خواب زمستانی ساعت‌های پایتخت!
نورا حسینی ساعت‌های این شهر هر کدام یک زمان را نشان می‌دهند. آن هم نه ساعت دقیق و درست را. در شتاب و سرعت شهر زمان گم می‌شود انگار. کسی حواسش به عقربه‌هایی که چند ساعتی جا مانده‌اند نیست. برخی از عقربه‌های کوچک و بزرگ آویزانند. برخی از ساعت‌های گرد این شهر بی‌عقربه‌اند. ساعت‌هایی که پشت درپشت هم هستند دو ساعت متفاوت را نشان می‌دهند. این سوی خیابان کریم‌خان ظهر رسیده و سوی دیگر روبه‌رو‌ی دبستان هنوز ۱۰ دقیقه‌ای به ۸ صبح مانده است. شهروندان تهرانی کمتر به ساعت‌های بزرگ شهری اطمینان دارند. این ساعت‌های خاک گرفته چند سالی بود که دقیق به وظایفشان عمل می‌کردند.
نورا حسینی ساعت‌های این شهر هر کدام یک زمان را نشان می‌دهند. آن هم نه ساعت دقیق و درست را.در شتاب و سرعت شهر زمان گم می‌شود انگار. کسی حواسش به عقربه‌هایی که چند ساعتی جا مانده‌اند نیست. برخی از عقربه‌های کوچک و بزرگ آویزانند. برخی از ساعت‌های گرد این شهر بی‌عقربه‌اند. ساعت‌هایی که پشت درپشت هم هستند دو ساعت متفاوت را نشان می‌دهند. این سوی خیابان کریم‌خان ظهر رسیده و سوی دیگر روبه‌رو‌ی دبستان هنوز 10 دقیقه‌ای به 8 صبح مانده است. شهروندان تهرانی کمتر به ساعت‌های بزرگ شهری اطمینان دارند. این ساعت‌های خاک گرفته چند سالی بود که دقیق به وظایفشان عمل می‌کردند. اما مدتی است به حال خود رها شده‌اند.
خوابیدن ساعت‌های این شهر مشکلی قدیمی است. آنقدر قدیمی که دکتر «محمد‌ابراهیم باستانی‌‌پاریزی» در کتاب هزار داستان روایت می‌کند: «مرحوم محمد مسعود یک بار در روزنامه «مرد امروز» نوشت، هر وقت این دو ساعت با هم میزان شوند کار این مملکت هم اصلاح خواهد شد. این نکته آنقدر ظریف بود که دهان به دهان می‌گشت و بلدیه چون دید که واقعا نمی‌تواند این نقص را رفع کند برای رهایی از شماتت مردم، اول کاری که کرد آن ساعت‌ها و ستون ساعت را از میدان برداشت: حاجی مرد و شتر خلاص!»
هنوز هم بسیاری از ساعت‌های برخی از میادین تهران همیشه در خواب زمستانی به سر می‌برند. ساعت‌های تزیینی، زینت‌بخش بسیاری از میادین هستند و اشکال متنوعی دارند که یکی از آنها برج ساعت است.
این ساعت‌ها اثر قوی بر چشم، فکر و ذهن رهگذر دارد و اگر به دقت مکان‌یابی و با حساسیت جایگاه آن طراحی شود، نشانه قوی در شهر محسوب می‌شود و تاثیر بصری قوی خواهند داشت، این نوع اثر حجمی، فرم باستانی ندارد و در قرن‌های اخیر به کار گرفته شده است.
«احمد رحیمی »کارشناس شهری درباره اینکه چرا به نصب ساعت در فضای شهری نیاز داریم، می‌گوید: ساعت وسیله‌ای است که همه مردم در زندگی روزمره با آن سروکار دارند و از کودکی تا زمان کهولت، با شکل‌ها و طرح‌های متفاوتی از آن در محل زندگی، کار، تحصیل و... روبه‌رو می‌شوند. بنابراین دیده شدن طرح‌های ساعت به‌خصوص در فرم‌های کلاسیک و قدیمی برای مردم بسیار جالب و خاطره‌انگیز است و این حس را به وجود می‌آورد که مسوولان شهری چقدر به زمان و درک صحیح آن برای شهروندان اهمیت می‌دهند. در حقیقت نصب ابزار زمان‌سنج در سطح شهر و فضاهای عمومی، برای بالا بردن درک ذهنی عموم مردم از زمان به‌کار می‌رود. این کارشناس شهری توصیه می‌کند: از میان طرح‌های مختلف، مردم علاقه‌مندی بیشتری به نوع عقربه‌ای نسبت به ساعت‌های دیجیتالی دارند، زیرا به دیدن و درک آن عادت کرده‌اند و از طرفی به‌خاطر خاصیت گرافیکی، سریع‌تر و آسان‌تر قابل رویت و تشخیص است. همچنین در مقابل زاویه‌های مختلف تابش آفتاب، خوانایی بهتری دارد. برای طراحی توجه کنید که نوع کاربری فضای شهری و سبک معماری محیط اطراف، در شیوه طراحی و مشخصات زیبایی‌شناسانه ساعت نقش اساسی دارد.
مهم‌ترین ویژگی ساعت‌های شهری متحدالشکل بودن آنهاست. نصب این ساعت‌ها مبلمان متحدالشکلی را برای میادین به ارمغان می‌آورد و یک نظم ساختاری به شهر می‌دهند. در سال‌های اخیر با نصب تدریجی ساعت‌های جدید در میدان‌ها، مردم ساعت‌های خود را با ساعت میادین تنظیم می‌کردند، اما این موضوع چند ماه بیشتر دوام نیاورد تا خواب طولانی به سراغ برخی از این ساعت‌ها آمد.
جمال کامیاب مدیر‌عامل سازمان زیباسازی شهر تهران در این رابطه می‌گوید: تنظیم ساعت‌های پایتخت مربوط به مناطق است. باید شهرداری مناطق به تنظیم ساعت‌ها حساس باشد. او وعده می‌دهد سازمان زیباسازی تذکری به شهرداران مناطق در این رابطه می‌دهد تا ساعتی بی‌عقربه یا خوابیده در شهر تهران وجود نداشته باشد.
کامیاب می‌پذیرد که در برخی از مناطق تهران ساعت‌های شهری ساعت دقیق را نشان نمی‌دهد، می‌گوید: این مشکل باید از طریق شهرداری مناطق حل شود.
بی‌توجهی به ساعت‌های شهری در پایتخت در حالی است که در همه جای جهان ساعت‌ها به‌عنوان یکی از المان‌های شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زمانی در تقاطع اتوبان مدرس و همت که یکی از شلوغ‌ترین نقاط تهران است، ساعتی نصب شد که قرار بود هم ساعت گل باشد و هم بزرگ‌ترین ساعت عقربه‌ای جهان. با این حال مدتی بعد از بهره‌برداری، این ساعت از کار افتاد و بعد از آن هم با فراز و نشیب به کار خود ادامه داد.
یکی دیگر از ساعت‌های معروف پایتخت ساعت شمس‌العماره است. می‌گویند ساعت شمس‌العماره را ملکه ویکتوریا به ناصرالدین شاه هدیه داده است. نقل است صدای این ساعت برای کاخ‌نشینان دلخراش بوده و به دستور شاه قرار می‌شود ساعت دستکاری شود، اما دستکاری شدن باعث خراب شدن ساعت به مدت یک‌قرن می‌شود. ساعتی که مردم تهران برای آن افسانه‌های فراوانی هم ساخته بودند، سال پیش به دست یک ساعت‌ساز وطنی دوباره شروع به کار کرد، اما باز هم به‌دلیل بی‌مبالاتی مسوولان کاخ گلستان در پرداخت حق‌الزحمه این اثر تاریخی که به‌عنوان شانزدهمین اثر ایرانی در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده، ساعت شمس‌العماره از کار افتاده است.اما در سراسر جهان از ساعت به‌عنوان یکی از ویژگی‌های گردشگری استفاده می‌شود. یکی از معروف‌ترین این ساعت‌ها، ساعت بیگ بن است؛ ساعتی که روی برج الیزابت در لندن سوار شده است. این ساعت چهار وجه دارد و در چهار طرف برج سوار شده است. ساعت یادشده به‌عنوان بزرگ‌ترین ساعت زنگدار جهان هم شناخته می‌شود. سال ساخت آن نزدیک به 160 سال پیش بوده و حالا نمادی از لندن شده است. بیگ بن البته نام زنگ این ساعت است که مجازا به همه نوع ساعت هم گفته می‌شود. در نزدیکی لندن و در محلی به نام گرینویچ ساعت مهم دیگری هم وجود دارد. اهمیت این ساعت نه به دلیل قدمت که به دلیل دقت و محوریتش است. این ساعت دقیقا در نصف‌النهار مبدا قرار گرفته و از این رو ساعت مبدا جهانی را نشان می‌دهد.
بسیاری از المان‌های مهم شهری در تهران جایگاهی که در تمام شهرهای دنیا دارند،ندارند. ساعت‌های بی‌عقربه و خوابیده این شهر هرگز فرصت قرار گرفتن در میراث تاریخی پایتخت را پیدا نمی‌کنند.
خوابیدن ساعت‌های این شهر مشکلی قدیمی است. آنقدر قدیمی که دکتر «محمد‌ابراهیم باستانی‌‌پاریزی» در کتاب هزار داستان روایت می‌کند: «مرحوم محمد مسعود یک بار در روزنامه «مرد امروز» نوشت، هر وقت این دو ساعت با هم میزان شوند کار این مملکت هم اصلاح خواهد شد. این نکته آنقدر ظریف بود که دهان به دهان می‌گشت و بلدیه چون دید که واقعا نمی‌تواند این نقص را رفع کند برای رهایی از شماتت مردم، اول کاری که کرد آن ساعت‌ها و ستون ساعت را از میدان برداشت: حاجی مرد و شتر خلاص!»
هنوز هم بسیاری از ساعت‌های برخی از میادین تهران همیشه در خواب زمستانی به سر می‌برند. ساعت‌های تزیینی، زینت‌بخش بسیاری از میادین هستند و اشکال متنوعی دارند که یکی از آنها برج ساعت است.
این ساعت‌ها اثر قوی بر چشم، فکر و ذهن رهگذر دارد و اگر به دقت مکان‌یابی و با حساسیت جایگاه آن طراحی شود، نشانه قوی در شهر محسوب می‌شود و تاثیر بصری قوی خواهند داشت، این نوع اثر حجمی، فرم باستانی ندارد و در قرن‌های اخیر به کار گرفته شده است.
«احمد رحیمی »کارشناس شهری درباره اینکه چرا به نصب ساعت در فضای شهری نیاز داریم، می‌گوید: ساعت وسیله‌ای است که همه مردم در زندگی روزمره با آن سروکار دارند و از کودکی تا زمان کهولت، با شکل‌ها و طرح‌های متفاوتی از آن در محل زندگی، کار، تحصیل و... روبه‌رو می‌شوند. بنابراین دیده شدن طرح‌های ساعت به‌خصوص در فرم‌های کلاسیک و قدیمی برای مردم بسیار جالب و خاطره‌انگیز است و این حس را به وجود می‌آورد که مسوولان شهری چقدر به زمان و درک صحیح آن برای شهروندان اهمیت می‌دهند. در حقیقت نصب ابزار زمان‌سنج در سطح شهر و فضاهای عمومی، برای بالا بردن درک ذهنی عموم مردم از زمان به‌کار می‌رود. این کارشناس شهری توصیه می‌کند: از میان طرح‌های مختلف، مردم علاقه‌مندی بیشتری به نوع عقربه‌ای نسبت به ساعت‌های دیجیتالی دارند، زیرا به دیدن و درک آن عادت کرده‌اند و از طرفی به‌خاطر خاصیت گرافیکی، سریع‌تر و آسان‌تر قابل رویت و تشخیص است. همچنین در مقابل زاویه‌های مختلف تابش آفتاب، خوانایی بهتری دارد. برای طراحی توجه کنید که نوع کاربری فضای شهری و سبک معماری محیط اطراف، در شیوه طراحی و مشخصات زیبایی‌شناسانه ساعت نقش اساسی دارد.
مهم‌ترین ویژگی ساعت‌های شهری متحدالشکل بودن آنهاست. نصب این ساعت‌ها مبلمان متحدالشکلی را برای میادین به ارمغان می‌آورد و یک نظم ساختاری به شهر می‌دهند. در سال‌های اخیر با نصب تدریجی ساعت‌های جدید در میدان‌ها، مردم ساعت‌های خود را با ساعت میادین تنظیم می‌کردند، اما این موضوع چند ماه بیشتر دوام نیاورد تا خواب طولانی به سراغ برخی از این ساعت‌ها آمد.
جمال کامیاب مدیر‌عامل سازمان زیباسازی شهر تهران در این رابطه می‌گوید: تنظیم ساعت‌های پایتخت مربوط به مناطق است. باید شهرداری مناطق به تنظیم ساعت‌ها حساس باشد. او وعده می‌دهد سازمان زیباسازی تذکری به شهرداران مناطق در این رابطه می‌دهد تا ساعتی بی‌عقربه یا خوابیده در شهر تهران وجود نداشته باشد.
کامیاب می‌پذیرد که در برخی از مناطق تهران ساعت‌های شهری ساعت دقیق را نشان نمی‌دهد، می‌گوید: این مشکل باید از طریق شهرداری مناطق حل شود.
بی‌توجهی به ساعت‌های شهری در پایتخت در حالی است که در همه جای جهان ساعت‌ها به‌عنوان یکی از المان‌های شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زمانی در تقاطع اتوبان مدرس و همت که یکی از شلوغ‌ترین نقاط تهران است، ساعتی نصب شد که قرار بود هم ساعت گل باشد و هم بزرگ‌ترین ساعت عقربه‌ای جهان. با این حال مدتی بعد از بهره‌برداری، این ساعت از کار افتاد و بعد از آن هم با فراز و نشیب به کار خود ادامه داد.
یکی دیگر از ساعت‌های معروف پایتخت ساعت شمس‌العماره است. می‌گویند ساعت شمس‌العماره را ملکه ویکتوریا به ناصرالدین شاه هدیه داده است. نقل است صدای این ساعت برای کاخ‌نشینان دلخراش بوده و به دستور شاه قرار می‌شود ساعت دستکاری شود، اما دستکاری شدن باعث خراب شدن ساعت به مدت یک‌قرن می‌شود. ساعتی که مردم تهران برای آن افسانه‌های فراوانی هم ساخته بودند، سال پیش به دست یک ساعت‌ساز وطنی دوباره شروع به کار کرد، اما باز هم به‌دلیل بی‌مبالاتی مسوولان کاخ گلستان در پرداخت حق‌الزحمه این اثر تاریخی که به‌عنوان شانزدهمین اثر ایرانی در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده، ساعت شمس‌العماره از کار افتاده است.اما در سراسر جهان از ساعت به‌عنوان یکی از ویژگی‌های گردشگری استفاده می‌شود. یکی از معروف‌ترین این ساعت‌ها، ساعت بیگ بن است؛ ساعتی که روی برج الیزابت در لندن سوار شده است. این ساعت چهار وجه دارد و در چهار طرف برج سوار شده است. ساعت یادشده به‌عنوان بزرگ‌ترین ساعت زنگدار جهان هم شناخته می‌شود. سال ساخت آن نزدیک به 160 سال پیش بوده و حالا نمادی از لندن شده است. بیگ بن البته نام زنگ این ساعت است که مجازا به همه نوع ساعت هم گفته می‌شود. در نزدیکی لندن و در محلی به نام گرینویچ ساعت مهم دیگری هم وجود دارد. اهمیت این ساعت نه به دلیل قدمت که به دلیل دقت و محوریتش است. این ساعت دقیقا در نصف‌النهار مبدا قرار گرفته و از این رو ساعت مبدا جهانی را نشان می‌دهد.
بسیاری از المان‌های مهم شهری در تهران جایگاهی که در تمام شهرهای دنیا دارند،ندارند. ساعت‌های بی‌عقربه و خوابیده این شهر هرگز فرصت قرار گرفتن در میراث تاریخی پایتخت را پیدا نمی‌کنند.
ارسال نظر