امری ضروری است و با توجه به اینکه کشور ما کشور توسعه یافته‌ای است، اما متاسفانه برخی علاقه به تغییر ندارند و اصرار دارند که همه امور به شیوه‌ای کاملا سنتی و دستی پیش برود. رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران همچنین با اشاره به فعالیت حدود ۹۰ هزار مشاور املاک در سطح کشور گفت: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تمامی مشاوران املاک به سمت مکانیزه شدن در ابعاد گسترده حرکت خواهند کرد و براین اساس نقاط ضعف اجرای این طرح در حال بررسی است. وی تصریح کرد: پرینتی شدن معاملات املاک فقط با تغییر در ابعاد برگه و تغییر در شیوه نوشتن همراه است و معلوم نیست به چه دلیل با واکنش روبه‌رو شده است، اما به هر حال با توجه به اینکه اتحادیه مشاوران املاک هدفش امنیت‌بخشی به معاملات املاک است، در نتیجه تمام تلاش خود را در جهت حل مشکلات مربوطه در این راستا دارد و امیدوار است که همه دستگاه‌های مربوطه بر اجرای این طرح که در حال حاضر با اقبال گسترده ای در بین مشاوران املاک مواجه شده است، صحه بگذارند.

مکانیزه شدن مبایعه‌نامه، مصوبه دولت است

در همین حال مهندس محمود اعلایی -مدیرعامل شرکت راهبر (وابسته به وزارت بازرگانی) -به «دنیای‌اقتصاد» گفت: با توجه به اینکه براساس مصوبه صریح مجلس مقرر شده است که خدمات الکترونیک سالانه ۲۰ درصد در سطح کل کشور افزایش پیدا کند و آیین‌نامه‌های دولتی متعددی نیز در این راستا تصویب شده است؛ لذا مکانیزه کردن سامانه ثبت معاملات املاک، حرکتی در راستای سیاست‌های دولت است. علاوه بر این با توجه به نامتعارف بودن ابعاد برگه‌های مبایعه نامه سنتی که هیچ پرینتری نمی‌تواند از آنها پرینت بگیرد، باید تغییر شکلی در برگه‌های سنتی مبایعه‌نامه ایجاد شود.

اعلایی کاهش دخالت انسان در تنظیم معاملات با پرینتی شدن را مولفه‌ای می‌داند که باعث کاهش ضریب خطا در تنظیم معاملات می‌شود و به اعتقاد وی با توجه به اینکه در شرایط سنتی تنظیم معاملات، دستگاه ثالثی بر امر نگارش مبایعه‌نامه‌ها ناظر نبوده است؛ لذا آمار خطاهای انسانی به شدت افزایش پیدا می‌کرد. این در حالی است که با پرینتی و مکانیزه شدن تنظیم مبایعه‌نامه‌ها، قطعا امنیت بیشتری به معاملات بخشیده خواهد شد؛ چرا که جزئیات ثبت مبایعه‌نامه‌های الکترونیکی از سوی شرکت راهبر رصد می‌شود. مدیرعامل شرکت راهبر همچنین اعتقاد دارد با توجه به اینکه مکانیزه شدن ثبت مبایعه‌نامه‌ها باعث می‌شود که اعتماد بخشی به ارباب رجوعان افزایش فزاینده‌ای یابد؛ در نتیجه طبیعی است که ضرورت اجرای این مساله بیش از پیش مشخص شود.

مبایعه‌نامه‌ها، بدون هولوگرام هم معتبرند

وی با اشاره به ایرادات حقوقی وارده از سوی کانون سردفتران که نصب هولوگرام را بدون اجازه سازمان ثبت اسناد ارزیابی کرده است، گفت: مبایعه‌نامه‌های جدید به دلیل اینکه نوع کاغذ آنها به گونه‌ای است که قابل کپی‌برداری نیست، در نتیجه حتی بدون هولوگرام هم دارای ارزش قانونی هستند؛ نصب هولوگرام در واقع فقط برای اعتماد دو چندان بوده است. اعلایی گفت: تعامل با سازمان ثبت اسناد در این راستا صورت گرفته است.