حشرات می‌توانند زمین را از گرسنگی گسترده نجات دهند
مور و ملخ سر سفره غذا
نگار حسینی یکی از اطرافیان ماجراجوی ما چندی پیش خوردن جیرجیرک را امتحان کرده بود. نامبرده ایرانی است و با الطبع در خورد و خوراک هم از غربی‌ها سخت‌گیرتر است و هم از شرقی‌ها، نه ماهی خام خورده نه از مارماهی و خرچنگ خوشش می‌آید. با این حال می‌گوید با خوردن جیرجیرک مشکلی نداشته و تنها چیزی که آزارش داده صدایی است که جویدن حشره زیر دندانش ایجاد کرده است. در واقع طعم جیرجیرک را پسندیده و از آن لذت برده، اما با صدایی که در گوشش پیچیده نتوانسته کنار بیاید. این البته یکی از دلایل مهمی است که افرادی که حشرات را به‌عنوان غذا استفاده کرده‌اند از آن منزجر هستند.
نگار حسینی یکی از اطرافیان ماجراجوی ما چندی پیش خوردن جیرجیرک را امتحان کرده بود. نامبرده ایرانی است و با الطبع در خورد و خوراک هم از غربی‌ها سخت‌گیرتر است و هم از شرقی‌ها، نه ماهی خام خورده نه از مارماهی و خرچنگ خوشش می‌آید. با این حال می‌گوید با خوردن جیرجیرک مشکلی نداشته و تنها چیزی که آزارش داده صدایی است که جویدن حشره زیر دندانش ایجاد کرده است. در واقع طعم جیرجیرک را پسندیده و از آن لذت برده، اما با صدایی که در گوشش پیچیده نتوانسته کنار بیاید. این البته یکی از دلایل مهمی است که افرادی که حشرات را به‌عنوان غذا استفاده کرده‌اند از آن منزجر هستند. با هنر آشپزها در رستوران‌هایی که حشرات را به‌عنوان غذا سرو می‌کنند گویا این مشکل هم قابل حل است. در هر حال سازمان خوار بار و کشاورزی، (فائو) برنامه جامع و کاملی دارد تا حشرات را به‌عنوان وعده غذایی جا بیندازد. محققان فائو می‌گویند این یک تیر و دو نشان است، هم خیل انبوهی از گرسنگان جهان سیر می‌شوند و هم بخش مهمی از گازهای گلخانه‌ای منتشر شده در نتیجه پرورش دام کاسته می‌شود.
زمین رو به انفجار و منابع رو به اتمام
شکی نیست که زمین بابت افزایش بیش از حد انسان‌ها رو به انفجار است و با الطبع منابع غذایی هم رو به اتمام. این است که به‌نظر می‌رسد و برآورد می‌شود با افزایش سرسام آور جمعیت کره زمین و کاهش منابع، در آینده‌ای بسیار نزدیک، حشرات یکی از منابع غنی در سفره زمینی‌ها خواهند بود. می‌گویند تا سال 2100 جمعیت کره زمین به 11 میلیارد نفر می‌رسد و احتمالا روزی که انواع سوسک و زنجره و مورچه و ملخ در سبد غذایی معمول انسان‌ها قرار بگیرند، چندان دور نخواهد بود.
چرا خوردن حشرات منطقی است؟
اما صرف‌نظر از اینکه خوردن حشرات به عقیده بسیاری اندکی چندش آور است، به اعتقاد محققان استفاده از آنها در وعده‌های غذایی منطقی به‌نظر می‌رسد. سه دلیل عمده برای منطقی بودن خوردن حشرات شمرده می‌شود: اول اینکه گفته می‌شود حشرات از گوشت به مراتب سالم‌تر هستند. حدود 2 هزار گونه از حشرات شناسایی شده‌اند که منبع قابل اطمینانی از پروتئین، فیبر، کلسیم، آهن و روی هستند. یک وعده جمع و جور از ملخ می‌تواند به اندازه معادل گوشتی‌اش، حاوی پروتئین باشد. این در حالی است که خوردن ملخ موجب چاقی نمی‌شود، اما خوردن گوشت بدون تردید چاقی به همراه دارد. دلیل دومی که می‌تواند برای استفاده از حشرات منطقی باشد این است که حشرات ارزان و آزاد هستند. به راحتی می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد که خانواده‌های فقیر بتوانند حشرات را پرورش بدهند و از آنها در تغذیه استفاده کنند، اما دلیل سوم آن است که به‌نظر می‌رسد حشرات منبع غذایی پایدارتری هستند و برای پرورش آنها گاز گلخانه‌ای تولید نمی‌شود. پرورش دام‌ها دلیل انتشار حدود یک پنجم گازهای گلخانه‌ای جهان است. این رقم حتی از گازهای گلخانه‌ای که در نتیجه حمل و نقل تولید می‌شود، بیشتر است.
سنتی دیرپا
احتمالا در کشورهای شرق آسیا یکی از تصویرهای معمول، تصویر فروش حشرات به‌عنوان غذا است. دقیقا همان اندازه که دیدن یک دکه کوچک دل و جگر فروشی برای ما ایرانی‌ها طبیعی است، آنها هم با دیدن حشرات آماده خوردن خو گرفته‌اند. در واقع با وجودی که تشویق به استفاده از حشرات در وعده‌های غذایی به تازگی در غرب آغاز شده است، در شرق و جنوب شرق آسیا استفاده از حشرات مسبوق به سابقه است. بر اساس آمارهایی که سازمان ملل متحد منتشر کرده است، حدود دو میلیارد نفر از مردم جهان که اکثر آنها ساکن قاره‌های آفریقا و آسیا هستند به‌طور مستمر از انواع حشرات در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند. در کشورهای آسیای جنوب شرقی از مدت‌ها پیش پرورش حشرات برای مواد غذایی در ابعاد گسترده‌ای آغاز شده است.
تلاش‌های فائو
چند ماه پیش کنفرانسی حول محور استفاده از حشرات در برنامه غذایی در سازمان خوار بار و کشاورزی (فائو) برگزار شد که به‌نظر می‌رسید موفق بوده است. پس از این کنفرانس؛ فائو در گزارشی اعلام کرد که امروزه نزدیک به دومیلیارد نفر از مردم جهان مصرف انواع حشرات را در رژیم غذایی خود جایگزین مصرف انواع گوشت کرده‌اند.
اکثر حشرات از جمله سوسک، ملخ و مورچگان سرشار از پروتئین هستند و به گفته سازمان خواربار و تغذیه جهانی بر خلاف سایر حیوانات که معمولا منبع تامین مواد غذایی هستند رشد و تولید آنها روی منابع زیست محیطی کره زمین تاثیر ناچیزی برجا می‌گذارند.
حشرات چه اندازه مغذی اند؟
بر اساس آنچه محققان فائو می‌گویند، تولید انواع حشرات با هدف تغذیه می‌تواند مشکل کمبود مواد غذایی را کاهش داده و به خصوص درحل مشکل سوءتغذیه کودکان نقش بسیار مهمی ایفا کند. بر اساس بررسی‌های علمی پروتئین و مواد معدنی موجود در حشرات به مراتب بیشتر از مصرف انواع گوشت‌های قرمز و سفید است. به‌عنوان مثال وزن مشابهی از گوشت ملخ در مقایسه با گوشت گاو سه برابر پروتئین دارد و علاوه‌بر آن از نظر مواد مورد نیاز دیگر برای بدن مثل آهن یا روی بسیار غنی‌تر است. بر اساس این گزارش انواع سوسک، زنبور، مورچه، ملخ، جیرجیرک، مگس، زنجره‌ها و سنجاقک‌ها از جمله حشراتی هستند که بیش از سایر حشرات درجهان مصرف تغذیه‌ای دارند. محققان تاکید می‌کنند که حشرات به‌عنوان مواد غذایی سالم و بهداشتی هستند و می‌توانند به‌طور عمده جایگزین گوشت حیوانات معمولی از قبیل مرغ، گاو و گوسفند وحتی ماهی‌ها شوند. تولید و مصرف انواع حشرات هزینه بسیار کمتری نسبت به پرورش و نگهداری حیواناتی مانند گاو، گوسفند و ... دارند.
حشرات در راه مقابله با گرسنگی بشر
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، بیش ازیک میلیارد نفر درسراسر جهان از گرسنگی و سوءتغذیه رنج می‌برند و به‌نظر می‌رسد تولید تاسیسات پرورشی برای حشرات یکی از راه‌های موثردر جهت کاهش مشکلات تغذیه و تامین منابع غذایی به‌شمار می‌روند و به‌نظر می‌رسد فائو تلاش دارد تا با گسترش برنامه‌های ویژه خود با عنوان «برنامه حشرات قابل تغذیه» میزان گرسنگی را در جهان کاهش دهد. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل همچنین خواستار استفاده از حشرات برای خوراک دام شده است. در این رابطه به‌خصوص کرم ابریشم، مگس، شپش آرد و کرمینه زنبور عسل، که سرشار از مواد مغذی هستند می‌توانند جایگزین سویا و ذرت شوند.
حشرات مورد علاقه مردم کدامند؟
در گزارش فائو بخشی هم وجود دارد که در آن به علاقه‌مندی بخشی از مردم دنیا به حشرات و گونه‌های مختلف آنها پرداخته است. با وجودی که به‌نظر غیر معمول و عجیب می‌رسد، اما در حال حاضر سوسک مهم‌ترین منبع تغذیه انسان‌هایی است که حشرات را در رژیم غذایی خود وارد کرده‌اند. ۳۰ درصد از علاقه‌مندان حشرات گفته‌اند که نخستین انتخابشان سوسک است. البته منظور از این سوسک به‌طور قطع سوسک حمام نیست. ۱۸ درصد این افراد کرم ابریشم می‌خورند، ۱۴ درصد زنبور عسل، زنبور و مورچه و ۱۳ درصد نیز ملخ را وارد رژیم غذایی خود کرده‌اند.
با وجود تنفر و انزجاری که در مورد تغذیه از حشرات در میان مردم وجود دارد، محققان فائو در مورد همه‌گیر شدن استفاده از حشرات در تغذیه خوش‌بین هستند. آنها استفاده از ماهی خام را مثال می‌زنند با این توضیح که در گذشته استفاده از ماهی خام در غرب موضوع چندش‌آوری بوده، اما حالا یکی از محبوب‌ترین غذاها با ماهی خام سرو می‌شود. آنها امیدوارند که این تغییر ذائقه در مورد حشرات نیز اتفاق بیفتد.
در برخی از کشورهای غربی از جمله آمریکا از چندی پیش گروه‌هایی تبلیغ در مورد استفاده از حشرات در آشپزخانه و رستوران‌ها را آغاز کرده‌اند، ولی مقامات سازمان خواربار و تغذیه جهانی معتقد هستند تا زمانی که رستوران‌ها و آشپزهای معروف و سرشناس از این موارد استفاده نکنند عمومی شدن مصرف آن به کندی پیش خواهد رفت. رستوران‌ها و آشپزهایی که از چندی پیش حشرات را در فهرست غذاهای خود قرار داده‌اند تاکید می‌کنند که می‌توان این منبع غذایی را با رسم و رسوم آشپزی هر ملتی انطباق داد. در عین حال بسیاری از مردم در کشورهای پیشرفته به مرور با غذاهای کشورهای دیگر آشنا می‌شوند و ذائقه آنها در حال تغییر است؛ بنابراین راحت‌تر می‌توان غذاهای حاوی انواع حشرات را به مرور معرفی کرد. به گفته آشپزهایی که در این زمینه تجربه دارند شاید یکی از دلایل اصلی بی‌میلی یا انزجار مردم کشورهای غربی به خوردن حشرات این است که فکر می‌کنند این نوع جانوران کثیف هستند، ولی واقعیت این است که انواع زیادی از حشرات در محیط‌های طبیعی و غیرآلوده مثل مزارع زندگی می‌کنند و منبع تغذیه آنها گیاهان هستند. نکته دیگری که این بی‌میلی را ایجاد می‌کند پوسته سخت حشرات است که زیر دندان خورد می‌شود. آشپزها می‌گویند برای تغییر دادن این نکته در ذائقه مردم غرب باید راه‌های جدیدی پیدا کرد.
منبع: اکونومیست
زمین رو به انفجار و منابع رو به اتمام
شکی نیست که زمین بابت افزایش بیش از حد انسان‌ها رو به انفجار است و با الطبع منابع غذایی هم رو به اتمام. این است که به‌نظر می‌رسد و برآورد می‌شود با افزایش سرسام آور جمعیت کره زمین و کاهش منابع، در آینده‌ای بسیار نزدیک، حشرات یکی از منابع غنی در سفره زمینی‌ها خواهند بود. می‌گویند تا سال 2100 جمعیت کره زمین به 11 میلیارد نفر می‌رسد و احتمالا روزی که انواع سوسک و زنجره و مورچه و ملخ در سبد غذایی معمول انسان‌ها قرار بگیرند، چندان دور نخواهد بود.
چرا خوردن حشرات منطقی است؟
اما صرف‌نظر از اینکه خوردن حشرات به عقیده بسیاری اندکی چندش آور است، به اعتقاد محققان استفاده از آنها در وعده‌های غذایی منطقی به‌نظر می‌رسد. سه دلیل عمده برای منطقی بودن خوردن حشرات شمرده می‌شود: اول اینکه گفته می‌شود حشرات از گوشت به مراتب سالم‌تر هستند. حدود 2 هزار گونه از حشرات شناسایی شده‌اند که منبع قابل اطمینانی از پروتئین، فیبر، کلسیم، آهن و روی هستند. یک وعده جمع و جور از ملخ می‌تواند به اندازه معادل گوشتی‌اش، حاوی پروتئین باشد. این در حالی است که خوردن ملخ موجب چاقی نمی‌شود، اما خوردن گوشت بدون تردید چاقی به همراه دارد. دلیل دومی که می‌تواند برای استفاده از حشرات منطقی باشد این است که حشرات ارزان و آزاد هستند. به راحتی می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد که خانواده‌های فقیر بتوانند حشرات را پرورش بدهند و از آنها در تغذیه استفاده کنند، اما دلیل سوم آن است که به‌نظر می‌رسد حشرات منبع غذایی پایدارتری هستند و برای پرورش آنها گاز گلخانه‌ای تولید نمی‌شود. پرورش دام‌ها دلیل انتشار حدود یک پنجم گازهای گلخانه‌ای جهان است. این رقم حتی از گازهای گلخانه‌ای که در نتیجه حمل و نقل تولید می‌شود، بیشتر است.
سنتی دیرپا
احتمالا در کشورهای شرق آسیا یکی از تصویرهای معمول، تصویر فروش حشرات به‌عنوان غذا است. دقیقا همان اندازه که دیدن یک دکه کوچک دل و جگر فروشی برای ما ایرانی‌ها طبیعی است، آنها هم با دیدن حشرات آماده خوردن خو گرفته‌اند. در واقع با وجودی که تشویق به استفاده از حشرات در وعده‌های غذایی به تازگی در غرب آغاز شده است، در شرق و جنوب شرق آسیا استفاده از حشرات مسبوق به سابقه است. بر اساس آمارهایی که سازمان ملل متحد منتشر کرده است، حدود دو میلیارد نفر از مردم جهان که اکثر آنها ساکن قاره‌های آفریقا و آسیا هستند به‌طور مستمر از انواع حشرات در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند. در کشورهای آسیای جنوب شرقی از مدت‌ها پیش پرورش حشرات برای مواد غذایی در ابعاد گسترده‌ای آغاز شده است.
تلاش‌های فائو
چند ماه پیش کنفرانسی حول محور استفاده از حشرات در برنامه غذایی در سازمان خوار بار و کشاورزی (فائو) برگزار شد که به‌نظر می‌رسید موفق بوده است. پس از این کنفرانس؛ فائو در گزارشی اعلام کرد که امروزه نزدیک به دومیلیارد نفر از مردم جهان مصرف انواع حشرات را در رژیم غذایی خود جایگزین مصرف انواع گوشت کرده‌اند.
اکثر حشرات از جمله سوسک، ملخ و مورچگان سرشار از پروتئین هستند و به گفته سازمان خواربار و تغذیه جهانی بر خلاف سایر حیوانات که معمولا منبع تامین مواد غذایی هستند رشد و تولید آنها روی منابع زیست محیطی کره زمین تاثیر ناچیزی برجا می‌گذارند.
حشرات چه اندازه مغذی اند؟
بر اساس آنچه محققان فائو می‌گویند، تولید انواع حشرات با هدف تغذیه می‌تواند مشکل کمبود مواد غذایی را کاهش داده و به خصوص درحل مشکل سوءتغذیه کودکان نقش بسیار مهمی ایفا کند. بر اساس بررسی‌های علمی پروتئین و مواد معدنی موجود در حشرات به مراتب بیشتر از مصرف انواع گوشت‌های قرمز و سفید است. به‌عنوان مثال وزن مشابهی از گوشت ملخ در مقایسه با گوشت گاو سه برابر پروتئین دارد و علاوه‌بر آن از نظر مواد مورد نیاز دیگر برای بدن مثل آهن یا روی بسیار غنی‌تر است. بر اساس این گزارش انواع سوسک، زنبور، مورچه، ملخ، جیرجیرک، مگس، زنجره‌ها و سنجاقک‌ها از جمله حشراتی هستند که بیش از سایر حشرات درجهان مصرف تغذیه‌ای دارند. محققان تاکید می‌کنند که حشرات به‌عنوان مواد غذایی سالم و بهداشتی هستند و می‌توانند به‌طور عمده جایگزین گوشت حیوانات معمولی از قبیل مرغ، گاو و گوسفند وحتی ماهی‌ها شوند. تولید و مصرف انواع حشرات هزینه بسیار کمتری نسبت به پرورش و نگهداری حیواناتی مانند گاو، گوسفند و ... دارند.
حشرات در راه مقابله با گرسنگی بشر
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، بیش ازیک میلیارد نفر درسراسر جهان از گرسنگی و سوءتغذیه رنج می‌برند و به‌نظر می‌رسد تولید تاسیسات پرورشی برای حشرات یکی از راه‌های موثردر جهت کاهش مشکلات تغذیه و تامین منابع غذایی به‌شمار می‌روند و به‌نظر می‌رسد فائو تلاش دارد تا با گسترش برنامه‌های ویژه خود با عنوان «برنامه حشرات قابل تغذیه» میزان گرسنگی را در جهان کاهش دهد. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل همچنین خواستار استفاده از حشرات برای خوراک دام شده است. در این رابطه به‌خصوص کرم ابریشم، مگس، شپش آرد و کرمینه زنبور عسل، که سرشار از مواد مغذی هستند می‌توانند جایگزین سویا و ذرت شوند.
حشرات مورد علاقه مردم کدامند؟
در گزارش فائو بخشی هم وجود دارد که در آن به علاقه‌مندی بخشی از مردم دنیا به حشرات و گونه‌های مختلف آنها پرداخته است. با وجودی که به‌نظر غیر معمول و عجیب می‌رسد، اما در حال حاضر سوسک مهم‌ترین منبع تغذیه انسان‌هایی است که حشرات را در رژیم غذایی خود وارد کرده‌اند. ۳۰ درصد از علاقه‌مندان حشرات گفته‌اند که نخستین انتخابشان سوسک است. البته منظور از این سوسک به‌طور قطع سوسک حمام نیست. ۱۸ درصد این افراد کرم ابریشم می‌خورند، ۱۴ درصد زنبور عسل، زنبور و مورچه و ۱۳ درصد نیز ملخ را وارد رژیم غذایی خود کرده‌اند.
با وجود تنفر و انزجاری که در مورد تغذیه از حشرات در میان مردم وجود دارد، محققان فائو در مورد همه‌گیر شدن استفاده از حشرات در تغذیه خوش‌بین هستند. آنها استفاده از ماهی خام را مثال می‌زنند با این توضیح که در گذشته استفاده از ماهی خام در غرب موضوع چندش‌آوری بوده، اما حالا یکی از محبوب‌ترین غذاها با ماهی خام سرو می‌شود. آنها امیدوارند که این تغییر ذائقه در مورد حشرات نیز اتفاق بیفتد.
در برخی از کشورهای غربی از جمله آمریکا از چندی پیش گروه‌هایی تبلیغ در مورد استفاده از حشرات در آشپزخانه و رستوران‌ها را آغاز کرده‌اند، ولی مقامات سازمان خواربار و تغذیه جهانی معتقد هستند تا زمانی که رستوران‌ها و آشپزهای معروف و سرشناس از این موارد استفاده نکنند عمومی شدن مصرف آن به کندی پیش خواهد رفت. رستوران‌ها و آشپزهایی که از چندی پیش حشرات را در فهرست غذاهای خود قرار داده‌اند تاکید می‌کنند که می‌توان این منبع غذایی را با رسم و رسوم آشپزی هر ملتی انطباق داد. در عین حال بسیاری از مردم در کشورهای پیشرفته به مرور با غذاهای کشورهای دیگر آشنا می‌شوند و ذائقه آنها در حال تغییر است؛ بنابراین راحت‌تر می‌توان غذاهای حاوی انواع حشرات را به مرور معرفی کرد. به گفته آشپزهایی که در این زمینه تجربه دارند شاید یکی از دلایل اصلی بی‌میلی یا انزجار مردم کشورهای غربی به خوردن حشرات این است که فکر می‌کنند این نوع جانوران کثیف هستند، ولی واقعیت این است که انواع زیادی از حشرات در محیط‌های طبیعی و غیرآلوده مثل مزارع زندگی می‌کنند و منبع تغذیه آنها گیاهان هستند. نکته دیگری که این بی‌میلی را ایجاد می‌کند پوسته سخت حشرات است که زیر دندان خورد می‌شود. آشپزها می‌گویند برای تغییر دادن این نکته در ذائقه مردم غرب باید راه‌های جدیدی پیدا کرد.
منبع: اکونومیست
ارسال نظر