ترکیه و مالزی رقبای اصلی ایران
کشورهای عربی به دلیل برخورداری از ثروت سرشار و باد آورده نفت همواره پر از افراد دست به جیبی هستند که به دنبال جایی برای خرج کردن پولهایشان می‌گردند.این گردشگران که طبیعت کشورهای خود را به دلیل گرمی و خشکی نمی‌پسندند عاشق مناظر زیبای کوهستان، جنگل، اسکی و..... هستند، تفریحاتی که در ممالک خود مثل قطر یا عربستان از محالات است.اما این گردشگران خصوصیت‌های دیگری هم دارند که این خصوصیت برای کشور ما یک مزیت محسوب می‌شود.این خصوصیت نوع فرهنگ خاص آنها است که متاثر از دین اسلام است و بر اساس آن رفتارهای این گردشگران اروپایی با رفتارهای گردشگران تفاوت دارد، .رعایت حجاب و خوردن غذای حلال و رفتارهای دیگر از جمله خصوصیت‌هایی است که در اروپا و دیگر نقاط غیر مسلمان آسیا چندان به آن بها داده نمی‌شود.این موضوع در کشور ما جزو بدیهیات است، اما کشور ما برای جذب گردشگر عرب با رقبای گردن کلفتی رو در روست.کشورهایی که تا ما در خواب و خیال آمارهای گردشگران ورودی و نفر- سفر هستیم گوی رقابت را از ما ربوده‌اند.
ترکیه ؛ بهشت گردشگران عرب
تشابه فرهنگی میان کشورهای عرب با ترکیه یکی از مهم‌ترین عواملی است که سبب انتخاب ترکیه توسط عرب‌ها به عنوان یک مقصد توریستی درروزهای تعطیل می‌شود.به گزارش روزنامه حریت، مقامات رسمی و نمایندگان آژانس‌های تورگردانی که از کشورهای عرب عمان، کویت، قطر، سعودی و امارات به ترکیه رفته‌اند، دربیان این که چرا شهروندان عرب، ترکیه را به عنوان مقصد برتر سفرهای خود انتخاب می‌کنند، غذا، تاریخ مشترک، شباهت‌های مذهبی و زیبایی‌های طبیعی متفاوت را مهم‌ترین انگیزه می‌دانند.این مقامات و نمایندگان که در روزهای جاری در ترکیه و در سواحل دریای سیاه به‌سر می‌برند، اعلام کرده‌اند که با ملاقات نخست وزیر ترکیه و مقامات عرب و نیز با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در همکاری با خطوط هوایی ترکیه و نیز شورای آژانس‌های توریستی خاورمیانه و ترکیه، زمینه لازم برای توسعه همکاری‌ها و سرمایه گذاری‌ها فراهم شده است.بنا به همین گزارش «سری کومار» یک مقام فعال از آژانس مسافرتی رسمی در ابوظبی گفته است که آژانس وی سالانه دو یا سه بار، تورهایی را روانه ترکیه می‌کند و این علاقه از سوی عرب‌ها به ترکیه طی ۱۵ سال فعالیت و همکاری مشترک همچنان روند افزایشی داشته است.به گفته وی تورها عمدتا به استانبول و بورسا و یلووا می‌روند و سفر به بسفر و نواحی تاریخی ترکیه نیز برای مردم امارات بسیار جذابیت دارد.برای توریست‌های عربستان سعودی بیشتر علاقه عمومی به طبیعت وزیبایی‌های طبیعی این کشور مطرح است. «محمد نصیر» از فعالان آژانس‌های توریستی می‌گوید: «ترکیه کشور زیبایی برای مردم عربستان سعودی است. علاوه بر این سفر به این کشور نیازمند صدور ویزا و مراحل اداری خاصی نیست و این نخستین عامل کشش و توجه مردم سعودی به این کشور است. درعین حال ما دریک منطقه جغرافیایی و بسیار نزدیک به هم زندگی می‌کنیم و این نیز عامل مهمی است.»نسیم سید از کشور کویت نیز معتقد است که دلیل جذابیت ترکیه برای مردم کویت که سالانه با خانواده‌های خود به آنجا می‌روند، آن است که کشوری است مسلمان و دسترسی به خوراک حلال درهمه شهرهای آن آسان است. علاوه براین آثار تاریخی به جا مانده از دوران سلطنت عثمانی نیز برای کشورهای عرب و تاریخ مشترک آن با ترکیه بسیار جذابیت دارد. آب و هوا و خوراک‌های خوش‌مزه نیز عامل دیگر در این زمینه عنوان شده است.

هنر درخدمت جذب گردشگر
از تلاش‌های اساسی ترکیه برای جلب گردشگر، توجه ویژه به مناظر و جذابیت‌های گردشگری ترکیه در قالب سریال‌های رمانتیک ترکی است که به طور گسترده از شبکه‌های عربی پخش می‌شود. و در کشورهای عربی طرفداران زیادی دارد، به نحوی که مانند محصولات بالیوود، خوانندگان عرب ترانه‌هایشان را با صحنه‌های این سریال‌ها به کلیپ تبدیل می‌کنند و این نشان‌دهنده نفوذ فرهنگی ترکیه در این کشورهاست. البته ما نیز اکثرا با برخی از سریال‌های خود مثل یوسف پیامبر در مارکت هنری کشورهای عربی حضور داریم اما حضور ما بسیار کم‌رنگ‌تر از ترکیه است.

مالزی؛ برنامه‌ریزی بلندمدت برای جیب عرب‌ها
مالزی برای جذب گردشگران مسلمان عرب اقدام به پخش آگهی‌های تبلیغاتی به زبان عربی هم می‌کند. دولت مالزی تلاش‌های زیادی می‌کند تا شمار گردشگران خارجی در این کشور را افزایش دهد.مالزی که یک کشور اسلامی است و زیرساخت‌های زیادی برای جذب گردشگران مسلمان دارد، سرمایه‌گذاری زیادی می‌کند تا همچنان شمار گردشگران ورودی به این کشور را افزایش دهد.در ۱۰ سال گذشته تعداد گردشگران خارجی در مالزی تقریبا چهار برابر شده است. در سال ۱۹۹۸ شمار گردشگران درمالزی پنج میلیون و پانصد هزار نفر بود اما درسال ۲۰۰۸ شمار آنها به ۲۲ میلیون نفر رسید و چهارده میلیارد دلار درآمد برای این کشور داشت.زنان مسلمان هم می‌گویند در کشور مالزی از اینکه با حجاب باشند احساس نگرانی ندارند و راحت هستند چون دیگر کسی به عنوان یک زن با حجاب به آنها خیره نمی‌شود. عزیزان نورالدین معاون سازمان گردشگری مالزی می‌گوید: گردشگران عربی بیشترین پول‌ها را در مالزی خرج می‌کنند، از این رو سازمان گردشگری مالزی به شدت علاقه دارد تا این گردشگران بیشتر به مالزی سفر کنند.هتل‌های مالزی برای جذب گردشگران عربی در زمان اوج سفرها، کارکنان مسلط به زبان عربی را افزایش می‌دهند، علاوه بر آنکه شبکه‌های تلویزیونی عربی بیشتری را از طریق ماهواره دریافت می‌کنند.

مزیت‌های ما
توریسم پزشکی و سلامت، اکوتوریسم (توریسم جنگلی وکوهنوردی و اسکی)، توریسم شکار(شکار شاهین و هوبره) و توریسم مذهبی (برای گردشگران شیعه مذهب) از جمله نقاط قوت ما در برابر ترکیه و مالزی است، در مقابل ضعف زیرساخت‌های گردشگری مثل هتل‌ها و نبود کشتی‌های تفریحی در سواحل شمال، شلوغی و گاه کثیفی محیط زیست از جمله عیب‌های بزرگ ما در این عرصه است. تارنمای «ای.بی.سی» استرالیا روز شنبه با تاکید بر اینکه ایران از مقاصد گردشگری جهان در سال جدید میلادی است، به معرفی کشورمان به‌عنوان یکی از چهار مقصد احتمالی گردشگران در سال ۶۱۰۲ و پاسخ به چرایی این انتخاب و همچنین ظرفیت‌های گردشگری ایران پرداخت.«بن گراوند واتر»، نویسنده موضوعات گردشگری در تارنمای «ای.بی.سی» نوشت: ایران از مقاصدی است که تا پیش از این انتظارات گردشگران را مورد توجه قرار نداده بود. در واقع این موضوع که درهای ایران بر روی غربی‌ها بسته است و از آنها استقبال نمی‌شود، به‌طور کامل در تضاد با شهرت و نامداری ایران در عرصه جهانی است.به اعتقاد وی، اکنون درهای ایران باز شده و دولت میانه رو این کشور با جهان غرب در حال گفت‌وگو است. «بن گراوندواتر» در ادامه با اشاره به مهمان‌نوازی ایرانیان و همچنین وجود مقاصد گردشگری بی‌نظیر در کشورمان، نوشت: در این کشور آثار باستانی، بازارها و مساجد قدیمی وجود دارند که واقعا قوی، مستحکم و قدرتمند هستند و فرهنگ باستان را نشان می‌دهند. وی نوشت: من همواره مردم را برای رفتن به ایران تشویق می‌کردم، اما اکنون فکر می‌کنم این فرصت به‌صورت واقعی ایجاد شده و مشتاقان سفر به ایران قصد دارند از این کشور دیدن کنند. این نویسنده به بخشی از خاطرات خود در سفر به ایران اشاره کرد و نوشت: من چند سال پیش به ایران سفر کردم. صادقانه بگویم هرگز احساس نکردم زیر ذره‌بین نگاه ایرانیان قرار دارم. من با یک خانم که بنابر قوانین ایران باید کمی پوشیده می‌بود، همراه بودم، اما او احساس امنیت و راحتی می‌کرد. واقعا از سفر به ایران لذت بردم. دولت استرالیا اخیرا سفر به ایران را برای شهروندان خود بدون مشکل دانسته و تاکید کرده است که شهروندان استرالیایی می‌توانند ایران را به‌عنوان مقصد گردشگری خود برگزینند.

دولت استرالیا سطح هشدارهای مسافرتی به ایران را که پیشتر در سطح «سه» ارزیابی شده بود، به سطح «دو» کاهش داده است. صنعت گردشگری امروز به یکی از منابع مهم درآمد کشورها تبدیل شده و کشورهایی که از نظر تاریخی قدمت چندانی ندارند، برای بهره‌مند شدن از این بازار پرسود دست به ساخت‌وسازهای مصنوعی می‌زنند و با ایجاد مراکز خرید و تفریح مدرن در تلاش جذب گردشگران خارجی هستند.این قبیل کشورها به‌خاطر عقب نماندن از قافله گردشگری جهان و همچنین کسب سود سرشار از این صنعت، علاوه‌بر ساخت وساز زیرساخت‌های گردشگری، با تسهیل قوانین ورود گردشگر در تلاشند خود را در بین پربازدیدترین کشورهای جهان قرار دهند. به‌رغم اینکه برخی کشورها با تکیه با ساخت مراکز خرید و تفریح مدرن در تلاش برای جذب گردشگر هستند، کشورهایی مانند ایران به‌دلیل تمدن کهن و آثار باستانی شناخته شدن برای جهانیان از ظرفیت‌های طبیعی گسترده‌ای نیز برای جذب گردشگر خارجی برخوردارند.پس از توافق هسته‌ای، امیدهای زیادی برای افزایش گردشگران خارجی در ایران به وجود آمد، چندی پس از آن هم رسانه‌های خارجی مانند تلگراف، گاردین و … به جذابیت‌های گردشگری ایران اشاره‌های زیادی کردند. آنها با اشاره به جذابیت‌های توریستی ایران از تخت جمشید تا پیست اسکی دیزین، به مخاطبانشان سفر به ایران را پیشنهاد کردند، اما با ورود به سال ۶۱۰۲ رسانه‌های بین‌المللی فهرست مکان‌هایی را که باید در سال ۶۱۰۲ به آن سفر کرد هم آماده کردند و ایران در رتبه‌های خوب قرار دارد. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد ایران مقصد اصلی گردشگران در سال ۶۱۰۲ خواهد بود. جدول (۱)

نشنال جئوگرافیک درباره دلیل انتخاب ایران به‌عنوان رتبه اول نوشته: تور‌های جدید، بازگشایی سفارت انگلیس در ایران و لغو تحریم‌ها چشم‌انداز جدیدی برای گردشگری ایران به وجود آورده است. چند سال پیش آینده گردشگری این کشور به‌نظر تاریک می‌رسید، ولی با لغو تحریم‌ها به‌نظر می‌رسد این گل صحرا شکوفه دهد.نشریه گردشگری سفر و اوقات فراغت نیز فهرستی از ۰۵ مکانی را که در سال ۶۱۰۲ باید به آن سفر کرد منتشر کرده است. جایگاه کشور ایران در بین ۰۱ کشور نخست مقصد گردشگران در سال آتی میلادی در میانه نام‌های آشناست. جدول(۲)

نشریه معتبر گردشگری سفر و اوقات فراغت با تیتر «بازگشت به عرصه جهانی» درباره ایران نوشته است: با توافق اخیر ایران با شورای امنیت سازمان ملل و گروه ۱+۵، یکی از بزرگ‌ترین تمدن‏های جهان در حال بازگشت به عرصه گردشگری جهانی است. ایران قبلا یکی از مقاصد اصلی گردشگری جهان بوده است؛ با 91 اثر تاریخی و باستانی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو که به 0001 سال پیش از میلاد مسیح می‏‌رسد. اکنون دوباره گردشگران در حال کشف مجدد پایتخت پرجنب‏‌وجوش و جهانی این کشور، معماری مجلل بازار بزرگ اصفهان، مساجد کاشان و باغ‏‌های خارق‏‌العاده شیراز هستند. به‌نظر می‌رسد مجموعه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همین‌طور وزارت خارجه برای پذیرش و بهره‌گیری مناسب و هدفمند از این ظرفیت بی‌بدیل و ارزشمند باید تمهیدات گسترده‌ای فراهم کنند.