خلأ در قانون

دنیای اقتصاد: سال‌های بسیار زیادی است که دولت‌های مختلف خبر از واگذاری دو باشگاه بزرگ فوتبال ایران یعنی پرسپولیس و استقلال به بخش خصوصی می‌دهند اما این اتفاق در واقع یک پروژه تبلیغاتی بوده که هرگز به نتیجه نرسیده است. بعد از به بن‌بست رسیدن این پروسه، دولت که به‌نظر می‌رسید به‌خاطر محبوبیت و حساسیت‌های این دو باشگاه قید واگذاری را زده است، تصمیم گرفت با استناد به پسوند فرهنگی که این دو باشگاه دارند همچنان آنها را زیر نظر خود داشته باشد، در تازه‌ترین اتفاق دیوان عدالت اداری نیز با تایید مصوبه دولت، واگذاری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال به بخش خصوصی را منتفی اعلام کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که سال‌هاست این دو باشگاه با چالشی به اسم کمبود منابع مالی مواجه هستند. باید توجه داشت که دراین شرایط مجلس نیز دست دولت را برای کمک‌های مالی به این دوباشگاه بسته و هرگونه کمک به باشگاه‌های دولتی از بودجه عمومی را ممنوع کرده است. درچنین شرایطی راه زنده ماندن و ارتزاق این دوباشگاه چه خواهد بود؟

خصوصی‌سازی با کدام اقتصاد ورزش؟

درخصوص مشکلات و موانع خصوصی‌سازی در ورزش و به‌خصوص فوتبال ایران امیررضا واعظ‌آشتیانی، مدیرعامل اسبق باشگاه استقلال که یکی از مدیران اقتصادی کشورنیز محسوب می‌شود با روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی در مورد شکست خصوصی‌سازی در فوتبال ایران با تصمیم اخیر دولت این اتفاق را به‌خاطر وجود حفره‌های قانونی در حمایت از بخش خصوصی در ورزش طبیعی می‌داند: «من بارها به‌صورت مستند و با ادله قوی و با یک نگاه کارشناسی مطرح کرده‌ام که در شرایط فعلی خصوصی‌سازی در ورزش و به‌خصوص فوتبال ما عملی نیست و دلیل این صحبتم نیز این است که ما متاسفانه اقتصاد ورزش نداریم.

وقتی که تولید و صنعت کشور دچار رکود است، چگونه انتظار داریم ورزش بتواند به سمت خصوصی‌سازی برود؟ باید به این نکته مهم هم توجه داشته باشیم که در کشور قانونی برای حمایت از بخش خصوصی در ورزش نیز وجود ندارد و طبیعتا در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران رغبتی برای ورود به ورزش نخواهند داشت. ضمن اینکه فضای کسب و کار در ورزش هم تعریف نشده است. به اینها اضافه کنید افرادی هم که بنا است متولی واگذاری و خصوصی‌سازی در ورزش باشند، آگاهی چندانی از محیط پیرامون ورزش ندارند. همه دولت‌های ما پس از جنگ تحمیلی سلیقه‌ای عمل کرده‌اند. این نشان می‌دهد ما اقتصاد تدوین شده‌ای نداریم. وقتی چنین فضایی هست چگونه باید انتظار داشته باشیم خصوصی‌سازی باشگاه‌ها به سرانجام برسد؟»

مدیران هزینه

واعظ‌آشتیانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش مدیرانی را که برای هدایت این باشگاه‌ها برگزیده می‌شوند مورد نقد قرار داده و عنوان می‌کند یکی از معضلات ورزش و فوتبال ایران همین مدیران اشتباهی و متوسطی هستند که در راس این باشگاه‌ها قرار می‌گیرند و فقط ایجاد هزینه را بلد هستند: «من به تجربه دیده‌ام دولت هیچ‌وقت نتوانسته مدیران کارآمد و خوش‌فکری در این باشگاه‌ها بگذارد. در پرسپولیس و استقلال ما مدیرانی داشتیم که بدون هیچ رزومه‌ای سال‌های طولانی در این دو باشگاه حضور داشتند و هیچ برآیند مثبتی هم در عملکردشان به‌چشم نمی‌خورد و فقط هزینه کرده‌اند و بدهی‌های انباشته به‌وجود آورده‌اند. این افراد همیشه هم معترض هستند و جالب اینکه حرف از ثبات مدیریت هم می‌زنند. اگر دولت می‌گوید این باشگاه‌ها فرهنگی هستند، باید مدیران کارآمدی که نگاه اقتصادی و سیاسی و فرهنگی داشته باشند را انتخاب کند.

باید به این موضوع بسیار مهم توجه داشت که تا دولت ما این هدف یا وسیله بودن را ترسیم و تعریف نکرده به جایی نمی‌رسد. ورزش درتمام دنیا یک ابزار بزرگ در سطح دیپلماسی شده اما در کشور ما همیشه دست چندم بوده و به آن نگاه کوچکی می‌شود. اگر دولت گروهی را تکلیف کند و تیمی ایجاد شود که در بخش خصوصی‌سازی و جذب سرمایه به وزیر ورزش کمک کنند، قطعا می‌شود کمک‌های بزرگی به ورزش کرد. پس حالا که دولت می‌گوید نمی‌تواند پولی به باشگاه‌ها کمک کند، باید مدیرانی انتخاب کند که توانایی اداره این باشگاه‌ها را داشته باشند.»

دو مشکل قانونی!

معدود باشگاه‌های خصوصی که در فوتبال ایران فعالیت می‌کنند یکی‌یکی به مرز ورشکستگی می‌رسند. این در حالی است که قانون برای ادامه فعالیت آنها هیچ حمایتی نمی‌کند. واعظ‌‌آشتیانی دراین خصوص به موضوع مهمی اشاره می‌کند: «ما از دوناحیه در این خصوص مشکل داریم. اول اینکه قانون وجود دارد ولی فهم اجرای آن نیست و دوم اینکه قانون به‌صورت کلی نیست و کسی هم خود را ملزم به انجام کار نمی‌کند. درخصوص باشگاه‌های خصوصی در فوتبال قطعا در این چارچوب قوانینی وجود دارد ولی خلأهای قانونی زیادی هم هست. این متولیان اجرای قانون هستند که باید چالش و سرمایه‌گذاری در ورزش را از دولت به مجلس ارائه دهند و پیگیر وضع قوانین حمایتی برای سرمایه‌گذاران خصوصی در ورزش باشند اما این اتفاق نیفتاده و به نظر می‌رسد نمی‌افتد.»

تغییر وزیر هم فایده ندارد

گودرزی وزیر ورزش چند روز پیش از سمتش استعفا داد. برخی بر این باور هستند ممکن است وزیر بعدی تلاش بیشتری برای خصوصی‌سازی در ورزش داشته باشد اما مدیرعامل اسبق استقلال چنین نظری ندارد: «رفتن وزیر به افزایش روند خصوصی‌سازی در ورزش هیچ کمکی نمی‌کند چون ماجرای خصوصی‌سازی یا عدم خصوصی‌سازی آنها از جاهای دیگری نشات می‌گیرد. مشخص است که یک وزیر به تنهایی نمی‌تواند مشخصا در موضوع خصوصی شدن دوباشگاه پرسپولیس و استقلال تصمیم بگیرد و با توجه به سلیقه دولت فعلی می‌توان گفت بعد از آمدن وزیر جدید هم در زمینه خصوصی‌سازی همین آش است و همین کاسه. در مورد آقای گودرزی هم باید بگویم انتخاب وی از ابتدا اشتباه بود و این قبا بر تن وی گشاد بود چرا که در انجام کارهای بنیادی و اساسی در ورزش ناموفق بود. به‌صورت کلی هم باید بگویم دولت یازدهم در امر ورزش موفق نبوده است و امیدوارم دولت دوازدهم تلاش بیشتری برای استفاده از نیروهای مناسب در ورزش داشته باشد. برای جهش ورزش در کشور نیاز است که شخص رئیس‌جمهوری نگاه عمیق‌تری نسبت به ورزش داشته باشد.»