گفت‌وگو با مشاهیر موسیقی ایران درباره موسیقی سنتی خراسان:
موسیقی خراسانی ؛ نوای مقدس
دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- اهمیت و جایگاه محرز موسیقی منطقه خراسان و هنرمندان بزرگی که در این خطه رشد کرده و در موسیقی جهانی مطرح شده‌اند از یک سو و نیز شرایط موسیقیایی حال حاضر خراسان و اظهارنظرها و محدودیت‌ها از سویی دیگر، ما را بر آن داشت تا نگاهی اجمالی به دیدگاه موسیقی‌دانان خراسانی و متخصصان و کارشناسانی که دارای تجربه اجرای موسیقی در مشهد هستند، داشته باشیم، در ادامه نظرات برخی از این هنرمندان که در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد مطرح شده است، از نظرتان خواهد گذشت.
pic۱
ما همیشه دلمان برای مشهدی‌ها تنگ است و دوست داریم در این شهر به اجرای موسیقی بپردازیم
حسین علیزاده، خالق اثر نینوا درباره موسیقی سنتی می گوید: موسیقی سنتی ایران یک موسیقی مقدس است، کاری که من و همکارانم انجام می‌دهیم، موسیقی‌ای است که انسان را به تعالی می‌رساند و توجه به این مساله اهمیت زیادی دارد.
pic۱
ما همیشه دلمان برای مشهدی‌ها تنگ است و دوست داریم در این شهر به اجرای موسیقی بپردازیم
حسین علیزاده، خالق اثر نینوا درباره موسیقی سنتی می گوید: موسیقی سنتی ایران یک موسیقی مقدس است، کاری که من و همکارانم انجام می‌دهیم، موسیقی‌ای است که انسان را به تعالی می‌رساند و توجه به این مساله اهمیت زیادی دارد.
دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- اهمیت و جایگاه محرز موسیقی منطقه خراسان و هنرمندان بزرگی که در این خطه رشد کرده و در موسیقی جهانی مطرح شده‌اند از یک سو و نیز شرایط موسیقیایی حال حاضر خراسان و اظهارنظرها و محدودیت‌ها از سویی دیگر، ما را بر آن داشت تا نگاهی اجمالی به دیدگاه موسیقی‌دانان خراسانی و متخصصان و کارشناسانی که دارای تجربه اجرای موسیقی در مشهد هستند، داشته باشیم، در ادامه نظرات برخی از این هنرمندان که در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد مطرح شده است، از نظرتان خواهد گذشت.
pic1
ما همیشه دلمان برای مشهدی‌ها تنگ است و دوست داریم در این شهر به اجرای موسیقی بپردازیم
حسین علیزاده، خالق اثر نینوا درباره موسیقی سنتی می گوید: موسیقی سنتی ایران یک موسیقی مقدس است، کاری که من و همکارانم انجام می‌دهیم، موسیقی‌ای است که انسان را به تعالی می‌رساند و توجه به این مساله اهمیت زیادی دارد.
مردم مشهد همیشه از شنوندگان و حامیان خوب ما بوده‌اند. در بسیاری از دانشگاه‌های مهم ایران و جهان راجع‌به موسیقی خراسان و ریشه‌های آن صحبت می‌کنند، اما آیا این بحث در خود خراسان نیز مطرح است؟!pic2
هر موسیقی‌ای موسیقی خوشگذرانی دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس نیستpic3
حسام الدین سراج خواننده مطرح کشور در خصوص حرام یا حلال بودن موسیقی معتقد است: من در سنین نوجوانی با علمای قم مباحثه و مجموعه‌ای به نام مبانی فقهی موسیقی را تهیه کردم که در دانشگاه هم تدریس شد، خداوند در قرآن می‌فرمایند: ما تمام آنچه در آسمان و زمین است به ملعبه و بازی خلق نکرده‌ایم. قاعدتا موسیقی هم مخلوق خدا است، اگر بگوییم موسیقی علی‌الاطلاق حرام است، نامعقول حرف زده‌ایم. مثل اینکه بگوییم چاقو حرام است، موسیقی عاملی در جهان است که می‌شود برای تعالی روح و رسیدن به زیبایی و آرامش آن را به‌کار گرفت، خود آقایان نیز در این موضوع با یکدیگر اجماع فکری ندارند، بنابراین پایه‌های تحریم موسیقی سست می‌شود. من فکر می‌کنم این آقایان، موسیقی که در دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس بوده را حرام می‌دانند، ولی هر موسیقی‌ای موسیقی خوشگذرانی دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس نیست.
موسیقی خراسان نزدیک‌ترین موسیقی به موسیقی ملی ماستpic۴
کیوان ساکت از نوازندگان برجسته تار و سه تارمی گوید: موسیقی یکی از اجزای مهم و اساسی فرهنگ هر کشوری به‌ویژه کشور کهن ایران است، موسیقی خراسان نزدیک‌ترین موسیقی به موسیقی ملی ماست و بسیاری از حالت‌ها و گوشه‌های موسیقی خراسان در ردیف موسیقی ایرانی گنجانده شده است. عدم توجه به هنرمندان موسیقی مقامی و محلی و نادیده گرفتن اهمیت موسیقی خراسان و به‌طور کلی موسیقی عواقب ناگواری را در پی خواهد داشت.
در قرن ۲۱ اعمال نظرهای نسنجیده ولغو کنسرت های موسیقی و ایجاد محدودیت‌های غیرموجه به تالی فاسدی می‌انجامد که نتیجه‌ا‌ش این می‌شود که جوان‌ها به سمت فرهنگ غرب و فرهنگی نامتجانس با فرهنگ امروز ما کشیده شوند. با توجه به گسترش روزافزون رسانه‌ها و ماهواره‌ها نسل جوان در پی مواجه شدن با این محدودیت‌های غیرموجه و توجیه‌ناپذیر، ناگزیر برای سیراب کردن نیاز روحی خود جذب فرهنگ بیگانه می‌شوند که نه به سود جوان‌ها و نه به سود کشور است.
متاسفانه همواره شاهد لغو شدن کنسرت‌ها در مشهد هستیم، کنسرت‌هایی که از وزارت ارشاد مجوز دارند در شهرستان‌ها توسط ارگان‌های دیگر لغو می‌شوند، این از یک سو نشانگر اتفاق نامیمون فرهنگی است و از سوی دیگر نشان‌دهنده این است که دستگاه‌های ذی‌ربط و شهرهای کوچک از وزرات‌خانه مرکزی درتهران اطاعت نمی‌کنند که این ضعفی برای دولت است.
با درآمد موسیقی 760 مدرسه در کشور ساخته‌امpic5
عثمان محمدپرست یکی از بزرگان موسیقی مقامی خطه خراسان معتقد است: کسانی‌که به موسیقی سنتی، آیینی و مقامی برچسب لهو و لعب می‌زنند و آن را حرام می‌دانند اطلاعاتی در این زمینه ندارند، موسیقی یک موهبت خدایی است، دروغ گفتن حرام است، دزدی حرام است، من با درآمد حاصل از موسیقی ۷۶۰ مدرسه در این مملکت ساخته ام، آیا این حرام است؟ هیچ قدرتی نمی‌تواند بگوید حرام است. وقتی به موسیقی مجوز وزارت ارشاد داده می‌شود چگونه می‌تواند حرام باشد؟ من دوست دارم جایی صحبت کنم که دوسه هزار نفر حرف‌هایم را بشنوند و مسئولان هم باشند، موسیقی اصیل حلال و طیب است و آدم را به خدا می‌رساند ما کی لهو و لعب کردیم؟
موسیقی غذای روح استpic۶
محمد یگانه موسیقی دان پیش کسوت استان می گوید: در خصوص لغو کنسرت‌ها مقصر اصلی مسئولان وزارت ارشاد هستند، اما در این شهر چه کسی تصمیم‌گیرنده است؟ آیا وظیفه کسانی که راجع به این موضوع تصمیم‌گیری می‌کنند همین است؟ من 60 سال است که به موسیقی این کشور خدمت می‌کنم و هیچ خیری از مسئولان ندیدم و هنوز بیمه نیستم، وزارت ارشاد کار خودش را درست انجام نمی‌دهد، نباید شرایط به این شکل باشد. موسیقی غذای روح است و هیچ‌گونه لهو و لعبی ندارد، ممکن است کلامی لهو و لعب پیدا کند؛ اما موسیقی مقامی و سنتی این حرف‌ها را ندارد ولی کسانی‌که در این خصوص تصمیم‌گیری می‌کنند این کاره نیستند. چه ایرادی دارد خانم‌ها با لباس‌های پوشیده روی صحنه بروند و ساز بزنند؟ همانگونه که مردها روی سن می‌روند زن‌ها هم باید این حق را داشته باشند، متاسفانه هنوز برخی می‌گویند موسیقی حرام است. من به عنوان یک موسیقی‌دان مقامی وظیفه خود دانستم فردوسی را به زبان موسیقی مقامی به هنرجویان بفهمانم، اما متاسفانه خیلی‌ها هستند که از فردوسی خوششان نمی‌آید و من هم سنگر را خالی نگذاشته‌ام؛ زیرا جو این شهر نباید اینگونه باشد.
احترام به حضرت رضا واجب‌تر است
محمود متبسم از نوازندگان پیش کسوت ویلون در این رابطه می گوید: در مشهد چون شهری زیارتی است به احترام مرقد حضرت رضا نمی‌گذارند موسیقی زنده اجرا شود و با توجه به فرمایش امام خمینی که اگر موسیقی غنا نداشته باشد خالی از اشکال است، اما باز هم در مشهد احترام حضرت رضا واجب‌تر است. ما در مشهد آموزشگاه‌ها و فروشگاه‌های موسیقی داریم؛ اما کنسرت خیر و من با این موضوع مخالفتی ندارم.
همچنین با علی رضوی مدیر برنامه‌های علیرضا قربانی صحبت کردیم که وی در پاسخ به دنیای اقتصاد گفت: متاسفانه آقای قربانی در حال حاضر شرایط خوبی ندارد و با هیچ رسانه‌ای مصاحبه نکرده است.
در انتهای این گزارش بخشی از بیانیه خانه موسیقی را که دهم اسفند ماه سال جاری در خبرگزاری فارس و در پی برخوردهای اخیر با موسیقی در شهرستان‌ها منتشر شد از نظر می‌گذرانیم.
1- از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مراکز و سازمان‌هایی چون صداوسیما، حوزه هنری و... می‌خواهیم که در ارزیابی، سنجش، آموزش، انتخاب آثار و تولید و پخش موسیقی به‌ویژه در زمینه فعالیت بانوان و پخش صدای آن‌ها، بیانات، رهنمودها و فتاوی بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری را به عنوان ملاک و معیار سیاستگذاری و اجرا مطمح نظر قرار دهند.
۲- از وزارت ارشاد مجدانه می‌خواهیم نسبت به مجوزهای صادره خود مسئولیت‌پذیر بوده و با جدیت و اقتدار لازم از مخدوش نمودن اعتبار مجوزهای قانونی از سوی گروه‌های خودسر و غیرمسئول ممانعت به‌عمل آورده و حافظ حقوق مادی و معنوی هنرمندان باشند.
3- از تمامی نیروهای امنیتی و انتظامی انتظار داریم پاسدار به حق حقوق شهروندی بوده و به عنوان نیروهای معتقد و متعهد به نظام جمهوری اسلامی در اجرای قوانین جاری به وظیفه خود عمل نمایند.
۴- از قوه قضائیه و تمامی نیروها و ضابطان قضایی سراسر کشور قویأ می‌خواهیم با اخلال‌گران نظم عمومی و ناقضان قوانین که در مقابل مجوزهای رسمی گردن‌کشی نموده و مانع اجرای برنامه‌های فرهنگی می‌شوند، برخورد مقتضی کنند.
5- و در پایان لازم به تاکید است از آنجا که هنر موسیقی همچون دیگر علوم نظری و تجربی یک تخصص محرز بوده و برپایه اصول علمی بنا شده است؛ تشخیص و تمیز راستی و کژی آن بدون شک با متخصصان و استادان مربوطه است و خانه موسیقی اعتقاد دارد تمیز و تفکیک موسیقی سالم و علمی از موسیقی غیرسالم تنها بر عهده متخصصان و استادان صاحب نظر این رشته است و از همه سازمان‌هایی که به عنوان منابع و مبادی انتشار آثار نقش دارند انتظار می‌رود در سیاستگذاری و جریان‌سازی حوزه موسیقی از متخصصان صاحب‌صلاحیت بهره‌مند شوند.
pic1
ما همیشه دلمان برای مشهدی‌ها تنگ است و دوست داریم در این شهر به اجرای موسیقی بپردازیم
حسین علیزاده، خالق اثر نینوا درباره موسیقی سنتی می گوید: موسیقی سنتی ایران یک موسیقی مقدس است، کاری که من و همکارانم انجام می‌دهیم، موسیقی‌ای است که انسان را به تعالی می‌رساند و توجه به این مساله اهمیت زیادی دارد.
مردم مشهد همیشه از شنوندگان و حامیان خوب ما بوده‌اند. در بسیاری از دانشگاه‌های مهم ایران و جهان راجع‌به موسیقی خراسان و ریشه‌های آن صحبت می‌کنند، اما آیا این بحث در خود خراسان نیز مطرح است؟!pic2
هر موسیقی‌ای موسیقی خوشگذرانی دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس نیستpic3
حسام الدین سراج خواننده مطرح کشور در خصوص حرام یا حلال بودن موسیقی معتقد است: من در سنین نوجوانی با علمای قم مباحثه و مجموعه‌ای به نام مبانی فقهی موسیقی را تهیه کردم که در دانشگاه هم تدریس شد، خداوند در قرآن می‌فرمایند: ما تمام آنچه در آسمان و زمین است به ملعبه و بازی خلق نکرده‌ایم. قاعدتا موسیقی هم مخلوق خدا است، اگر بگوییم موسیقی علی‌الاطلاق حرام است، نامعقول حرف زده‌ایم. مثل اینکه بگوییم چاقو حرام است، موسیقی عاملی در جهان است که می‌شود برای تعالی روح و رسیدن به زیبایی و آرامش آن را به‌کار گرفت، خود آقایان نیز در این موضوع با یکدیگر اجماع فکری ندارند، بنابراین پایه‌های تحریم موسیقی سست می‌شود. من فکر می‌کنم این آقایان، موسیقی که در دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس بوده را حرام می‌دانند، ولی هر موسیقی‌ای موسیقی خوشگذرانی دربار بنی‌امیه و بنی‌عباس نیست.
موسیقی خراسان نزدیک‌ترین موسیقی به موسیقی ملی ماستpic۴
کیوان ساکت از نوازندگان برجسته تار و سه تارمی گوید: موسیقی یکی از اجزای مهم و اساسی فرهنگ هر کشوری به‌ویژه کشور کهن ایران است، موسیقی خراسان نزدیک‌ترین موسیقی به موسیقی ملی ماست و بسیاری از حالت‌ها و گوشه‌های موسیقی خراسان در ردیف موسیقی ایرانی گنجانده شده است. عدم توجه به هنرمندان موسیقی مقامی و محلی و نادیده گرفتن اهمیت موسیقی خراسان و به‌طور کلی موسیقی عواقب ناگواری را در پی خواهد داشت.
در قرن ۲۱ اعمال نظرهای نسنجیده ولغو کنسرت های موسیقی و ایجاد محدودیت‌های غیرموجه به تالی فاسدی می‌انجامد که نتیجه‌ا‌ش این می‌شود که جوان‌ها به سمت فرهنگ غرب و فرهنگی نامتجانس با فرهنگ امروز ما کشیده شوند. با توجه به گسترش روزافزون رسانه‌ها و ماهواره‌ها نسل جوان در پی مواجه شدن با این محدودیت‌های غیرموجه و توجیه‌ناپذیر، ناگزیر برای سیراب کردن نیاز روحی خود جذب فرهنگ بیگانه می‌شوند که نه به سود جوان‌ها و نه به سود کشور است.
متاسفانه همواره شاهد لغو شدن کنسرت‌ها در مشهد هستیم، کنسرت‌هایی که از وزارت ارشاد مجوز دارند در شهرستان‌ها توسط ارگان‌های دیگر لغو می‌شوند، این از یک سو نشانگر اتفاق نامیمون فرهنگی است و از سوی دیگر نشان‌دهنده این است که دستگاه‌های ذی‌ربط و شهرهای کوچک از وزرات‌خانه مرکزی درتهران اطاعت نمی‌کنند که این ضعفی برای دولت است.
با درآمد موسیقی 760 مدرسه در کشور ساخته‌امpic5
عثمان محمدپرست یکی از بزرگان موسیقی مقامی خطه خراسان معتقد است: کسانی‌که به موسیقی سنتی، آیینی و مقامی برچسب لهو و لعب می‌زنند و آن را حرام می‌دانند اطلاعاتی در این زمینه ندارند، موسیقی یک موهبت خدایی است، دروغ گفتن حرام است، دزدی حرام است، من با درآمد حاصل از موسیقی ۷۶۰ مدرسه در این مملکت ساخته ام، آیا این حرام است؟ هیچ قدرتی نمی‌تواند بگوید حرام است. وقتی به موسیقی مجوز وزارت ارشاد داده می‌شود چگونه می‌تواند حرام باشد؟ من دوست دارم جایی صحبت کنم که دوسه هزار نفر حرف‌هایم را بشنوند و مسئولان هم باشند، موسیقی اصیل حلال و طیب است و آدم را به خدا می‌رساند ما کی لهو و لعب کردیم؟
موسیقی غذای روح استpic۶
محمد یگانه موسیقی دان پیش کسوت استان می گوید: در خصوص لغو کنسرت‌ها مقصر اصلی مسئولان وزارت ارشاد هستند، اما در این شهر چه کسی تصمیم‌گیرنده است؟ آیا وظیفه کسانی که راجع به این موضوع تصمیم‌گیری می‌کنند همین است؟ من 60 سال است که به موسیقی این کشور خدمت می‌کنم و هیچ خیری از مسئولان ندیدم و هنوز بیمه نیستم، وزارت ارشاد کار خودش را درست انجام نمی‌دهد، نباید شرایط به این شکل باشد. موسیقی غذای روح است و هیچ‌گونه لهو و لعبی ندارد، ممکن است کلامی لهو و لعب پیدا کند؛ اما موسیقی مقامی و سنتی این حرف‌ها را ندارد ولی کسانی‌که در این خصوص تصمیم‌گیری می‌کنند این کاره نیستند. چه ایرادی دارد خانم‌ها با لباس‌های پوشیده روی صحنه بروند و ساز بزنند؟ همانگونه که مردها روی سن می‌روند زن‌ها هم باید این حق را داشته باشند، متاسفانه هنوز برخی می‌گویند موسیقی حرام است. من به عنوان یک موسیقی‌دان مقامی وظیفه خود دانستم فردوسی را به زبان موسیقی مقامی به هنرجویان بفهمانم، اما متاسفانه خیلی‌ها هستند که از فردوسی خوششان نمی‌آید و من هم سنگر را خالی نگذاشته‌ام؛ زیرا جو این شهر نباید اینگونه باشد.
احترام به حضرت رضا واجب‌تر است
محمود متبسم از نوازندگان پیش کسوت ویلون در این رابطه می گوید: در مشهد چون شهری زیارتی است به احترام مرقد حضرت رضا نمی‌گذارند موسیقی زنده اجرا شود و با توجه به فرمایش امام خمینی که اگر موسیقی غنا نداشته باشد خالی از اشکال است، اما باز هم در مشهد احترام حضرت رضا واجب‌تر است. ما در مشهد آموزشگاه‌ها و فروشگاه‌های موسیقی داریم؛ اما کنسرت خیر و من با این موضوع مخالفتی ندارم.
همچنین با علی رضوی مدیر برنامه‌های علیرضا قربانی صحبت کردیم که وی در پاسخ به دنیای اقتصاد گفت: متاسفانه آقای قربانی در حال حاضر شرایط خوبی ندارد و با هیچ رسانه‌ای مصاحبه نکرده است.
در انتهای این گزارش بخشی از بیانیه خانه موسیقی را که دهم اسفند ماه سال جاری در خبرگزاری فارس و در پی برخوردهای اخیر با موسیقی در شهرستان‌ها منتشر شد از نظر می‌گذرانیم.
1- از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مراکز و سازمان‌هایی چون صداوسیما، حوزه هنری و... می‌خواهیم که در ارزیابی، سنجش، آموزش، انتخاب آثار و تولید و پخش موسیقی به‌ویژه در زمینه فعالیت بانوان و پخش صدای آن‌ها، بیانات، رهنمودها و فتاوی بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری را به عنوان ملاک و معیار سیاستگذاری و اجرا مطمح نظر قرار دهند.
۲- از وزارت ارشاد مجدانه می‌خواهیم نسبت به مجوزهای صادره خود مسئولیت‌پذیر بوده و با جدیت و اقتدار لازم از مخدوش نمودن اعتبار مجوزهای قانونی از سوی گروه‌های خودسر و غیرمسئول ممانعت به‌عمل آورده و حافظ حقوق مادی و معنوی هنرمندان باشند.
3- از تمامی نیروهای امنیتی و انتظامی انتظار داریم پاسدار به حق حقوق شهروندی بوده و به عنوان نیروهای معتقد و متعهد به نظام جمهوری اسلامی در اجرای قوانین جاری به وظیفه خود عمل نمایند.
۴- از قوه قضائیه و تمامی نیروها و ضابطان قضایی سراسر کشور قویأ می‌خواهیم با اخلال‌گران نظم عمومی و ناقضان قوانین که در مقابل مجوزهای رسمی گردن‌کشی نموده و مانع اجرای برنامه‌های فرهنگی می‌شوند، برخورد مقتضی کنند.
5- و در پایان لازم به تاکید است از آنجا که هنر موسیقی همچون دیگر علوم نظری و تجربی یک تخصص محرز بوده و برپایه اصول علمی بنا شده است؛ تشخیص و تمیز راستی و کژی آن بدون شک با متخصصان و استادان مربوطه است و خانه موسیقی اعتقاد دارد تمیز و تفکیک موسیقی سالم و علمی از موسیقی غیرسالم تنها بر عهده متخصصان و استادان صاحب نظر این رشته است و از همه سازمان‌هایی که به عنوان منابع و مبادی انتشار آثار نقش دارند انتظار می‌رود در سیاستگذاری و جریان‌سازی حوزه موسیقی از متخصصان صاحب‌صلاحیت بهره‌مند شوند.
ارسال نظر