دعوای قریب‌الوقوع نفتی در اوپک؟

گروه نفت و پتروشیمی - تحریم نفت ایران و تلاش غرب برای کاهش حضور ایران در بازارهای جهانی طلای سیاه اگرچه تاثیری بر قیمت‌های جهانی این محصول نداشت و قیمت نفت با افزایش چندانی همراه نشد اما به روندی ناپایدار در این بازار منجر شد به طوری‌که به گفته کارشناسان، اگر حضور ایران در این بازار در بلندمدت متوقف بماند قطعا نیاز به نفت به تلاطم قیمت‌ها منجر خواهد شد. این در شرایطی است که اتفاقاتی که طی هفته‌های اخیر در اقتصاد ایالات متحده افتاد و به نوسانات قیمت‌های نفت منجر شد، بار دیگر شکنندگی این بازار را گوشزد کرد. این در شرایطی است که نشست‌های خوش‌بینانه ایران و ۱+۵ امیدها را به رفع تحریم‌های آمریکا علیه نفت ایران افزایش داده است. در این بین اما نبود ایران در بازار به بهبود شرایط برخی کشورها منجر شده است که از آن جمله افزایش سطح و ظرفیت تولید نفت عربستان و عراق قابل ذکر است. در این میان اما وعده‌های وزیر نفت در رابطه با اصلاح سطح تولید و حضور فعال‌تر در بازارهای جهانی نفت می‌تواند به ایجاد نگرانی‌ها در بین کشورهای عضو اوپک منجر شود؛ نگرانی‌هایی که احتمال افزایش عرضه نفت را توسط اوپک و کاهش شدید قیمت‌ها در آینده گوشزد می‌کند. در این میان عراق که قصد دارد ظرفیت‌های تولید خود را تا ۹ میلیون بشکه در روز افزایش دهد بیش از همه در برابر کاهش تولید و حضور موفق ایران از خود مقاومت نشان خواهد داد، چراکه به صورت تاریخی این کشور روند کاهشی بالایی را تجربه کرده و در حال حاضر با مشارکت اروپایی‌ها قصد دارد به دوران طلایی خود بازگردد و در این مسیر در رقابتی نامحسوس با کشورمان در حال طی مسیر است. در این بین، اما موضع چین و هند و برخی کشورهای خریدار نفت ایران نیز جالب است. این کشورها که به برکت ۸ سال فروش نفت بدون ضابطه ایران توانسته‌اند سودهای کلانی به جیب بزنند خواهان تداوم سیاست‌های گذشته‌اند، اما طبیعی است که رفع تحریم‌ها به بهبود قراردادهای نفتی منجر شود و همین مساله ممکن است به تغییر مشتریان نفتی منجر شود. به هرحال توقف تحریم‌های بیشتر نفت ایران توسط آمریکا و موفقیت‌های ضمنی که در نشست ژنو حاصل شد آینده نفت ایران را پررنگ‌تر نشان می‌دهد و در این بین، اما این موضوعات تهدیدهای جدیدی را با خود همراه می‌سازد که تعیین تکلیف سهمیه‌بندی‌های اوپک در فاز جدید توسعه نفتی کشورهای عضو یکی از این مسائل است. معاون نخست‌وزیر عراق در زمینه انرژی معتقد است: اگر تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران کاهش یابد اعضای اوپک باید راه را برای افزایش تولید و صادرات نفت ایران باز کنند، ولی عراق باید از این قاعده مستثنا باشد. به گزارش «ایسنا»،‌ به نقل از رویترز، حسین الشهرستانی، معاون نخست وزیر عراق در زمینه انرژی معتقد است: این حق ایران است که طبق توافقات اوپک سهم خود را از تولید داشته باشد، ولی عراق از هرگونه تعیین سطح تولید معاف است. الشهرستانی گفت: مشخصا کشورهایی که در نبود ایران تولید خود را افزایش داده‌اند باید زمینه بازگشت ایران به بازار را فراهم کنند. به گفته وی‌ عراق قرار است ظرفیت صادرات نفت خود را تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۱۴ میلادی به میزان قابل توجهی افزایش دهد. عراق قصد دارد رقابت خود با عربستان در زمینه تولید نفت را افزایش دهد تا سهم بیشتری از بازار انرژی رو به رشد آسیا را از آن خود کند. به دنبال افزایش تولید نفت عراق پس از سال‌ها جنگ، این کشور در حال جذب مشتریان آسیایی از طریق پیشنهاد روش‌های پرداخت آسان است اما زیرساخت‌های ناکافی و مشکلات امنیتی در سال جاری سد راه تلاش‌های این کشور برای حفظ ثبات در تولید و صادرات نفت شده است. الشهرستانی گفت: این کشور در حال برنامه ریزی برای افزایش ظرفیت صادرات نفت خود به چهار میلیون بشکه در روز است. وی افزود: در مجموع سال آینده ما ظرفیت صادرات نفت را به چهار میلیون بشکه در روز خواهیم رساند و تا پایان سه ماهه اول ۲۰۱۴ باید به این هدف برسیم. تولید کنونی نفت عراق سه میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز است و احتمال دارد که تا پایان امسال به ۵/۳ میلیون بشکه در روز برسد. این کشور در حال حاضر روزانه ۵/۲ میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که ۶۰ درصد آن به آسیا، ۲۰ درصد به بازارهای آمریکا و مابقی به اروپا صادر می‌شود. معاون نخست‌وزیر عراق همچنین گفت: این احتمال وجود دارد که عراق از ظرفیت کامل صادرات این کشور استفاده نکرده و در عوض روی ارتقای برخی تاسیسات صادراتی قدیمی‌تر کار کند. وی گفت: ما برخی از ترمینال‌های قدیمی را ارتقا خواهیم داد زیرا در حال حاضر به آنها احتیاج نداریم. الشهرستانی افزود: ظرفیت کلی ذخیره‌سازی نفت عراق اخیرا به بیش از هفت میلیون بشکه رسیده است. ارتقای ترمینال‌های صادراتی عراق در سال جاری و دیگر فعالیت‌ها برای ارتقای ظرفیت صادرات باعث کاهش شدید صادرات نفت این کشور در برخی از ماه‌های امسال شد. صادرات نفت عراق در ماه سپتامبر همزمان با مرمت ترمینال‌های جنوبی در بندر بصره به دو میلیون بشکه در روز رسید که پایین‌ترین سطح طی ۱۹ ماه گذشته بود. الشهرستانی در پاسخ به این سوال که آیا اعضای اوپک درباره تغییر سقف تولید این سازمان در نشست ماه دسامبر مذاکره خواهند کرد گفت: بازار جهانی از تولید کنونی اوپک راضی است و ما دلیلی برای تغییر سقف تولید نمی‌بینیم. در این میان وزیر نفت کشورمان معتقد است باید زمینه‌های افزایش ظرفیت تولید به سطوح سال ۸۴ فراهم شود و با وعده زنگنه به زودی ظرفیت تولید به ۴ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. انتظار می‌رود با دیپلماسی زنگنه و رایزنی‌هایی که در راه است این افزایش ظرفیت به تولید منجر شود و آن وقت است که دعوای کشورهای عضو شروع خواهد شد.