تحریم‌ها صنعت خودرو را شوکه کرد
اول جولای مصادف بود با اولین روز اجرای تحریم‌های بین‌المللی علیه دومین صنعت بزرگ کشورمان یعنی صنعت خودرو. هر چند این روز را می‌توان نقطه عطفی در سابقه 50 ساله این صنعت خواند، اما ظاهرا هنوز باوری به نتایج ویرانگر این هجمه بین‌المللی در بین مسوولان و حتی خودروسازان وجود ندارد. از یک سو برخی از دست‌اندرکاران شرکت‌های خودروساز با طرح این شعار که تحریم‌ها تاثیری بر روند تولید آنها ندارد، عنوان می‌کنند که سال‌ها است با تحریم‌ها مانوس هستند و تحریم جدید دولت آمریکا نیز راه به جایی نخواهد برد. مسوولان صنعتی کشور نیز همچون خودروسازان این روزها به طرح شعارهایی مبنی بر بی‌تاثیری تحریم‌ها می‌پردازند؛ این در حالی است که در مدت زمان کمی که تحریم‌ها اجرا شده است، صنعت خودروی کشور دچار بحرانی شده که خلاصی از آن اگر ناممکن نباشد، در کوتاه مدت نیز امکان‌پذیر نخواهد بود. بر این اساس واقعیات این روزهای صنعت خودرو را می‌توان از آمار تولید خودرو دریافت. واقعیاتی که گویای کاهش یک سومی تولید خودرو نسبت به سال 90 است. آمار سه ماهه تولید خودرو نشان می‌دهد که خودروسازان از ابتدای سال جاری تاکنون تنها پنج هزار خودرو تولید کرده‌اند، این در شرایطی است که طبق آمار انجمن خودروسازان اولین خودروی ملی کشور با افت 80 درصدی مواجه بوده است. بنابراین ظاهرا شعار ملی‌سازی نیز که طی یک دهه گوش فلک را پر کرده بود، این روزها به کار خودروسازان نمی‌آید. هر چند روند کاهشی تولید از فروردین سال گذشته آغاز شد، اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان با اجرای تحریم‌های غرب علیه صنعت خودروسازی کشور تشدید هم خواهد یافت. گذشته از وضعیت تولید در شرایط تحریم، بازار خودرو نیز در شوک روانی این مصوبه کاخ سفید است، به‌طوری‌که شوک روانی تحریم‌های جدید آمریکا علیه صنعت خودرو کشور موجب ایجاد جو روانی در بازار و افزایش قیمت خودروهای داخلی شده است، به‌طوری‌که قیمت برخی خودروها در هفته گذشته تا ۱۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد و این روند در روزهای ابتدایی هفته جاری نیز همچنان سیر صعودی پیدا کرد و به‌رغم اعلام برخی نهادها درخصوص کاهش قیمت خودرو، ملاحظات میدانی چیز دیگری را در بازار نشان می‌دهد. هر چند مشتریان خودرو با اجرای تحریم‌ها پیش بینی دوباره‌ای از افزایش قیمت‌ها دارند، اما هم اکنون به دلیل کاهش بی‌سابقه تولید نه از خودرو داخلی در بازار خبری است و نه دلالان به دلیل کاهش قیمت دو ماه پیش خودرو و تحریم خرید از سوی مشتریان، خودرویی برای فروش دارند؛ بنابراین اگر با این پیش‌بینی سری به بازار بزنید، قادر نخواهید بود خودروی مدنظر خود را خریداری کنید. حال از عرضه و بازار خودرو بگذریم و به سراغ دیگر حاشیه‌های تحریم صنعت خودرو برویم. حاشیه دیگر اجرای این قانون به وضعیت تولیدات شرکت رنو در ایران برمی‌گردد. این شرکت هم‌اکنون دست‌اندرکار تولید تندر 90 در دو شرکت ایران خودرو و پارس خودرو است و مگان را نیز با تیراژ اندکی در شرکت تابعه سایپا یعنی پارس خودرو تولید می‌کند. طی هفته جاری این شرکت که پس از خروج پژو از ایران برنامه‌ریزی بلندمدتی برای جانشینی هموطن خود در ایران کرده بود، در نامه‌ای به انجمن قطعه سازان از تعلیق فعالیت‌هایش خبر داده است. رنو در این نامه تاکید کرده که طی این چند سال حضور در ایران، روزهای سختی در کنار قطعه‌سازان و خودروسازان از سر گذرانده است، اما حالا دیگر نمی‌تواند به فعالیت‌های سابق خود در ایران ادامه بدهد. رنویی‌ها البته ابراز امیدواری کرده‌اند که با بهبود اوضاع، دوباره در کنار خودروسازی ایران قرار بگیرند و برنامه‌های مشترک خود را پیش ببرند، منتها به شرط فراهم شدن شرایط برای ادامه همکاری. طبق نامه رنو، بدهی خودروسازان به این شرکت سبب بروز مشکلات این تولیدکننده فرانسوی در ایران شده است. در همین حین خبر می‌رسد تولید محصولات رنو در ایران (تندر-90 و مگان) از اواسط هفته گذشته متوقف شده است. ظاهرا چون ایران‌خودرو و پارس خودرو نتوانسته‌اند پول رنوپارس (شرکت تامین کننده قطعات تندر-90 و مگان در ایران) را بپردازند، رنو نیز ارسال قطعات را به ایران متوقف کرده است. در نامه رنو البته بر نقش تحریم‌های جدید ایالات متحده آمریکا علیه خودروسازی ایران تاکید شده، اما رنویی‌ها گفته‌اند: «عدم پرداخت پول از طرف ایران خودرو و پارس خودرو» دلیل اصلی تعلیق فعالیت آنها در ایران به حساب می‌آید. گفته می‌شود محدودیت‌های مربوط به نقل و انتقال پول نیز سبب شده اندک پرداخت خودروسازان به رنو به دست این شرکت فرانسوی نرسد. ظاهرا خودروسازان ایرانی به دلیل عدم دسترسی به «ارز»، معادل ریالی طلب رنو را در حساب بانکی این شرکت ریخته‌اند تا مراحل تبدیل آن به یورو طی شود، اما چون نقل و انتقال پول محدودیت دارد، نه‌تنها پولی به دست رنو نرسیده، بلکه ارزش آن در برابر یورو، به یک سوم رسیده است. به عبارت بهتر، ارزش پولی که خودروسازان به حساب رنو ریخته‌اند، به یک سوم زمان پرداخت آن رسیده و هم آنها ضرر کرده‌اند و هم طرف فرانسوی. با این اوضاع، رنو اعلام کرده فعلا امکان ادامه فعالیت را در ایران ندارد و از همین رو تولید تندر-90 و مگان نیز به عنوان دو محصول فعلی این شرکت در جاده مخصوص، متوقف شده است. گذشته از ناتوانی رنو در ادامه همکاری با ایران، شرکت‌های خودروساز چینی که این روزها با خودروهایشان خیابان‌های کشور را پر کرده‌اند در گوشه و کنار از فشار دولت‌های غربی برای قطع همکاری با خودروسازی ایران سخن می‌گویند. هم‌اکنون برخی از شرکت‌های چینی صادرات قابل توجهی به بازار‌های غربی از جمله بازار خودروی آمریکا دارند که با تشدید فشارها یا باید بازار ایران را برگزینند یا خواهان ادامه همکاری با خودروسازان غربی باشند.