خطر ورشکستگی جدی است

گروه ورزش، فربد فرزانه: فوتبال ایران ازلحاظ شرایط مالی و اقتصادی همچنان در شرایط بغرنج و اسفباری به سر می‌برد. درحالی که این روزها شرایط اقتصاد کشور چندان مساعد نیست، بدون شک این موضوع اثرات سوء خود را بر ورزش کشور و به‌خصوص فوتبال هم خواهد گذاشت. بر این اساس اسپانسرها نسبت به گذشته تمایل کمتری برای حضور در ورزش نشان می‌دهند. با این همه اما مشکل بزرگ‌تر جای دیگری است. درحالی‌که بزرگ‌ترین راه کسب درآمد فوتبال در همه جای دنیا دریافت حق پخش مسابقات تلویزیونی است، در ایران سال‌ها است که مسوولان رسانه ملی از پرداخت این حق به فوتبالی‌ها امتناع می‌کنند. آنها دلیل این کار را دولتی بودن صداوسیما و همچنین اکثر باشگاه‌های فوتبال ایران می‌دانند و معتقد هستند در این شرایط که هر دو، یک منبع هزینه مشترک دارند، نباید ملزم به پرداخت حق پخش به فوتبال باشند. درسال‌های اخیر تمامی مذاکرات و نشست‌های اهالی فوتبال با مدیران جام‌جم برای استیفای این حق با شکست مواجه شده است. آخرین فعل‎وانفعالی که در این خصوص روی داد، مطرح شدن این موضوع در مجلس شورای اسلامی و رای منفی نمایندگان مجلس به طرح مزبور بود.

بر این اساس سید احسان قاضی‌زاده هاشمی، عضو کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه مجلس شورای اسلامی می‌گوید موضوع حق‌پخش از برنامه ششم توسعه با یک رأی اختلاف از بین پیشنهادهای دولت حذف شده است: «این موضوع در کمیسیون فرهنگی با یک اختلاف رای نیاورد. بررسی این ماجرا مراحل دیگری دارد و یک مرحله دیگر باقی مانده است. این مساله باید در کمیسیون تلفیق هم که با حضور نماینده کمیسیون فرهنگی برگزار می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته و تصمیم نهایی در این خصوص گرفته شود.» این به آن معنا است که اگردر کمیسیون تلفیق ورزشی‌ها نتوانند ادله قابل قبولی ارائه دهند ماجرای حق پخش از سوی مجلس شورای اسلامی به‌طور کلی مختومه اعلام خواهد شد که درآن شرایط وصول منابع مالی فوتبال از وضعیت هشدار نیز عبور خواهد کرد و باشگاه‌ها یکی پس از دیگری ورشکسته خواهند شد.

از خصوصی‌سازی دم نزنید

در همین خصوص عزیزالله محمدی رئیس سابق سازمان لیگ فوتبال با روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی در این‌باره انتقادهای فراوانی را به نمایندگان مجلس وارد دانسته است: «حق پخش تلویزیونی یکی از منابع عمده درآمدی در فوتبال دنیا است. حتی المپیک و جام جهانی فوتبال نیز بسیار متکی به حق پخش هستند و ۵۰ تا ۷۰ درصد از منابع مالی خود را از این راه تامین می‌کنند. حالا اگر در ایران ارگان‌های مختلف این پول را به فوتبال نمی‌دهند لطفا دم از خصوصی‌سازی و اصل ۴۴ قانون اساسی نزنند. قانونگذار وقتی اصرار دارد که ورزش و به‌ویژه فوتبال خصوصی شود تا بیت‌المال حیف و میل نشود باید راه‌های کسب درآمد را هم مهیا کند. متاسفانه درایران نهادهای مرتبط همکاری نکردند تا گره کور حق پخش مسابقات تلویزیونی باز شود و فوتبال به سامان برسد. نمایندگان محترم مجلس باید مطلع باشند اگرمشکل حق پخش مسابقات فوتبال حل نشود ورزشی‌ها دیگر به آنها رای نخواهند داد.»

ورزشی‌ها تمرکز نداشتند

عزیز محمدی سپس به جلسه اخیر مجلس اشاره می‌کند:« کارشناسان سال‌ها است که دارند می‌گویند تا فوتبال ما خصوصی نشود مشکلات مختلف آن حل نخواهد شد، اما ظاهرا گوش شنوایی وجود ندارد. در جلسه اخیر که در مجلس برای این موضوع برگزار شد، ظاهرا مدیران وزارت ورزش به خاطر درگیر بودن در مسابقات المپیک و مدیران فدراسیون فوتبال به خاطر مشغله ذهنی برای مسابقات لیگ و مقدماتی جام جهانی، نتوانستند به درستی از طرح دریافت حق پخش دفاع کنند و ادله مورد نیاز را ارائه دهند. اهمیت این ماجرا برای همه فوتبالی‌ها مشهود است پس می‌طلبد تمام فوتبالی‌ها در استان‌های مختلف به‌خصوص در استان‌هایی مثل تهران و اصفهان، تبریز و... که نماینده‌هایی در لیگ برتر دارند به نمایندگان خود در مجلس فشار بیاورند که این طرح در کمیسیون تلفیق تصویب شود؛ چه اینکه اگر این اتفاق رخ ندهد، شرایط فوتبال بسیار وخیم خواهد شد. درست است که تلویزیون دولتی است، اما حتما راه‌های دیگری برای کمک به وضع درآمدی فوتبال مملکت وجود دارد.»

نظام جامع باشگاهداری چه شد؟

عزیزمحمدی با تاکید بر اینکه یکی از راه‌های کمک به شرایط فعلی فوتبال تصویب نظام جامع باشگاهداری است به مجلس شورای اسلامی توصیه کرد حداقل این مصوبه را اجرایی کنند: «در سال ۸۹ طرحی از سوی سازمان تربیت بدنی وقت به مجلس ارائه شد که عنوان آن نظام جامع باشگاه‌داری بود. در این طرح بسیاری از مشکلات فوتبال و راهکارهای آن دیده شده است ولی این طرح هنوز در کمیسیون اجتماعی مجلس است و کسی به آن توجه نمی‌کند. بهتر است ما یک قانون در حوزه باشگاهداری داشته باشیم که جامعیت داشته باشد وتمام امتیازات و زمینه‌های لازم در آن پیش‌بینی شده باشد. قوانین فعلی ما به اندازه کافی کارآمد نیست. در نظام جامع باشگاه‌داری باید حقوق باشگاه‌ها از جمله حق تربیت و آموزش لحاظ شود که اگر باشگاهی روی بازیکنی، برندی و... سرمایه‌گذاری کرد، حقوقش در آن زمینه محفوظ بماند. به هر ترتیب اگر قرار باشد مشکلات فوتبال حل نشود هرکسی در فوتبال سرمایه‌گذاری کند ورشکسته خواهد شد. البته باید در نظر داشت اگر به هر دلیلی حق پخش حذف شود این نظام نیز دچار مشکل خواهد شد. پس وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال باید بیش از پیش در این خصوص اصرار و فشار وارد کنند.»

عملکرد دوگانه وکلای مجلس

نایب‌رئیس فعلی اتحادیه فوتبال در بخش دیگری از صحبت‌هایش به آن عده از نمایندگان مجلس که در رابطه با خصوصی‌سازی ورزش و بسامان رسیدن حق پخش تلویزیونی فعالیت می‌کنند اعتراض کرد و گفت: «چرا نمایندگان مجلس می‌گویند دو باشگاه پرسپولیس و استقلال را به بخش خصوصی واگذار کنید، ولی بستر لازم را برای ایجاد درآمدها مهیا نمی‌کنند؟ اینها همه مصوبات مجلس بود. متاسفانه برخورد نمایندگان با موضوعات اقتصادی فوتبال ایران در سال‌های اخیر دو‌گانه بوده است؛ از طرفی آنها مصوب می‌کنند که ورزش و به‌خصوص فوتبال از زیر باراستفاده از منابع دولتی خارج شود و حتی پرداخت هر گونه وجهی را به ورزش حرفه‌ای ممنوع می‌کنند و از طرف دیگر با مخالفت با پرداخت حق پخش به فوتبال و مخالفت با واگذاری دو باشگاه بزرگ کشور، راه‌های خصوصی‌سازی فوتبال ایران را مسدود می‌کنند. شما به وضعیت تیم‌های لیگ برتری استقلال خوزستان، صبای قم و گسترش فولاد دقت کنید. همه در حال ورشکستگی هستند.

من این هشدار را به نماینده‌های مجلس می‌دهم که اگر حق پخش مسابقات تلویزیونی پرداخت نشود و تراز مالی باشگاه‌های فوتبال ما مثبت نباشد همگی از لیگ قهرمانان آسیا حذف خواهند شد. نمایندگان مجلس توجه داشته باشند که هیچ منبع دیگری در فوتبال جایگزین حق پخش نخواهد شد. پس اگر آنها تصمیم به حذف حق پخش گرفتند موظف هستند منابع مالی باشگاه‌های فوتبال را از طرق مختلف تامین کنند. اگرهم نمایندگان نمی‌خواهند، بیایند و رک بگویند فوتبال ما دولتی است و باشگاه‌ها منابع بیت المال را کرور کرور مصرف کنند. در حال حاضر فدراسیون فوتبال مجبور است لیگ برتر را با باشگاه‌های بدهکار برگزار کند و دست مسوولان فوتبال هم در این ارتباط کوتاه است، چرا که می‌بینند منابع مالی آنها محدود است، ولی در نهایت همین بدهی‌های انباشته باشگاه‌ها منجر به ورشکستگی و محو شدن آنها از سطح فوتبال ما خواهد شد.»