هیاهوی اشتباهی!

گروه ورزش: سه سال است که دقیقا همین اتفاق رخ می‌دهد؛ اول رقم دستمزد بازیکنان و مربیان لیگ برتر ایران منتشر می‌شود و بعد موجی از واکنش‌های منفی به وجود می‌آید. معمولا مردم عصبانی می‌شوند و فوتبالیست‌ها هم در اثر همین خشم عمومی، به افشای رقم قراردادشان اعتراض می‌کنند. با این همه اما شاید اگر از یک زوایه جدید به موضوع نگاه کنیم، بخش زیادی از این هیاهو، کاذب و نابه‌جا به نظر برسد. واقعا لیگ فوتبال ما گران و تجملاتی است؟

هم‌قیمت یک بازیکن 19 ساله فرانسوی!

مجموع قراردادهای رسمی ۱۶ تیم لیگ پانزدهم فوتبال ایران که در سازمان لیگ به ثبت رسمی رسیده است، رقمی حدود ۱۶۴ میلیارد تومان را نشان می‌دهد. این رقم شامل قراردادهای تمامی اعضای تیم‌های لیگ برتری است که مربیان، بازیکنان، سرپرستان و عوامل اجرایی این تیم‌ها را در بر می‌گیرد. جالب است که کل این مبلغ که لیگ ما را از ابتدا تا انتها می‌سازد، چیزی حدود ۴۸ میلیون دلار آمریکا می‌شود؛ یعنی مثلا نزدیک به رقمی که همین تابستان توسط منچستریونایتد برای خرید آنتونی مارتیال، پدیده ۱۹ ساله فرانسوی پرداخت شد! بازیکن پیشین موناکو بعید است به این زودی‌ها نقش محوری در یونایتد پیدا کند، اما شیاطین سرخ برای خریدش به اندازه دستمزد همه بازیکنان، مربیان، سرپرستان و اعضای تدارکات لیگ ایران پول می‌پردازند.

همچنین در فصل نقل‌وانتقالات اخیر اروپا، یک بازیکن ۲۱ ساله آرژانتینی مثل پائولو دیبالا هم در ازای ۴۰ میلیون یورو به یوونتوس پیوست که باز هم رقمی نزدیک به کل پرداخت‌ها در فوتبال ایران را نشان می‌دهد. تازه این همه در حالی است که بسیاری از مطالبات بازیکنان در فوتبال ایران هرگز وصول نمی‌شوند. اهل فن بر این باورند که در تیم‌هایی مثل پرسپولیس و استقلال شاید به‌طور متوسط ۷۰ درصد از رقمی که در قرارداد درج می‌شود به بازیکن می‌رسد و بقیه آن یا به بهانه‌هایی مثل جریمه و مجازات کسر می‌شود یا فوتبالیست‌ها مجبور می‌شوند برای وصولش سراغ شکایت و شکایت‌کشی بروند.

تغییر دیدگاه؛ از هزینه به درآمد

به نظر می‌رسد در طول ۱۵ سالی که از حرفه‌ای شدن فوتبال در ایران می‌گذرد، یک غلط استراتژیک باعث شده همه بحث‌های اقتصادی در این حوزه ناتمام و بی‌نتیجه باقی بماند. موضوع این است که اغلب مردم، مسوولان و منتقدان نگاه‌شان را فقط به هزینه‌های میلیاردی فوتبال دوخته‌اند؛ مخارجی که شاید با توجه به وضعیت مالی و معیشتی برخی از ایرانیان، زیادی روی اعصاب به نظر برسند. همین مساله هم باعث شده همیشه بیشتر تلاش‌ها صرفا برای کاهش هزینه‌ها صورت بگیرد. در طول یک دهه گذشته کوشش‌های زیادی هم در این مسیر صورت گرفته است؛ از ارائه طرح وحشتناک سقف قراردادها تا این آخری که افشای رقم دستمزد بازیکنان و مربیان لیگ برتری است.

تجربه هم نشان داده هیچ‌کدام از این روش‌ها به جایی نمی‌رسد. حتی اگر در ظاهر می‌بینیم مجموع پرداخت‌ها در لیگ امسال با فصل گذشته تقریبا برابری می‌کند، نباید زیاد خوشحال باشیم و آن را به حساب کنترل هزینه‌ها بگذاریم؛ چه اینکه پرداخت حقوق سربازی به برخی از بازیکنان تیم‌های نظامی و نیز مبادلات پنهان زیرمیزی، قطعا لیست «واقعی» هزینه‌های امسال را نسبت به فصول گذشته سنگین‌تر می‌کند. در اینکه ممکن است برخی دستمزدها در فوتبال ما زیاد از حد باشد تردیدی نیست، اما واقعا پولی که در این حوزه خرج می‌شود نسبت به کشورهای اروپایی یا حتی لیگ‌های عربی و شرق آسیا نمی‌تواند سرسام‌آور تلقی شود. با این تفاسیر اگر روزی به این نتیجه برسیم که باید نگاه‌مان را از روی هزینه‌ها به درآمدها بچرخانیم، بسیاری از مشکلات حل شود. در حقیقت آنچه مغفول مانده، ظرفیت فوتبال برای درآمدسازی است.

وقتی بزرگ‌ترین تیم‌های این مملکت یعنی پرسپولیس و استقلال در همین مسابقه رسمی آخر در جام حذفی بدون اسپانسر به زمین می‌روند، معلوم است که یک جای کار می‌لنگد. شاید اگر پتانسیل‌های اقتصادی فوتبال به درستی به کار گرفته شوند، این رشته خودش خرج خودش را دربیاورد و سود قابل توجهی هم به جامعه برساند. در این صورت احتمالا دیگر خبری از خشم عمومی در قبال دریافت‌های چندصدمیلیونی فوتبالیست‌ها هم نخواهد بود.