آپارتمان‌های زیرزمینی در چین

اجاره ماهانه طبقه «منفی‌یک» ۷۰ دلار است و با افزایش منفی طبقات، اجاره‌ها کاهش می‌یابد

«زاغه‌نشینی» و «انسان‌های مورچه‌ای» در چین

اجاره‌بهای آپارتمان‌های معمولی در چین ماهانه ۴۰۰ دلار برآورد می‌شود مینا یوسفی

در حالی‌که حدود یک میلیون واحد مسکونی در نقاط خوب شهرهای بزرگ چین خالی از سکنه است، گروه‌های کارگری و کم‌درآمدهای این کشور به سکونت در آپارتمان‌های زیرزمینی روآورده‌اند.

این آپارتمان‌ها در اعماق ساختمان‌های مسکونی احداث شده‌اند و نرخ اجاره ماهانه آنها در طبقه منفی ‌یک، ۷۰ دلار است که با افزایش منفی طبقات، این نرخ کمتر می‌شود. اجاره‌بهای آپارتمان‌های معمولی چین ماهانه ۴۰۰ دلار برآورد می‌شود؛ رقمی که اغلب چینی‌ها آن را در ماه به عنوان دستمزد دریافت می‌کنند.

سکونت زیرزمینی و زاغه‌نشینی در چین در حالی رونق گرفته که پولدارهای این کشور بدون آنکه مجبور به پرداخت مالیات باشند، هر کدام یک تا دو واحد مسکونی را تصاحب کرده و خالی نگه‌داشته‌اند. این آپارتمان‌ها به‌خاطر اینکه با وام بانکی خریداری شده‌اند، اجاره‌بهای سنگینی نیز برایشان از طرف مالک پیشنهاد می‌شود که در نتیجه مستاجران توان پرداخت آن را ندارند. تعداد واحدهای اجاره‌ای در شهرهای چین یک‌سوم کل املاک را شامل می‌شود و کمبود عرضه در این بازار به‌تازگی دولت چین را به حمایت از ساخت واحدهای اجاره‌ای کم‌متراژ وادار کرده است.

از سوی دیگر بازار خرید و فروش مسکن چین نیز با التهاب قیمتی روبه‌رو است و سال‌ها است که کارشناسان این کشور از‌ترکیدن قریب‌الوقوع حباب قیمت‌ها می‌گویند.

مجله اشپیگل در تحلیلی درباره بازار مسکن چین، شیوه اجاره زیرزمین در این کشور را به ظهور انسان‌های مورچه‌ای تشبیه کرده که قرار است این افراد در مناطق فشرده زندگی کنند.

چین پرجمعیت‌ترین کشور جهان که تا همین چند ماه پیش به سیاست‌های تنظیم کننده خود در بخش مسکن افتخار می‌کرد؛ حالا به خاطر تورم سرسام‌آور قیمت مسکن و از سوی دیگر افزایش جمعیت شهری با مشکل جدیدی به نام زاغه نشینی مواجه شده است. این روزها بحران مسکن در چین آنقدر زیاد شده که بسیاری از مردم این کشور ۳/۱ میلیارد نفری به زیرزمین و سرپناه‌های موقت روی آورده‌اند. در واقع در حالی به تازگی زیرزمین‌ها و پناهگاه‌ها برای زندگی چینی‌ها اجاره داده می‌شوند که تا پیش از بروز بحران در این کشور، چنین روندی مرسوم نبود.

دو دلیل عمده براى کمبود موجود در بخش مسکن در چین، اعلام شده است؛ یکی رشد سریع جمعیت شهرنشین و دیگری بودجه ناکافى براى ساخت مسکن. به همین خاطر از زمان انقلاب چین، دولت تلاش کرد تا با تمرکز تصمیم‌گیرى‌ها در ارتباط با ساختمان و واگذارى مسکن و همچنین گسترش خدمات مسکن با اجاره بهاى نازل براى خانوارها به‌خصوص در شهرها از این مشکلات بکاهد.

البته همچنان پکن پایتخت چین به خاطر سیاست‌های موفق خود در حوزه تامین مسکن در جهان زبانزد است.

اهمیت کار چین در تامین مسکن این تعداد از جمعیت هنگامی‌مشخص می‌شود که آمریکا به عنوان سومین کشور پرجمعیت جهان، دو سال پیش به خاطر مسائل مربوط به وام مسکن با بحران مالی روبه‌رو شد و این بحران به تدریج به سایر کشورها از جمله اروپا نیز کشیده شد. مقام‌ها و کارشناسان چین به خوبی از تجربیات کشورهای دیگر استفاده می‌کنند ضمن اینکه برای حل مسائل و مشکلات کشور خود، نبوغ سرشاری در ابداع طرح‌های بومی‌از خود بروز می‌دهند.

ویژگی زیرزمین‌های اجاره‌ای

حالا کارگران مهاجر، جویندگان کار و دست فروشان که قشر کم درآمد جامعه چین را تشکیل می‌دهند، توانایی پرداخت کرایه‌های معمول را ندارند و ناچار به زندگی در طبقات زیرزمینی می‌شوند. زندگی زیرزمینی چینی‌ها که معمولا شامل یک اتاق کوچک می‌شود به یک طبقه در زیرزمین محدود نیست، بلکه در بسیاری از آپارتمان‌های پکن، چند طبقه در زیر زمین وجود دارد که هر چه قدر به عمق زمین نزدیک‌تر می‌شود، هزینه اجاره آن نیز پایین‌تر می‌رود. به طور مثال در حال حاضر یک اتاق کوچک در طبقه اول زیرزمین در پایتخت چین که فقط به اندازه یک تختخواب، یک دستشویی و حمام کوچک جا دارد، ماهانه حدود ۷۰ دلار؛ یعنی تقریبا معادل ۱۵ درصد درآمد اقشار کم درآمد جامعه است. البته در اغلب این اتاق‌های زیرزمینی به خاطر رعایت اصول ایمنی، آشپزی کردن ممنوع بوده و مستاجران کم‌درآمد ناچارند هر روز در رستوران غذا بخورند.

افتخار به نداشتن زاغه‌نشین!

پیش‌بینی می‌شود تعداد زندگی‌های زیرزمینی در چین در آینده‌ای نزدیک افزایش یابد به همین خاطر دولت این کشور در نظر دارد تا به ساخت اتاق‌های کوچک و ارزان قیمت روبیاورد. ساکنان پیشین پکن به کارگرانی که به‌ناچار در زیرزمین‌ها زندگی می‌کنند لقب «انسان‌های مورچه‌ای» داده‌اند. پیش از این دولتمردان چین با اعلام اینکه این کشور زاغه‌نشین ندارد به وضعیت مسکن مردم کشور افتخار می‌کردند، اما حالا با روشن شدن ابعاد جدیدی از زندگی زیرزمینی در این کشور، نگرانی در مورد مسکن چینی‌ها نیز افزایش یافته است.

رشد ۳۰ درصدی اجاره‌بها

به‌طور میانگین نرخ کرایه یک واحد مسکونی آپارتمانی در چین حدود ۴۰۰ دلار در ماه برآورد می‌شود که تقریبا به اندازه دستمزد یکی از مستاجران خانه‌های زیرزمینی است. البته نرخ اجاره‌بها در این کشور آسیایی به صورت سرسام‌آوری در حال افزایش است؛ به‌طوری که این رقم در سال گذشته حدود ۹۰ دلار ارزان‌تر بود.

افزایش بنگاه‌های اجاره‌داری

دلایل مختلفی برای افزایش بی‌رویه قیمت مسکن در چین عنوان می‌شود. مثلا گروهی می‌گویند که به علت تقاضای بیش از حد، نرخ فروش و اجاره‌خانه در این کشور بالا رفته است، گروهی دیگر نیز بر این باورند که کمبود مسکن برای اجاره از دلایل نرخ بالای اجاره در چین است. در حال حاضر دو سوم از خانه‌های چین مالک دارند و فقط یک‌سوم آن در بازار اجاره عرضه می‌شود. به همین دلیل جویندگان مسکن اجاره‌ای با مشکل مواجه هستند.

این شرایط باعث شده که گروه‌های حمایتی برای حل معضل بی‌خانمان‌های چینی دست به کار شوند؛ به‌طوری که سال گذشته فقط ۸ هزار بنگاه ملکی برای تامین مسکن ارزان قیمت تاسیس شدند و پیش‌بینی می‌شود که تعداد این گروه از بنگا‌ه‌ها امسال به ۱۰ هزار مورد افزایش یابد. حتی افرادی که پول کافی در دست دارند و امیدوارند که بتوانند خانه‌ای برای خرید پیدا کنند در بسیاری از مواقع ناکام می‌مانند؛ چرا که قیمت مسکن در چین طی ماه‌های گذشته سر به فلک گذاشته است. حالا متقاضیان باید برای خرید هر مترمربع خانه حدود ۳ هزار دلار پرداخت کنند؛ رقمی ‌که از عهده هر کسی بر نمی‌آید.

به‌تازگی کارشناسان داخلی کشور وضعیت بازار املاک در چین را به حبابی تشبیه کرده‌اند که هر لحظه امکان ‌ترکیدن آن وجود دارد.