غلامعلی رحیمی* بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۳۱ مه الی ۷ ژوئن ۲۰۱۳) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۹۷/۹۱ دلار تا بیش از ۰۳/۹۶ دلار در هر بشکه افزایش یافت. اخبار موثر بر افزایش قیمت نفت طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تقویت کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارت بودند از: • انتشار آمار مثبت اقتصادی در آمریکا • انتشار آمارهای مثبت درباره شرایط اشتغال در آمریکا (بر اساس آمار وزارت کار آمریکا در ماه مه حدود ١٧٥ هزار شغل ایجاد شده است که این رقم بالاتر از آمارهای پیش‌بینی شده به وسیله تحلیلگران است). • افزایش تقاضای مصرفی در آمریکا در پی افزایش تقاضا برای تلفن‌های همراه، خودرو و رایانه‌های خارجی در ماه آوریل. • انتشار پیش‌بینی‌هایی درباره افزایش تقاضای نفت خام در آمریکا. • کاهش ۳/۶ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی هفته منتهی به ۳۱ مه • افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۷-۵ ژوئن. • کاهش ارزش دلار در مقابل یورو. • تعطیلی میدان نفتی بوزارد در آب‌های انگلستان در دریای شمال با ظرفیت تولید روزانه ٢٠٠ هزار بشکه در روز. • کاهش ۲۱۰ هزار بشکه‌ای صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا و اکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۲۲ ژوئن در مقایسه با ۴ هفته منتهی به ۲۵ مه و رسیدن آن به سطح ۷/۲۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس. • کاهش میانگین صادرات نفت خام عراق به ۴۸۴/۲ میلیون بشکه در روز در ماه مه، در پی تاثیر حملات به خط لوله کرکوک- جیهان. • ادامه ناآرامی‌ها در صنعت نفت و گاز لیبی، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت آفریقا. • ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام. اخبار مؤثر بر کاهش قیمت نفت البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • کاهش تولیدات صنعتی آمریکا بر اساس گزارش وزارت بازرگانی این کشور. • افزایش کسری تجاری آمریکا. • افزایش ۸ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲۴ الی ۳۱ مه و رسیدن آن به سطح ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز. • کاهش ۵۴۹ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۲۴ الی ۳۱ مه ۲۰۱۳ و رسیدن آن به سطح ۲۶۸/۷ میلیون بشکه در روز. • افزایش تولید نفت روسیه به مرز ۴/۱۰ میلیون بشکه در روز که بالاترین رقم در سال جاری به شمار می‌رود. • تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه. • افزایش ۶۸/۲ درصدی تولید نفت خام برزیل در ماه مه، بر اساس اعلام شرکت ملی نفت این کشور. • افزایش ۹۸ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام اعضای اوپک در ماه مه ۲۰۱۳ و رسیدن آن به بیش از ۹۳۶/۳۰ میلیون بشکه در روز (که بالاترین رقم طی ٦ ماه گذشته به شمار می‌رود) در پی افزایش تولید نفت عربستان، بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی بلومبرگ از شرکت‌های نفتی، تولیدکنندگان و تحلیلگران حوزه نفت. • پیش‌بینی افزایش ۲ برابری تولید نفت خام عراق طی ۱۰ سال آینده. • از سرگیری صادرات نفت خام کرکوک به بندر جیهان ترکیه. • تثبیت تولید اوپک در سطح ۳۰ میلیون بشکه در روز در یکصد و شصت و سومین نشست این سازمان در وین. در این بین، بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) افت و خیز قیمت‌ها ادامه دارد.قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۳۱ مه الی ۶ ژوئن، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۷۸/۹۸ دلار تا بیش از ۹۳/۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۶ ژوئن، با ۲۴ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۰ دلار و ۱۹ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۳۱ مه معادل ۹۹ دلار و ۹۵ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه مه، با ۴۰ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه آوریل، به هر بشکه ۱۰۰ دلار و ۶۵ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه آوریل معادل ۱۰۱ دلار و ۵ سنت در هر بشکه بود. روند تغییرات روزانه قیمت نفت خام در بازارهای مختلف قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه ژوئیه، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۳۹/۱۰۰ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳۱ مه تا بیش از ۵۶/۱۰۴دلار در هر بشکه در تاریخ ۷ ژوئن افزایش یافت. همچنین در روز ۷ ژوئن، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۵۳/۸ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۳۱ مه معادل ۳/۳۹۱ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۲۴ مه ۲۰۱۳) به میزان ۳/۶میلیون بشکه کاهش یافته و معادل ۷/۶ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۱۲ بیشتر است. تولید نفت خام آمریکا نیز طی دوره ۲۴ مه الی ۳۱ مه افزایش یافته و در سطح ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز قرار گرفته است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۸۱۷/۷ میلیون به ۲۶۸/۷ میلیون بشکه در روز (معادل ۵۴۹ هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که معادل یک میلیون و ۶۸۹ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. *کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org) افزایش تقاضای نفت خام اوپک! بر اساس گزارش جدید بازار نفت دبیرخانه سازمان اوپک در ماه مه ۲۰۱۳، میزان تقاضای جهانی نفت خام از ۸۷/۸۸ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲ با ۷۹۰ هزار بشکه در روز افزایش به بیش از ۶۶/۸۹ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۳ افزایش خواهد یافت. در این میان تقاضای نفت خام کشورهای عضو OECD به میزان ۳۹۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته، در حالی که میزان تقاضای نفت خام کشورهای در حال توسعه در حدود ۷۸۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت. تقاضای نفت خام چین نیز بیش از ۳۵۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. برآوردهای اوپک نشان می‌دهد تقاضای جهانی نفت خام در ۳ ماهه نخست سال ۲۰۱۳ در حدود ۹۵/۸۸ میلیون بشکه در روز بوده است، در حالی که این مقدار در ۳ ماهه نخست سال ۲۰۱۲ روزانه ۰۶/۸۸ میلیون بشکه بود. اوپک همچنین پیش‌بینی کرده است تقاضای جهانی نفت خام در ۳ ماهه دوم و سوم سال ۲۰۱۳ به ترتیب به ۶۶/۸۸ میلیون و ۱۴/۹۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. تقاضای جهانی نفت خام در ۳ ماهه سوم به ۸۷/۹۰ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت در حالی که این مقدار در ۳ ماهه چهارم کاهش یافته و به ۶۶/۸۹ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. میزان عرضه نفت خام غیر اوپک نیز طی دوره ۲۰۱۳-۲۰۱۲ به میزان ۹۸۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و از حدود ۹۸/۵۲ میلیون بشکه به بیش از ۹۶/۵۳ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که در مقایسه با برآورد قبلی دبیرخانه اوپک به میزان ۲۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. در این میان میزان تولید نفت خام منطقه آمریکای شمالی با افزایش ۸۱۰ هزار بشکه‌ای در روز مواجه بوده در حالی که تولید نفت خام اروپا و آسیای پاسیفیک به ترتیب معادل ۲۱۰ هزار بشکه در روز و ۳۰ هزار بشکه در روزکاهش خواهد یافت. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود پیش‌بینی تقاضا برای نفت خام اعضای اوپک را در نیمه دوم سال ٢٠١٣ نسبت به برآورد پیشین خود (ماه مارس) افزایش داده است. برآوردهای اوپک نشان می‌دهد تقاضا برای نفت خام اعضای این سازمان در سال ۲۰۱۳ به میانگین ۸۴/۲۹ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که در مقایسه با برآورد قبلی این سازمان در حدود ۹۰ هزار بشکه با کاهش مواجه بوده است، در حالی که در مقایسه با میزان تقاضای سال ۲۰۱۲ در حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت. بر اساس پیش‌بینی اوپک، تقاضا برای نفت خام این سازمان در ۳ ماهه دوم به ۱۴/۲۹ میلیون بشکه در روز، در ۳ ماهه سوم به ۳۸/۳۰ میلیون بشکه در روز و سرانجام در ۳ ماهه چهارم به ۵۵/۳۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

روند افزایشی در بازار نفت