گروه نفت و پتروشیمی - حمزه بهادیوند چگینی: وزیر نفت چندی پیش در برنامه‌ای تلویزیونی اعلام کرد آمریکا برای آنکه بتواند توجیه‌پذیری تولید انرژی از منابع دیگر را از قبیل شیل یا انرژی‌های طبیعی اثبات کرده و گام‌هایی را برای قطع وابستگی به نفت خاورمیانه بردارد، لازم است قیمت نفت را بالا نگه دارد و به همین دلیل قیمت‌های کنونی نفت نیز قیمت‌هایی موقتی است که به زودی به نابودی کشورهایی می انجامد که به نفت به طور صرف اتکا دارند. دکتر رنانی، صاحبنظر مسائل اقتصادی نیز در مقدمه کتاب خود تحت عنوان «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران» می‌نویسد: آمریکا برای اینکه این پروسه را تکمیل کند، تشنج در خاورمیانه را در یک دهه اخیر به راه‌انداخته و به این ترتیب توانسته وابستگی خود به نفت را کاهش دهد. وی در این کتاب می‌نویسد: با آنکه مصرف انرژی ۳۰ درصد افزایش یافته اما سهم اوپک در بازار نفت جهان از ۳۸ درصد به ۳۲ درصد رسیده است. وی همچنین می‌نویسد: قیمت نفت نیز از ۲۲ دلار در این مدت به بیش از ۱۰۰ دلار رسیده است، در حالی که سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و سایر منابع انرژی در آمریکا رشد بالایی را تجربه کرده است. وی همچنین می‌نویسد: این تصور که نبود آمریکا در منطقه را چین و هند جبران خواهد کرد تصور اشتباهی است، چراکه آمارها نشان می‌دهند چین پس از آمریکا در این سال‌ها بیشترین سرمایه‌گذاری را در این زمینه انجام داده و این موضوع نیز مبین آن است که دیر نیست زمانی که خاورمیانه از حضور آمریکا و قدرت‌های بین‌المللی خالی شود و دارندگان سوخت‌های فسیلی به همان نسبت که امنیت منطقه را بدون حضور خارجی‌ها تامین خواهند کرد، به همان نسبت مشتری‌های نفتی خود را از دست خواهند داد و بنابراین کشورهای نفتی می‌مانند و حوض‌های نفتی بی‌مشتری! این مقدمه تفسیری است از حمله‌ای دوباره توسط آمریکا و این بار به سوریه که در شرایطی رخ می‌دهد که به گفته ظریف، دولتی روی کار آمده که به دنبال «تنش زدایی» در منطقه است و این مساله در تناقض آشکار با سیاست‌های ایالات متحده است. به گفته وزیر امورخارجه کشورمان دولت یازدهم می‌تواند به زودی رویکرد صلح مدار کشورمان را در منطقه نمایش دهد و با رایزنی‌هایی که صورت خواهد گرفت چهره دیگر تحریم‌ها که سیاسی بوده و توسط قدرت‌هایی برای بهره‌برداری‌های سیاسی است را به همسایگان نشان خواهد داد. ظریف گفت نمی‌گذاریم از ایران چهره‌ای متفاوت از چهره واقعی‌اش بسازند، بنابراین چون نیازی به سلاح هسته‌ای نداریم، باید این موضوع را به همسایگان خود تفهیم کنیم. با این رویکرد کار دولت آمریکا برای تداوم سیاست افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی سخت می‌شد، اما بروز جنگی دیگر می‌تواند برنامه افزایش قیمت را ادامه دهد و راه برای سیاست‌های توسعه منابع جدید باز شود. اما در این بین به عقیده محمود خاقانی، از مدیران اسبق نفت کشور و کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی انرژی، ادامه جنگ داخلی در سوریه، تداوم جدایی شمال و جنوب جزیره قبرس وکودتای نظامی در مصر به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران در صنعت انرژی (نفت و گاز) فقط و فقط منافع رژیم صهیونیستی و رژیم‌های دیکتاتوری در شمال آفریقا و خاورمیانه عربی را تامین می‌کند. خاقانی معتقد است در سال‌های اخیر اختلافات مرزی در دریای جنوب چین و دریای خزر توجه جهان را جلب کرده است. اما مشکلات مشابه در دریای مدیترانه آنطور که باید و شاید در رسانه‌های بین‌المللی مطرح نبوده است. بحران در مصر این‌روزها توجه کارشناسان بین‌المللی انرژی را متوجه علت اصلی حمایت آمریکا از جنگ داخلی در سوریه و کودتای نظامی در مصر کرده است؛ واقعیتی که آمریکا، رژیم اشغالگر قدس و عربستان سعودی سعی بسیار دارند که آشکار نشود. کشف منابع عظیم گاز در کف دریای مدیترانه به عقیده خاقانی، حفاری‌های اکتشافی در سواحل جزیره قبرس (بخش جنوبی)، مصر، رژیم صهیونیستی، لبنان، سوریه و ترکیه مشخص کرده است که منابع عظیم گاز طبیعی و نفت در عمق آب‌های شرق دریای مدیترانه در انتظار سرمایه‌گذاری برای توسعه و تولیدند. بنابراین، کشف منابع عظیم نفت و گاز رقابت برای تعیین حدود و ثغور مرزهای آبی را در منطقه تشدید کرده است. وی با اشاره به صحبت‌های یوری ژوکوف از محققان دانشگاه هاروارد که معتقد است بدون دخالت فعال قدرت‌های بیرون منطقه احتمال اینکه کشورهای ساحلی شرق دریای مدیترانه به توافقی برسند بسیار کم خواهد بود، می‌گوید: ژوکوف تردیدی ندارد که رژیم صهیونیستی با توجه به موقعیت جغرافیایی مخازن جدید کشف شده نفت و گاز در دریای مدیترانه سعی دارد که بیشترین و بهترین بهره‌برداری را به عمل آورد؛ به طوری که درسال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های «اسرائیلی» و آمریکایی موفق شدند میادین Tamar و Leviathan که تخمین زده می‌شود در حدود ۲۶ تریلیون فوت مکعب (حدود ۷ تریلیون مترمکعب) گاز طبیعی داشته باشند را کشف کنند. مصر تامین کننده اصلی نیاز انرژی رژیم صهیونیستی به گفته این کارشناس انرژی قبل از پیروزی بیداری اسلامی در مصر، دولت حسنی مبارک ۴۰ درصد گاز طبیعی مورد نیاز نیروگاه برق رژیم صهیونیستی را با قیمت بسیار ارزان تامین می‌کرد، اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری در مصر و انتخاب مرسی به ریاست جمهوری مصر ادامه اجرای قرارداد صادرات گاز طبیعی مصر به رژیم صهیونیستی مورد سوال قرار گرفت. وی ادامه داد درسال ۲۰۱۲ رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا سه میلیارد دلار برای تولید گاز طبیعی از میدان Tamar سرمایه‌گذاری کرد. این میدان که در سال ۲۰۰۹ در عملیاتی بسیار محرمانه کشف شده بود حدود ده میلیارد فوت مکعب (سه میلیارد مترمکعب ) ذخیره گاز طبیعی دارد، در حالی که شرکت‌های آمریکایی و «اسرائیلی» کار توسعه و تولید گاز طبیعی از میدان Leviathan که حدود ۱۸ میلیارد فوت مکعب (حدود پنج میلیارد متر مکعب) ذخیره گاز دارد را نیز شروع کرده‌اند. وابستگی اردن و رژیم صهیونیستی به واردات گاز از مصر خاقانی با اشاره به این موضوع که رژیم اشغالگر قدس از مسیر خط لوله زیر سطح دریا بین بندر Arish وAshkelon و رژیم پادشاهی اردن گاز طبیعی مصر را از طریق خط لوله ای که از صحرای سینا عبور می‌کند و برای تولید برق وارد می‌کنند اضافه کرد: خط لوله مورد بحث پس از سقوط رژیم حسنی مبارک بارها و بارها منفجر شد و صادرات گاز طبیعی به رژیم صهیونیستی و اردن متوقف شد. از سوی دیگر، افزایش مصرف و تقاضا برای مصرف گاز طبیعی در مصر ادامه صادرات گاز طبیعی مصر از طریق این خط لوله را با تردید جدی مواجه کرده است. به همین دلیل حمایت از کودتای نظامی و روی کارآمدن یک دولت وفادار به قرارداد‌های منعقده با رژیم صهیونیستی در قاهره برای آمریکا، عربستان سعودی و اردن حائز اهمیت بسیار است. نگرانی رژیم صهیونیستی از روی کار آمدن حسن روحانی این آگاه مسائل بین‌المللی انرژی با اشاره به انتخاب دکتر روحانی و سیاست‌های دولت تدبیر و امید در کشور ما و با استناد به سخنان یک کارشناس آشنا به مسائل سیاسی خاورمیانه که معتقد است ۲۴ خردادماه ۱۳۹۲ در جمهوری اسلامی ایران یک یوم‌الله بود، زیرا محاسبات اطلاعاتی و انتظارات سیاسی آمریکا و متحدانش به‌کلی اشتباه از آب درآمد، گفت: رژیم صهیونیستی از هم پاشیدگی صنعت نفت‌وگاز ایران که به شخم زدن صنعت مذکور شهرت یافته بود و نیز عملکرد بدون برنامه و شعارهای دولت دهم در ایران را بهترین گزینه در سیاست دیپلماسی انرژی اش تعریف کرده بود. وی این واقعیت را که شرکت نفت بی پی در گزارش ماه جولای ۲۰۱۳ منابع گاز طبیعی ایران را از روسیه هم بیشتر گزارش کرد دلیل آن می‌داند. به گفته خاقانی کارشناسان امیدوارند چنانچه دیپلماسی انرژی ایران تعریف و اجرایی شود سرمایه‌گذاری‌ها برای توسعه و تولید گاز به دریای خزر (ایران) و پارس جنوبی در خلیج فارس جلب و جذب شود و در نتیجه هزینه بسیار گران تولید گاز و اختلافات مرزی در دریای مدیترانه هرگونه تولید گاز در این دریا را غیراقتصادی خواهد کرد. معطل کردن اقدامات اکتشاف نفت و گاز سوریه، لبنان، مصر و ترکیه توسط رژیم صهیونیستی این مدیر اسبق مجموعه نفت کشور در ادامه یادآور شد: نگاهی به کشتار جمعی و بمب‌گذاری‌هایی که موجب قتل عام مردم بی‌گناه عراق می‌شود و همزمان بدون هیچ‌گونه حادثه چشمگیری تولید و صادرات نفت عراق به مقصد اروپا و آمریکا ادامه دارد و از سوی دیگر رویداد‌های روزانه فعالیت القاعده در کشورهای دیگر منطقه و تلاش رژیم صهیونیستی برای بحرانی نگه داشتن اوضاع اقتصادی نوار غزه بسیاری از کارشناسان صنعت انرژی را متقاعد کرده است که هدف اصلی رژیم صهیونیستی معطل کردن تولید نفت و گاز در ایران و کشورهایی نظیر سوریه، لبنان، مصر، سواحل نوار غزه و ترکیه (در دریای مدیترانه) است تا فعالیت‌های اکتشافی و تولیدی گاز و نفت رژیم صهیونیستی در شرق دریای مدیترانه و سرمایه‌گذاری‌های اروپا، آمریکا و «اسرائیل» در برخی از کشورهای ساحلی دریای خزر به نتیجه مطلوب و مورد نظر برسند. بازار گاز طبیعی در ترکیه خاقانی با اشاره به بازار مصرف ترکیه برای گاز طبیعی که همچنان مورد توجه تولیدکنندگان گاز طبیعی در دریای خزر با محوریت چهار کشور ساحلی آن که اعضای سازمان همکاری اقتصادی اکو هستند، افزود: تقاضا برای مصرف گاز طبیعی در ترکیه که درسال ۲۰۱۲ میلادی سالانه حدود ۴۴ میلیارد مترمکعب بود در سال ۲۰۲۰ به سالانه حدود ۶۰ میلیارد مترمکعب خواهد رسید. ترکیه درصورت تولید فاز دوم میدان شاه دنیز در دریای خزر (جمهوری آذربایجان که شرکت ایرانی نیکو در آن ۱۰ درصد سهام دارد)، در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حدود ۶ میلیارد مترمکعب درسال گاز طبیعی از این میزانوارد خواهد کرد؛ بنابراین به واردات گاز بیشتری نیاز خواهد داشت. نقش اروپا، آمریکا و اسرائیل در معطل کردن اتحاد قبرس شمالی و جنوبی به گفته این کارشناس انرژی، اتحادیه اروپا و آمریکا در حالی که تمامی خاک جزیره قبرس را به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته و قبول دارد که بخش مسلمان و ترک زبان شمال قبرس از سال ۱۹۷۴ میلادی مستقل از قبرس جنوبی است، اما با اعطای تمامی امتیازات به قبرس جنوبی و تحریم‌های مختلف علیه شمال قبرس به نظر می‌رسد که اروپا، آمریکا و رژیم صهیونیستی مصمم هستند که اتحاد دو بخش شمال و جنوب قبرس حالا حالاها میسر نشود. به عقیده وی، اسرائیل طرح‌هایی را برای تولید و صادرات گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه در دست برنامه ریزی و اجرا دارد که برخی از کارشناسان صنعت انرژی را معتقد کرده است که منافع اسرائیل ایجاب می‌کند که مردم شمال و جنوب جزیره قبرس متحد نشوند. اتحادیه اروپا، آمریکا و اسرائیل از ساخت یک کارخانه تبدیل گاز طبیعی به گاز طبیعی مایع LNG در بخش جنوبی جزیره قبرس حمایت می‌کنند. علاوه بر آن مقامات صهیونیست بر این عقیده‌اند که می‌توانند گاز طبیعی تولیدی در شرق دریای مدیترانه را به ترکیه صادر و ترکیه را برای تامین امنیت انرژی مورد نیازش به صهیونیست‌ها وابسته کنند و صادرات گاز مصر از این طریق به اردن، سوریه و لبنان ادامه یابد. مشکل حقوقی برای تعیین مرز‌ها در شرق دریای مدیترانه وی با اشاره به اینکه علاوه بر جدایی بخش شمال و جنوب جزیره قبرس هنوز مشخص نیست مرز در آب‌های شرق جزیره قبرس طبق قوانین بین‌المللی بین سوریه و لبنان تعیین خواهد شد، افزود: جان رابرتس (John Roberts ) یکی از دبیران نشریه تخصصی نفت وگاز پلاتس معتقد است : خط لوله صادرات گاز اسرائیل به ترکیه در شرق جزیره قبرس باید از آب‌های تحت حاکمیت قبرس جنوبی و آب‌های تحت حاکمیت قبرس شمالی عبور کند. این خط لوله چنانچه از غرب جزیره قبرس عبور کند از مسیر پرتلاطم تری خواهد گذشت. زیرا، در غرب جزیره قبرس ترکیه، یونان و قبرس (جنوبی) هنوز نتوانسته‌اند درباره اینکه بخش ویژه اقتصادی آنها چگونه مرزبندی می‌شود به توافقی دست پیدا کنند. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار داد این واقعیت است که مرزهای منطقه ویژه اقتصادی مصر برای تولید گاز در دریای مدیترانه کجا خواهد بود؟ این در حالی است که ترکیه و یونان بیش از پنجاه سال است که برای تعیین مرزهای آبی در دریای اژه مذاکره می‌کنند و هنوز به توافقی دست نیافته‌اند. بنابراین، اسرائیل و قبرس جنوبی ممکن است به این نتیجه برسند که بهتر است خط لوله ای به مقصد یونان برای صادرات گاز احداث کنند. ولی این مسیر هم با مشکلات مختلفی روبه‌رو است؛ مگر اینکه در قاهره دولتی سرکار باشد که آمریکا و اسرائیل به‌اندازه کافی در آن دولت نفوذ داشته باشند. یک کارشناس آشنا به اکتشاف نفت و گاز در دریای مدیترانه معتقد است که عمق آب تا حدود سه هزار متر از سطح دریا هزینه احداث خط لوله انتقال گاز در مسیر یونان را بسیار گران خواهد کرد، مگر اینکه در آب‌های منطقه ویژه اقتصادی یونان نیز منابع گازی که تولید از آنها مقرون به صرفه باشد کشف شوند یا اینکه منابع گازی پارس جنوبی از مسیر عراق و سوریه در مسیر دریای مدیترانه به اروپا صادر شود. بر این اساس است که پس از برنامه‌ریزی‌های لازم برای کودتای نظامی در مصر شرکت اسرائیلی Delek وشرکت آمریکایی Nobel Energy در روز ۲۶ ماه ژوئن ۲۰۱۳ با دولت جمهوری قبرس یاداشت تفاهمی برای همکاری و جلب و جذب سرمایه‌گذاری برای احداث کارخانه تبدیل گاز طبیعی به LNG در منطقه Vasilikos در جنوب جزیره قبرس امضا کردند و قرار است این کارخانه در سال‌های ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ قابل بهره‌برداری شود.