درباره یک مستند تکان‌دهنده
احمد طالبی‌نژاد منتقد و نویسنده جمعه پنجم مهر در سالن حنانه «خانه هنرمندان» مستند تکان‌دهنده‌ای درباره جنگ هشت‌ساله دیدم با عنوان خاطراتی برای تمام فصول (مصطفی رزاق‌کریمی).
این فیلم نیمه‌بلند یکی از گوشه‌های فراموش‌شده جنگ را روایت می‌کند که طی سال‌های پس از جنگ کمتر گفته شده و همان موضوعی است که دستمایه ابراهیم حاتمی‌کیا در از کرخه تا راین شد. یعنی اعزام مجروحان شیمیایی جنگ به اتریش برای مداوا. رزاق‌کریمی‌ که آن سال‌ها در اتریش دانشجوی سینما بوده با دوربینی نیمه‌حرفه‌ای از ورود مجروحان به اتریش تا مراحل مداوایشان را فیلمبرداری کرده و لحظه‌های تکان‌دهنده‌ای را به تصویر کشیده که تا کنون در جایی دیده نشده است. او پس از بیست‌واندی سال دوباره به سراغ راش‌هایش رفته و تصمیم گرفته آن واقعه را بار دیگر زنده کند. بنابراین سراغ پزشکان معالج رزمندگان که اکنون بازنشسته شده‌اند از یکسو و برخی مجروحان که از چنگال مرگ گریخته و امروز در گوشه‌وکنار ایران زندگی ساده‌ای دارند، از سوی دیگر رفته و حال‌وهوای آن روزگار را از زبان خودشان روایت کرده است. فیلم لحظه‌های درخشانی دارد؛ از جمله اینکه چون مجروحان اغلب از جنوب ایران بوده‌اند، در وین که زمستان‌هایش مغز استخوان را می‌ترکاند برای بقا چه تمهیداتی به‌کار برده‌اند. گروهی از آنها با تن مجروح و صورت‌های زخمی‌ و از ریخت‌افتاده میان برف‌های یخ‌بسته بازی می‌کنند تا بدن‌شان را گرم کنند و سرما را طاقت بیاورند. پس از نمایش فیلم جلسه‌ای با حضور اکبر عالمی‌ به‌عنوان مجری و با حضور سفیر اتریش که تازه هم به ایران آمده، خسرو سینایی و سازنده فیلم برگزار شد که بسیار پربار و آموزنده بود. از جمله اینکه رزاق‌کریمی‌ در همان‌جا توانست با یکی از پزشکان اتریشی که در فیلم هم حضور برجسته‌ای دارد تماس تلفنی بگیرد و او درباره تکنیک‌هایش در مداوای مجروحان صحبت کرد و حرف‌هایش را سینایی ترجمه کرد. نمایش این فیلم به‌ویژه در این روز‌ها که مساله خلع‌سلاح شیمیایی سوریه به موضوعی حاد تبدیل شده اهمیت ویژه‌ای دارد. به هر حال جلسه خوبی بود؛ هم برای چند خارجی حاضر در آن و هم برای ما که دانستیم چه بر این مردم گذشته در آن سال‌ها.

این یادداشت قبلا در مجله فیلم منتشر
شده است.