غلامعلی رحیمی * بر اساس اعلام شرکت ملی نفت کره جنوبی، واردات نفت خام این کشور از ایران در ماه ژوئیه در حدود ۴۵ درصد نسبت به ماه قبل از آن (ژوئن ) افزایش یافته است. بر این اساس کره‌جنوبی در ژوئیه در حدود ۴/۱۹۰ هزار بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده است، در حالی که واردات آن در ژوئن کمتر از ۴/۱۳۱ هزار بشکه در روز بود. میزان واردات نفت خام کره جنوبی از ایران در ماه ژوئیه ۲۰۱۲ نیز در حدود ۴/۱۳۷ هزار بشکه در روز بوده است. دو شرکت اس کی انرژی و هیوندای اویل بانک، عمده‌ترین واردکنندگان کره‌ای نفت‌خام ایران به شمار می‌روند. در ماه ژوئیه عربستان با صادرات روزانه ۸/۷۳۶ هزار بشکه‌ای نفت خام، بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت خام کره‌جنوبی بوده و کویت، امارات و قطر در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین بر اساس اعلام اداره گمرک چین، واردات نفت خام این کشور ازایران در ماه ژوئیه در حدود ۲/۳ درصد نسبت به ماه ژوئن افزایش یافته و به بیش از ۳۹۷ هزار بشکه در روز رسیده است. چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران به شمار می‌رود. بر اساس آمار منتشره شرکت BP، کشور چین در سال ۲۰۱۲ با مصرف روزانه بیش از ۱۰ میلیون بشکه نفت خام دومین مصرف کننده نفت خام جهان پس از آمریکا بوده و پیش‌بینی می‌شود تا اکتبر میزان واردات نفت خام این کشور از ایالات متحده فراتر رفته و به بزرگ‌ترین وارد کننده نفت‌خام جهان تبدیل شود. بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱۶ الی ۲۳ اوت) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۱۰۷/۴۶ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۸۵/۱۰۳ دلار در تاریخ ۲۱ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۴۲/۱۰۶ دلار در هر بشکه افزایش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تضعیف کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • انتشار گزارش وزارت بازرگانی آمریکا درباره رکود بازار مسکن و افت فروش به پایین‌ترین سطح خود در ٩ ماه گذشته • کاهش پیش‌بینی دولت نروژ از قیمت‌های جهانی نفت خام در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در پی رشد عرضه و افت تقاضای نفت در کشورهای غربی • کاهش ۲ درصدی تقاضای نفت خام چین در ژوئیه در مقایسه با ماه ژوئن • ناامیدی صادرکنندگان نفت از افت واردات نفت خام ژاپن در افق ۲۰۱۴ • تعطیلی واحدهای ناکارآمد پالایشگاه‌های ژاپن در پی دستورالعمل وزارت اقتصاد، بازرگانی و صنعت این کشور مبنی بر افزایش بهره‌وری در پالایشگاه‌های این کشور که کمتر از ظرفیت واقعی خود فعالیت می‌کنند. • پیش‌بینی کاهش ظرفیت پالایش نفت خام ژاپن به پایین‌ترین حد خود از سال ١٩٧٠ میلادی تاکنون، یعنی حدود ۴ میلیون بشکه در روز • پیش‌بینی کاهش ۳۲۰ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام ژاپن تا سال ۲۰۱۴ در پی افزایش بهره وری و کاهش ظرفیت پالایش نفت خام این کشور • کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۱۹ تا ۲۱ اوت • رشد ۵ درصدی تولید نفت خام نروژ در ماه ژوئیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته و رسیدن آن به سطح ۵۷۶/۱ میلیون بشکه در روز (بالاترین حد خود در ١٤ ماه گذشته) • تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه • از سرگیری صادرات نفت خام عراق به ترکیه از طریق خط لوله نفتی کرکوک-جیهان در روز ۱۸ اوت. البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات دیگر موجب تقویت قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • پیش‌بینی بانک گلدمن ساکس مبنی بر افزایش قیمت نفت خام برنت به بیش از ۱۱۵ دلار در هر بشکه در کوتاه مدت، در پی اختلال‌ها در عرضه نفت • تداوم بحران سیاسی در مصر (یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های انتقال نفت خام جهان) • کاهش صادرات نفت خام لیبی در پی درگیری ارتش این کشور با معترضان نفتی و اعلام حالت فوق العاده در چهار پایانه نفتی • افزایش ۱/۷ درصدی مجموع واردات نفت خام کره جنوبی در ژوئیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته • افزایش واردات نفت خام کره جنوبی از ایران در ژوئیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته • تعطیلی یکی از واحدهای بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت کانادا (آیروینگ اویل در شهر سینت جان واقع در ایالت نیو برانزویک) و به دنبال آن رشد بهای بنزین در معاملات آتی • انتشار آمارهای امیدوار‌کننده از تولیدات کارخانه‌ای در ایالات متحده • کاهش ۴/۱ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۹ الی ۱۶ اوت و رسیدن آن به سطح ۱/۳۵۹ میلیون بشکه • افزایش ۳۴ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۹ اوت الی ۱۶ اوت و رسیدن آن به سطح ۹۵۱/۷ میلیون بشکه در روز • کاهش ۵۳ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۹ الی ۱۶ اوت و رسیدن آن به سطح ۵۱۸/۷ میلیون بشکه در روز • افزایش ۲۳۴ هزار بشکه‌ای خوراک پالایشی نفت خام آمریکا طی دوره ۹ الی ۱۶ اوت و رسیدن آن به سطح ۸۴۵/۱۵ میلیون بشکه در روز • افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۲۱ تا ۲۳ اوت • کاهش نسبی ارزش دلار در مقابل یورو • کاهش ۵/۱ درصدی تولید نفت خام مکزیک در ژوئیه نسبت به ماه قبل از آن و رسیدن آن به سطح ۴۸۲/۲ میلیون بشکه در روز، بر اساس اعلام شرکت دولتی نفت مکزیک (پیمکس) • کاهش ۳/۲ درصدی تولید نفت خام هند در ژوئیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته و رسیدن آن به سطح ۷/۷۵۱ هزار بشکه در روز • کاهش ۲/۱ درصدی تولید نفت خام آذربایجان در ۷ ماه نخست سال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، بر اساس اعلام اداره آمار جمهوری آذربایجان • کاهش ۳۲۰ هزار بشکه‌ای (۳/۱ درصدی) صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۷ سپتامبر در مقایسه با ۴ هفته منتهی به ۷ اوت و رسیدن آن به سطح ۶/۲۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس • توقف صادرات نفت خام عراق به ترکیه از طریق خط لوله نفتی کرکوک-جیهان، در پی انفجار مجدد در بخش عراقی این خط لوله در روز ۲۱ اوت • کاهش صادرات نفت خام عربستان سعودی و عراق در ماه ژوئن ، بر اساس اعلام موسسه ابتکار داده‌های نفتی (جودی) • کاهش ۸۱/۱ درصدی تولید نفت و میعانات گازی کشور عمان در ماه ژوئیه نسبت به ماه مه و رسیدن آن به سطح ۱/۹۳۱ هزار بشکه در روز، بر اساس اعلام وزارت نفت و گاز این کشور • ادامه نا آرامی‌ها در صنعت نفت و گاز لیبی، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت آفریقا • ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام. بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۶ الی ۲۲ اوت، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۸/۱۰۷ دلار در هر بشکه تا ۵۸/۱۰۷ دلار کاهش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۲ اوت، با ۴۶ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۷ دلار و ۳۵ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۶ اوت معادل ۱۰۶ دلار و ۸۹ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اوت (تا ۲۲ اوت)، با یک دلار و ۹۸ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه ژوئیه، به هر بشکه ۱۰۶ دلار و ۴۳ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه ژوئیه معادل ۱۰۴ دلار و ۴۵ سنت در هر بشکه بود. متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران طی دوره ۱۵ الی ۲۲ اوت از یک روند نوسانی برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴۱/۱۰۷ دلار در هر بشکه تا ۶۷/۱۰۶ دلار در تاریخ ۲۰ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۷۶/۱۰۷ دلار در هر بشکه افزایش یافت. همچنین قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه سپتامبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴/۱۱۰دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۶ اوت تا کمتر از ۸۱/۱۰۹ دلار در تاریخ ۲۱ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۰۴/۱۱۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۳ اوت افزایش یافت. همچنین در روز ۲۳ اوت، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۶۲/۴ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود. براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱۶ اوت معادل ۱/۳۵۹ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۹ اوت) به میزان ۴/۱ میلیون بشکه کاهش یافته و معادل ۶/۱ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۷ اوت ۲۰۱۲ کمتر است. * کارشناس ارشد اقتصاد انرژی موسسه مطالعات انرژی

افزایش واردات نفت خام کشورهای آسیایی از ایران