فرش قرمزی که جمع شد؟
هر چند توافقات هسته‌ای ایران و غرب امیدهای زیادی را برای بازگشت صنعت خودرو ایران به روزهای اوج، به‌وجود آورد، اما حالا و پس از گذشت حدودا دو هفته از گردهمایی بین‌المللی صنعت خودرو، اظهارات ناامید کننده‌ای از توافق برخی خودروسازان جهانی با شرکت‌های خودروساز کشورمان به گوش می‌رسد.با توافق کشورهای 1+5 بر سر مسائل هسته‌ای ایران، برخی از تحریم‌هایی که برای مردم و مسوولان چالش‌برانگیز شده بود، لغو یا تعدیل شد این در حالی است که صنعت خودرو و پتروشیمی از جمله صنایعی بودند که در اولویت لغو تحریم‌ها قرار گرفتند.
همزمانی برگزاری همایش بین‌المللی صنعت خودرو با توافقات هسته‌ای که لغو تحریم این صنعت را به دنبال داشت، امیدهای زیادی را برای بازگشت مجدد شرکت‌های خودروساز اروپایی یا شرکت‌هایی که پیش از این در بازار ایران حضور نداشتند به‌وجود آورد. دو شرکت فرانسوی پژو و رنو که سابقه حضور آنها در بازار ایران بیش از دیگران است با استناد به مصاحبه برخی مقامات این شرکت‌ها با رسانه‌های معتبر خارجی، ضمن اظهار خشنودی از توافقات هسته‌ای بر بازگشت مجدد خود به ایران تاکید کرده بودند. این دو شرکت به‌رغم عدم‌حضور برخی از شرکت‌های اروپایی و ژاپنی در همایش بین‌المللی صنعت خودرو حاضر شدند و حتی در حاشیه همایش مذکور با وزیر صنعت و معدن و تجارت نیز جلسه‌ای برای بازگشت مجدد به ایران برگزار کردند.
در همین حال اخباری که از برگزاری این همایش که با توافق هسته‌ای ایران و غرب همزمانی پیدا کرده بود، در رسانه‌های داخلی و خارجی دیده یا شنیده می‌شد همگی از افق روشن پیش رو در صنعت خودروی کشورمان حکایت داشت. حتی برخی از رسانه‌ها با جدی شدن حضور این دو شرکت فرانسوی بدعهدی پژو و رنو را به مسوولان صنعتی کشور یادآوری می‌کردند تا شاید خودروسازان برتری را وارد گود تولید خودرو در ایران کنند، حال آنکه صنعت خودرو ایران با چالش‌های بزرگ‌تری که حل آن از دست خودروسازان کشورمان نیز خارج است، روبه‌رو است. در همایش بین‌المللی خودرو نماینده پژو از سخنرانی امتناع کرد حال آنکه انتقادهای جدی را نیز از سوی یکی از نمایندگان مجلس و رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران شاهد بود.
در هر حال بعد از اخبار خوش همایش که بوی امید و بازگشت به روزهای اوج از آن به مشام می‌رسید، برخی از خبرگزاری‌های داخلی از جلسات بی‌نتیجه وزیر با دو شرکت فرانسوی و همچنین سردرگمی آنها برای حضور مجدد در بازار ایران خبر دادند. در همین حال یکی از خبرگزاری‌ها به نقل از یک منبع آگاه با تشریح جزئیات جلسه نعمت‌زاده با نمایندگان پژو و رنو در حاشیه همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران که پشت درهای بسته برگزار شد، اظهار کرد که در این جلسه‌ که با حضور وزیر صنعت، نمایندگان شرکت‌های خودروساز پژو و رنو و مدیران ایران خودرو و سایپا برگزار شد، نعمت‌زاده خطاب به نمایندگان پژو و رنو گفته است که حالا که تحریم‌ها تمام شده، چه برنامه‌ای برای حضور در ایران دارید؟ نماینده پژو اعلام کرد برنامه‌ای برای این کار نداریم و هنوز رفع تحریم صنعت خودرو ایران به ما ابلاغ نشده است.
این مقام آگاه ادامه داد: وزیر صنعت در واکنش به این صحبت نماینده پژو، گفت که بعد از دو سال به ایران برگشته‌اید و حال می‌گویید هیچ برنامه‌ای ندارید؟ نماینده پژو نیز گفته است که هنوز موضوع رفع تحریم‌‌ها به ما ابلاغ نشده است، در همین حال وزیر صنعت تاکید کرده که تحریم‌ها تمام شده است، نماینده پژو در واکنش به این صحبت وزیر گفت از نظر شما تحریم‌ها تمام شده، ولی دولت ما چیزی را به ما اعلام نکرده است. از سوی دیگر شرکت رنو نیز ظاهرا عدم‌لغو تحریم‌ها را مانع فعالیت مجدد این شرکت با خودروسازان ایرانی خوانده است، اما همزمان با اعلام اخباری مبنی‌بر عدم‌تمایل این شرکت‌ها به حضور در ایران، برخی از کارشناسان و مسوولان نیز نسبت به عملکرد گذشته این دو شرکت انتقادهایی را مطرح کردند. در هر حال اینکه شرکت پژو پس از خروج از ایران با زیان‌های هنگفتی روبه‌رو شده یا اینکه رنو دچار ضرر شده، از سوی برخی از کارشناسان داخلی به عنوان وابستگی این دوفرانسوی به همکاری با ایران تعبیر می‌شد حال آنکه دو شرکت در عمل نشان دادند طبق اوامر دولت خود حرکت می‌کنند.
از سوی دیگر خسارت وارد شده از سوی پژو به ایران پس از خروج از صنعت خودرو کشورمان که حداقل ۸۰۰ میلیون یورو یعنی معادل ۲/۳ تریلیون تومان برآورد شده از سوی مخالفان داخلی برای حذف این شرکت از صنعت خودرو ایران به‌طور مکرر مورد استفاده قرار می‌گرفت. در هر حال ظاهرا خودروسازان فرانسوی و مخالفان حضور آنها در ایران هدفی یکسان دارند؛ به‌طوری‌که هر دو جو بلاتکیفی را در بازار خودرو کشور به‌وجود آورده‌اند. در هر صورت با کمرنگ شدن حضور فرانسوی‌ها در ایران از یک سو و عدم‌تمایل دیگر خودروسازان به فعالیت در ایران بار دیگر رکود و کاهش تولید در شرکت‌های خودروساز کشورمان تشدید خواهد شد. در این بین هر چند خودروسازان فرانسوی تحریم‌ها را مانع اصلی فعالیت مجدد خود در ایران خوانده‌اند، اما به اعتقاد برخی کارشناسان، حتی لغو تحریم هم نمی‌تواند متضمن حضور پررنگ و توام با سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی‌ها در جاده مخصوص باشد؛ چراکه نامساعد بودن فضای کسب‌و‌کار، عدم‌ثبات قوانین، تورم بالا و نفوذ و قدرت زیاد خودروسازان داخلی از جمله واقعیت‌های این روزهای صنعت خودروی کشورمان به شمار می‌روند و طبعا با وجود آنها نباید انتظار میهمانانی شایسته از جهان خودروسازی را داشته باشیم.