افزایش امید به زندگی در طرح تحول سلامت
دکتر رسول خضری پزشک عمومی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اجرای طرح تحول نظام سلامت را می‌توان به عنوان یکی از بهترین طرح‌های وزارت بهداشت طی سال‌های گذشته برشمرد که توانسته با گسترش به مناطق محروم و روستاها شاخص‌‌های بهداشتی را بهبود بخشد و میزان رضایت مردمی و افزایش امید به زندگی را در پی داشته باشد، اما این طرح کم و کاستی‌هایی دارد که باید در گام‌های بعدی به آن توجه شود. طرح تحول نظام سلامت پس از ابلاغ سیاست‌های کلی از سوی مقام معظم رهبری در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت و از 15 اردیبهشت ماه سال 93 اجرای آن کلید خورد. در این راستا ۸ بسته خدمتی سلامت (کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌های علوم پزشکی، حمایت از ماندگاری پزشکان در بیمارستان‌های مناطق محروم، حضور پزشکان متخصص مقیم، ارتقای کیفیت خدمات ویزیت، ارتقای کیفیت هتلینگ، ترویج زایمان طبیعی، نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های تحول سلامت، تعرفه گذاری خدمات سلامت و تکمیل حلقه حفاظتی مردم در مقابل هزینه‌های سلامت) جهت اهداف حوزه سلامت و تحقق اهداف سیاست‌های ابلاغی ارائه شد.
در اولین گام از برنامه تحول نظام سلامت و با توجه به سیاست‌های تدوین شده، روستاییان، عشایر و ساکنان شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر(دارای دفترچه بیمه روستایی) و سایر افرادی که از طریق نظام ارجاع به بیمارستان‌های مشمول برنامه بودند ۳ درصد از هزینه خدمات را پرداخت ‌کردند. همچنین تدوین کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات درمانی که در بیست سال گذشته به دلیل ثابت ماندن تعرفه‌های خدمات درمانی با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده بود، در دستور کار برنامه طرح تحول قرار گرفت و کاهش پرداخت از جیب مردم نیز به طور جدی در این طرح دنبال شد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اجرای طرح تحول نظام سلامت می‌تواند در پایداری و تثبیت جمعیت روستایی و ماندگاری روستاییان موثر باشد چرا که این طرح توانسته موجبات رضایتمندی مردم از خدمات بخش سلامت را بیش از پیش فراهم کند. در واقع دولت یازدهم با تزریق منابع حاصل از هدفمندی یارانه‌‌ها در این بخش گام‌های خوبی را برداشته است که این‌ها عواملی برای افزایش امید به زندگی در میان افراد است.
اما باید گفت هنوز اجرای طرح تحول نظام سلامت یکساله نشده و در آستانه یکسالگی قرار دارد و نمی‌توان به این زودی درباره افزایش امید به زندگی صحبت کرد چرا که این موضوع نیاز به گذشت زمان دارد و کاستی‌های طرح تحول نظام سلامت باید برطرف شود تا بتوان در این باره اظهار نظر کرد.
البته می‌توان مواردی را در اجرای طرح تحول نظام سلامت جهت افزایش رضایت و امید به زندگی مد نظر قرار داد که مهم‌ترین آن بحث هزینه‌های کمر شکن درمان و بار سنگین هزینه بیماری بر خانواده‌ها بود که خوشبختانه با اجرای این طرح میزان پرداختی از جیب مردم کاهش پیدا کرده و این عامل بحث امید به زندگی را افزایش خواهد داد. پیش از اجرای طرح تحول سلامت، میزان پرداختی از جیب مردم 37 درصد بود که در حال حاضر با اجرای این طرح به 6 درصد رسیده است. در بحث راه اندازی اورژانس هوایی نیز اقدامات مثبتی در سال گذشته انجام شد که این روند باید در همه استان‌های کشور گسترش یابد.
از طرفی بیمه ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر که از هر نوع بیمه‌ای محروم بودند نیز حرکت مطلوبی بود که در طول ۲۱ سال گذشته مورد غفلت واقع شده بود. در زمینه زایمان طبیعی و رایگان شدن هزینه زایمان طبیعی امید در دل خانواده‌ها ایجاد شد که می‌توانند در سلامت صاحب فرزند هم بشوند. همانطور که می‌‌دانید زایمان طبیعی بر سلامت مادر و جنین اثرات مثبتی دارد و رایگان کردن هزینه آن در امید به زندگی بی‌تاثیر نبوده است. ما به وضوح شاهد بودیم که مقام اول و دوم را در سزارین داشتیم که این آمار رو به بهبودی است و نتیجه آن در آینده نیز بهتر خواهد شد. همچنین حمایت از بیماران نادر، صعب‌العلاج، سرطانی، حاشیه شهرها نیز بحث امید به زندگی را در میان مردم افزایش می‌دهد.
اما می‌توان گفت که طرح تحول سلامت کمبودهایی دارد که مهم‌ترین آن سیستم نظام ارجاع و سطح‌بندی پزشک خانواده است که باید زیرساخت‌های آن در همه شهرهای کشور آماده شود. همچنین پزشکان عمومی ما از لحاظ آموزش نیاز به بازنگری دارند و آموزش پزشک مجرب در این سیستم و راهنمای بالینی نیز باید مدنظر قرار گیرد. یکی از نگرانی‌های ما در اجرای طرح تحول نظام سلامت بحث تامین منابع پایدار مالی طرح است چرا که طرحی به این وسعت نباید بدون منابع مالی بماند و اعتبارات آن همواره باید جاری باشد. خوشبختانه با مساعدت‌هایی که صورت گرفته سلامت در سال 94 در اولویت چهارم قرار گرفته و اعتبارات خوبی به این طرح تخصیص یافته است. اما در مجموع طرح تحول سلامت برای افزایش امید به زندگی در ابتدای راه است و نیاز به برداشتن گام‌های بزرگی دارد که باید کم کم در حوزه بهداشت و پیشگیری برداشته شود. مسلما در اجرای طرح تحول سلامت کم و کاستی‌هایی وجود داشته که با ارزیابی‌های کارشناسی قابل حل شدن است.