غلامعلی رحیمی بهای نفت‌خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۲ الی ۶ سپتامبر) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۰۷/۱۰۷ دلار در هر بشکه تا بیش از ۵۳/۱۱۰ دلار افزایش یافت. طی هفته گذشته عمده ترین عوامل تقویت کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • تداوم و تشدید بحران سوریه و نگرانی‌ها درباره تاثیر این بحران بر امنیت عرضه نفت‌خام در منطقه خاورمیانه؛ • ادامه نگرانی‌ها درباره حمله نظامی احتمالی آمریکا به سوریه و افزایش تقاضای احتیاطی برای خرید نفت‌خام در بازار؛ • پیش‌بینی کارشناسان بازار نفت مبنی بر احتمال افزایش چشمگیر قیمت نفت‌خام در صورت حمله نظامی آمریکا به سوریه و سرایت آن به دیگر کشورهای نفت خیز منطقه خاورمیانه؛ • پیش‌بینی بانک مریل لینچ مبنی بر احتمال افزایش قیمت جهانی نفت‌خام به بیش از ۱۳۰دلار در هر بشکه، در صورت حمله نظامی به خاک سوریه؛ • پیش‌بینی مدیر عامل توتال مبنی بر احتمال افزایش قیمت نفت، در پی نگرانی‌ها درباره حمله احتمالی آمریکا و غرب به سوریه؛ • اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا مبنی بر احتمال اختلال در بازار جهانی نفت‌خام در صورت تداوم تحریم نفت‌خام ایران؛ • معافیت دوباره ژاپن و ١٠ کشور اروپایی (از جمله: بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان، اسپانیا و انگلیس) از تحریم نفتی آمریکا علیه ایران؛ • کاهش شدید صادرات نفت‌خام لیبی در پی تعطیلی بخش عمده‌ای از میدان‌ها، پایانه‌ها و زیرساخت‌های نفتی این کشور؛ • کاهش ۱/۸ درصدی صادرات نفت‌خام روسیه برای چهارمین ماه متوالی و رسیدن آن به سطح ۹/۴ میلیون بشکه؛ • کاهش ۸/۱ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام آمریکا طی دوره ۲۳ الی ۳۰ اوت و رسیدن آن به سطح ۲/۳۶۰ میلیون بشکه؛ • افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی؛ • کاهش ۵/۲ درصدی تولید شرکت ملی نفت برزیل طی ماه ژوئیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته؛ • کاهش ۱۸۰ هزار بشکه‌ای میانگین تولید روزانه نفت‌خام اوپک در ماه اوت نسبت به ماه ژوئیه و رسیدن آن به سطح ۳۲/۳۰ میلیون بشکه در روز (در پی تشدید بحران لیبی و اعتصاب و اعتراض کارگران صنعت نفت این کشور)، بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی رویترز؛ • کاهش ۲۲۰ هزار بشکه‌ای (۹/۰ درصدی) صادرات روزانه نفت‌خام اوپک (به استثنای آنگولاواکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۱۵ سپتامبر در مقایسه با ۴ هفته منتهی به ۱۵ اوت و رسیدن آن به سطح ۵۹/۲۳ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس؛ • توقف مجدد صادرات نفت‌خام عراق به ترکیه در پی انفجار بمب در مسیر خط لوله کرکوک-جیحان؛ • ادامه ناآرامی‌ها در صنعت نفت و گاز لیبی، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت آفریقا؛ • ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌ونقل نفت‌خام. البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس، طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی عبارتند از: • اعلام آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر وجود عرضه کافی نفت‌خام در بازارهای جهانی؛ • پیش‌بینی کاهش ١٠ درصدی تولید پالایشگاه‌های اروپایی در دو ماه آتی، به دلیل انجام عملیات تعمیر و نگهداری و در نتیجه افت فعالیت آنها؛ • افزایش ۴/۱ درصدی تولید نفت‌خام روسیه در ماه اوت نسبت به مدت مشابه سال گذشته و رسیدن آن به سطح ۵۲/۱۰ میلیون بشکه در روز؛ • تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه؛ • افزایش صادرات نفت عراق به بیش از ۵۷۹/۲ میلیون بشکه در روز، در پی افزایش صادرات روزانه نفت میدان‌های نفتی جنوب این کشور. بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۲ الی ۵ سپتامبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۳۲/۱۱۰ دلار در هر بشکه تا بیش از ۴۷/۱۱۱ دلار افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۵ سپتامبر، با ۲۸ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۱۱ دلار و ۱۳ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۳۰ اوت معادل ۱۱۰ دلار و ۸۵ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اوت، با سه دلار و هفت سنت افزایش نسبت به میانگین ماه ژوئیه، به هر بشکه ۱۰۷ دلار و ۵۲ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه ژوئیه ۲۰۱۳ معادل ۱۰۴ دلار و ۴۵ سنت در هر بشکه بود. متوسط قیمت نفت‌خام سنگین ایران نیز طی دوره ۲ الی ۵ سپتامبر از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۹۵/۱۰۹ دلار تا بیش از ۲۵/۱۱۱ دلار در هر بشکه افزایش یافت. روند تغییرات روزانه قیمت نفت‌خام در بازارهای مختلف همچنین قیمت نفت‌خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه اکتبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۳۳/۱۱۴ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲ سپتامبر تا بیش از ۱۲/۱۱۶ دلار در تاریخ ۶ سپتامبر افزایش یافت. همچنین در روز ۶ سپتامبر، نفت‌خام برنت از حق مرغوبیت ۵۹/۵ دلار در هر بشکه نسبت به نفت‌خام WTI برخوردار بود. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت‌خام این کشور در هفته منتهی به ۳۰ اوت معادل ۲/۳۶۰ میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (۲۳ اوت) به میزان ۸/۱ میلیون بشکه کاهش یافته است و معادل ۱/۳ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۱۲ بیشتر است. تولید نفت‌خام آمریکا طی دوره ۲۳ الی ۳۰ اوت به میزان ۱۲ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۶۲۱/۷ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۱۳۵/۲ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۱۲ است. در همین زمان میزان واردات نفت‌خام آمریکا از ۳۷۴/۸ میلیون بشکه در روز به ۲۵۵/۸ میلیون بشکه (معادل ۱۱۹ هزار بشکه در روز) کاهش یافته که معادل ۲۲۰ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. منبع: کارشناس ارشد انرژی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )

افزایش قیمت نفت و دلایل آن