الهام بادپا (بیتا)* تحلیلگر بازارهای جهانی (شرکت کارگزاری بهمن) هفته گذشته در حالی سپری شد که به نظر می‌رسید سرمایه‌گذاران امید چندانی به کاهش تولید نفت اوپک در نشست سالانه ششم آذرماه این سازمان ندارند. این حس منفی که منشأ نگرانی از ادامه مازاد عرضه در جهان بود همراه با اقتصاد ضعیف کشورهای اروپایی و آسیایی و نیز دلار قوی در نهایت هشتمین هفته نزولی را برای قیمت نفت برنت رقم زد و موجب شد برای اولین بار در چهار سال گذشته بهای این کالای استراتژیک به کمتر از ۸۰ دلار برسد؛ البته تحرکات سیاسی در اوکراین، کم شدن تولید لیبی و بستن موقعیت‌های فروش در پایان هفته به‌طور مقطعی فشار رو به بالایی بر بهای نفت وارد ساختند اما در کل نتوانستند به تغییر روند آن کمک کنند. در واقع در حالی‌که از یکسو افزایش دلار با گران کردن بهای نفت برای دارندگان سایر ارزها از میزان خرید می‌کاست، از سوی دیگر تشدید تنش‌ها در اوکراین از این منظر که اگر در عرضه گاز به اروپا اختلال ایجاد شود، بالطبع بر تقاضا برای نفت افزوده خواهد شد، اندکی بر جو روانی بازار تاثیر مثبت گذاشت. این در حالی بود که حتی خبر کاهش موجودی ذخایر نفت آمریکا بنابر گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی هم نتوانست از رشد بهای نفت حمایت کند.

همچنین در شرایطی که نگرانی از کند شدن رشد اقتصادی چین به واسطه انتشار آمار و ارقام نه‌چندان رضایت‌بخشی از وضعیت این کشور همچنان پابرجا بود، مشخص شد واردات نفت خام آن در ماه اکتبر به مراتب بالاتر از ماه مشابه در سال گذشته بوده است. در عین حال آمار و ارقام مربوط به کل صادرات آن فراتر از رقم پیش‌بینی شده و کل واردات آن کمتر از سطح مورد انتظار اعلام شد و نرخ تورم نیز نزدیک به کمترین حد خود در ۵ سال اخیر و بدون تغییر نسبت به ماه سپتامبر باقی ماند.

در این هفته نه تنها وزرای نفت کویت و امارات متحده عربی اظهار کردند نگران قیمت فعلی نفت نیستند و گمان نمی‌رود اوپک، تولید خود را کم کند بلکه عراق هم قیمت فروش خود را برای مشتریان آسیایی و اروپایی افزایش و برای مشتریان آمریکایی کاهش داد.

در این میان سخنان وزیر نفت عربستان سعودی در سفرش به مکزیک درخصوص اینکه ‌عربستان خواهان ثبات در بازار و قیمت‌ این کالا است و آنها اعتقادی به جنگ قیمتی میان تولیدکنندگان ندارند، تقریبا این‌گونه تعبیر شد که اگر قیمت‌ها در سطح فعلی تثبیت شوند از دید عربستان همه شرایط، مساعد به نظر می‌رسد. در واقع از آنجاکه این بزرگ‌ترین صادرکننده نفت و قدرتمندترین عضو اوپک با سکوت خود، موضع عربستان در حمایت از بهای نفت را مشخص نکرد چنین گمانه‌زنی تقویت شد که حفظ سهم بازار برای آنان بر رشد قیمت نفت اولویت دارد.

گزارش ماهانه اوپک که این هفته منتشر شد، نشان داد با وجود افزایش تولید لیبی، عرضه کل کشورهای عضو سازمان مزبور در ماه اکتبر متاثر از پایین آمدن سطح تولید عربستان سعودی، آنگولا و نیجریه با ۲۳۰ هزار بشکه کاهش به ۳۰.۲۵ میلیون بشکه رسیده است. به علاوه عرضه کشورهای غیرعضو به۲۵۰ هزار بشکه افزایش یافته و سهم تولید نفت اوپک در جهان از ۳۳ درصد در ماه پیشین به ۷/۳۲ درصد تنزل یافته است. بنابر گزارش مذکور، تقاضا برای نفت اوپک در سال ۲۰۱۵ به ۲۹.۲۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که تقریبا یک میلیون بشکه کمتر از سطحی است که اکنون تولید می‌شود.

IEA (آژانس بین‌المللی انرژی) هم در گزارش سالانه‌ خود با هشدار نسبت به افت بیشتر بهای نفت اظهار کرد تقاضا برای انرژی در جهان طی ۲۰ سال آینده ۳۷ درصد افزایش خواهد یافت. موسسه جی پی مورگان نیز پیش‌بینی خود از نفت برنت و WTI در سال ۲۰۱۵ را به ترتیب از ۱۱۵ و ۱۰۸ دلار به ۸۲ و ۷۷.۲۵ دلار تنزل داد.

همچنین اداره اطلاعات انرژی آمریکا در چشم‌انداز کوتاه‌مدت خود برآوردش از قیمت نفت WTI و برنت در سال ۲۰۱۵ را به ترتیب از ۹۴.۵۸ و ۱۰۱.۶۷ دلار به ۷۷.۷۵ و ۸۳.۴۲ دلار کاهش داد. طبق گزارش فوق، تولید آمریکا در ماه اکتبر به ۹/۸ میلیون بشکه در روز رسیده است و انتظار می‌رود در ماه دسامبر از ۹ میلیون هم فراتر رود. به یمن ابداع روش‌های حفاری افقی و شکست هیدرولیکی، تولید آمریکا در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی نشان داده است و به نظر می‌رسد افت قیمت نفت در کاهش آن بی‌اثر بوده است. با توجه به ضعف مشاهده شده در وضعیت اقتصادی جهان، کاهش قیمت نفت در طولانی‌مدت می‌تواند به‌عنوان محرک بهبود عمل کند. به این ترتیب درآمد تولیدکنندگان نفت را به مصرف‌کنندگان آن منتقل کند که در این میان چین، هند و اروپا بیشترین نفع را خواهند برد.

بازار نفت برنت در هفته پیش رو: در حالی به نشست ششم آذرماه نزدیک می‌شویم که هنوز معلوم نیست آیا اعضای سازمان اوپک سرانجام دست از تولید ۳۰ میلیون بشکه در روز خود بر‌خواهند داشت یا اینکه همچنان نمی‌خواهند سهم خود از بازار فروش نفت را فدای تقویت بهای این کالای استراتژیک کنند. به‌طور کلی دغدغه و ابهامات زیادی در فضای مذکور احساس می‌شود. کاهش رشد اقتصادی کشورهای اروپایی و آسیایی مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده و فعلا امیدواری چندانی مخصوصا نسبت به اوضاع منطقه پولی یورو و خروج آن از رکود وجود ندارد. در حال حاضر دقیقا نمی‌توان نسبت به اقدامات بعدی نقش‌های اصلی این بازار اظهار‌نظر کرد اما احتمالا تا زمانی که کاهش عمده یا اختلالی اساسی در تولید رخ ندهد، انتظار می‌رود قیمت نفت در سطوح پایین فعلی باقی بماند.

ایست طلای سیاه در کف‌های بلند‌مدت