جام جهانی؛ یک فرصت اقتصادی بی نظیر
حسین راغفر استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا و فوتبالیست ملی‌پوش سابق جام جهانی بیش از هر چیزی عرصه سیاسی و فرهنگی است و در صورت مدیریت مناسب منافع اقتصادی خوبی را به همراه دارد. این مساله به این معنا نیست که برگزار کردن جام جهانی در هر جایی می‌تواند سودآور باشد. سودآوری بستگی به مدیریت کشور میزبان دارد. جام جهانی فوتبال از نظر مقیاس تنها با المپیک قابل مقایسه است. دیدید که در افتتاحیه و اختتامیه المپیک لندن، چند میلیارد نفر از مردم سراسر دنیا شاهد تبلیغات فرهنگی و سیاسی انگلستان بودند. بریتانیایی‌ها در آن مراسم تاریخ خود را به‌صورت نمایشی عرضه کردند و صنایع و خدمات، اختراعات و ابداعات خود را به نمایش گذاشتند. این یک تبلیغ بزرگ بود که هیچ دولتی عرصه دیگری برای انجام آن ندارد. این عرصه را فقط جام جهانی و المپیک به کشورها عرضه می‌کنند. جام جهانی دارای جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و البته می‌توان ظرفیت‌های اقتصادی را با آن معرفی کرد و موجب جلب سرمایه‌های خارجی شد. در ضمن این عرصه هزینه‌های خود را تامین می‌کند. به این معنا که برگزارکنندگان با فروش حق پخش مسابقات و تبلیغات در مسابقات می‌توانند درآمدزایی و هزینه‌ها را جبران کنند. نوعی رقابت برای شرکت‌های بزرگ جهانی برای معرفی محصولات خود در مسابقات به وجود می‌آید و این رقابت منابع درآمدی مناسب برای میزبان را فراهم می‌کند. این فعالیت‌ها نیازمند چند سال کار عمرانی و تامین زیرساخت‌های ارتباطی است. سرمایه‌گذاری‌هایی که برای تامین این زیرساخت‌ها هم انجام می‌شود فرصت بهبود کیفیت ارائه خدمات عمومی و تقویت زیرساخت‌ها را در اختیار کشورها می‌گذارد. این زیرساخت‌ها همچنین تسهیل‌کننده سرمایه‌گذاری دیگر و خلق شغل جدید می‌شوند. از چند سال قبل از شروع جام جهانی، اقدامات زیرساختی و فعالیت‌های عمرانی باعث ایجاد شغل برای چند سال می‌شود. این مساله محرک خوبی برای اقتصاد کشورها است. بالغ بر یک میلیون نفر هم در مدتی کوتاه به کشور میزبان سفر می‌کنند و موجب ایجاد درآمد می‌شوند. آشنا کردن اتباع خارجی با ظرفیت‌های توریسم و گردشگری بخشی از برنامه‌های کشورهای میزبان است. آشنا کردن میهمانان با فرهنگ ملی، فرصت بزرگی است که برای به دست آوردن آن در شرایط دیگر باید میلیاردها دلار خرج کرد. فضایی در جام جهانی به وجود می‌آید که معرفی فرهنگ، ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی و توجه به گردشگری در آنها توام می‌شود و توجه سرمایه‌گذاران مختلف دنیا به فرصت‌های سرمایه‌گذاری جلب می‌شود. جام جهانی ابعاد متنوع و گسترده‌ای دارد و اگر کشوری بتواند از این فرصت‌ها استفاده کند و هزینه‌ها را کاهش بدهد می‌تواند بهره‌های اقتصادی بسیاری برایش به همراه داشته باشد. این ویژگی خاص و منحصربه‌فردی به این بازی‌ها می‌دهد. به همین دلیل است که کشور کوچکی مثل قطر برای برگزاری چنین بازی‌هایی حاضر به پرداخت رشوه می‌شود تا نظر مقامات را خریداری کند؛ چراکه نفس برگزاری بازی‌های جام جهانی می‌تواند جاذبه‌های اعتباری برای این کشور داشته باشد. هرچند گفته می‌شود که در رای‌گیری برای میزبان جام جهانی 2022 بازبینی خواهد شد.