اسدالله قربان‌زاده هفته قبل نخستین قطار اختصاصی گردشگران از مرز «رازی» وارد ایران ‌شد. اولین مسیر این گردشگران استان زنجان بود. آنها در بدو ورود به زنجان در راه آهن مورد استقبال مدیران و مسوولان میراث فرهنگی استان قرار گرفتند. طبق برنامه از پیش هماهنگ شده گردشگران خارجی بیشتر با هدف بازدید از بناهای تاریخی شهر زنجان و سلطانیه به این استان سفر کردند. اجرای موسیقی زنده بومی منطقه در استقبال از این گردشگران جزو برنامه‌های تدارک دیده‌شده میراث فرهنگی بود که مورد توجه آنها قرار گرفت.
این قطار گردشگری از شهر استانبول ترکیه حرکت خود را آغاز کرد که در آن گردشگرانی از کشورهای آلمان،ترکیه، انگلیس، روسیه، سوئیس، اتریش، فرانسه، اسپانیا و سنگاپور حضور داشتند. سفر این قطار از۲۳ سپتامبر کلید خورد و پس از یک هفته گشت این قطار در ترکیه، سفر۷‌روزه آنها در نقاط مختلف کشورمان آغاز شد. مسیر حرکت قطار این گردشگران از غرب کشور با گذر از شهرهای زنجان، یزد، اصفهان و شیراز ادامه یافت و سرانجام در ایستگاه تهران متوقف شد. این گروه از گردشگران که۷ راهنمای ایرانی آنها را در طول این سفر ریلی آنها را همراهی می‌کردند، پس از۳ روز گشت در تهران، ایران را از مسیر هوایی ترک کردند.
بی‌شک حضور گردشگران خارجی برای بازدید از آثار و بناهای تاریخی و ظرفیت‌های بالقوه گردشگری می‌تواند در معرفی چهره مناطق دیدنی کشور اثرگذار باشد؛ گردشگرانی که به عنوان سفیران کشورشان نقش بسزایی در معرفی و شناساندن تاریخ و فرهنگ این دیار
می‌توانند ایفا کنند.
تنوع گردشگر
مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری زنجان، با بیان اینکه قطار گردشگران اروپایی در راه‌آهن تهران متوقف خواهد شد وگروه دوم گردشگران از راه می رسند تا این برنامه به شکل معکوس اجرا شود، می‌گوید: گروه دوم گردشگران اروپایی با ۸۰ گردشگر به صورت هوایی به تهران وارد می‌شوند و سفر را با این قطار در ایران ادامه می‌دهند.
یحیی رحمتی، مقصد نهایی این قطار را استانبول اعلام می‌کند و می‌افزاید: این گردشگران برای اقامت از امکانات قطار استفاده کرده و در شهرهای زنجان،یزد، اصفهان، شیراز و تهران برای گشت و اقامت توقف می‌کنند. حهز1
این قطار نخستین گروه از گردشگران ریلی هستند که با قطار اختصاصی از اروپا به ایران وارد می‌شوند که شرکت ایرانگردی و جهانگردی آزادی (آیتو) زیرنظر بنیاد مستضعفان برنامه سفر آنها را برنامه‌ریزی و اجرا کرده بود.
بازدید از موزه تاریخی رختشویخانه، بازار تاریخی و دیگر آثارتاریخی زنجان برنامه‌های بازدید این گردشگران در زنجان بود. در ادامه این گروه از گنبد تاریخی سلطانیه به دلیل اهمیت بنا بازدید کردند و شب نیز رهسپار ادامه برنامه بازید از بناها و آثار تاریخی سایر استان‌ها شدند.
رحمتی، یکی از اهداف این گروه را برای بازدید از استان، گنبد سلطانیه بیان می‌کند و می‌‌افزاید: گنبد سلطانیه به دلیل اینکه نخستین گنبد آجری جهان شناخته شده، برای هر گردشگر از اهمیت بالایی برخوردار است تا از نزدیک سبک معماری این اثر تاریخی را نظاره‌گر باشند.
این صحبت‌ها در حالی است که افزایش 56 درصدی ورود گردشگران خارجی به استان زنجان در 6 ماه نخست سال نسبت به مدت مشابه سال قبل روی داده و جالب اینکه در این مدت بازدید از گنبد سلطانیه، غار کتله خور و موزه رختشویخانه روند رو به رشدی داشته است.
حاشیه بازدید گردشگران
در بازدید یک روزه مسافران این قطار گردشگری از زنجان آنچه که بیشتر از همه برای گردشگران جالب بود، نحوه اجرای گروه موسیقی بومی منطقه و نحوه عرضه اجناس در بازار تاریخی شهر بود.
برخی از گردشگران ترجیح می دادند، گیاهان دارویی و کوهی مناطق مختلف زنجان را خریداری کنند. برای دیگر گردشگران فضای بازار زنجان جذابیت خاصی داشت. هر چند نحوه تبلیغات مغازه‌ها و فضای آشفته انشعابات برق منظر بازار را به هم ریخته؛ اما سبک معماری دوره قاجار موجب شد تا با دقت از راسته‌ها، سراها و کاروانسراها دیدن کنند. نحوه کار مسگران در بازار پایین برای ساخت ظروف مسی و نحوه ساخت چاقو نیز جزو نکاتی بود که این گردشگران را بر آن داشت تا برای دقایقی در مغازه‌ها نظاره‌گر کار آنها باشند. طولانی بودن بازار زنجان موجب شد تا بازدید آنها از نقاط مختلف این اثر تاریخی ساعت‌ها طول بکشد. در حاشیه این بازدیدها نیز راهنمایان گردشگری و مسوولان و کارشناسان میراث فرهنگی توضیحات لازم را به آنها دادند. خاتمه سفر آنها نیز بازدید از گنبدتاریخی سلطانیه بود. از نکات جالب در این بازدید‌ها این بود که طبق هماهنگی به عمل آمده قرار بود گردشگران مسیر طبیعی خود را برای بازدید بدون هیچ‌گونه تشریفات معمول طی کنند.
چرا زنجان مقصد گردشگران خارجی است؟
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان، با اعلام اینکه زنجان با وجود۵ اثر تاریخی ناب و کم‌نظیر در دنیا دلایل مناسبی برای ورود گردشگران خارجی دارد، می‌گوید: گنبد تاریخی سلطانیه به‌عنوان یکی از برنامه‌های بازدید این مسافران قطار گردشگری، ظرفیت مناسبی برای بیان هویت و تاریخ این منطقه از کشور در طول تاریخ دارد.
یحیی رحمتی، با بیان اینکه اولین اثر تاریخی ناب استان گنبد تاریخی سلطانیه است، می‌گوید: این شهر روزگاری پایتخت بزرگ‌ترین امپراتوری جهان بود؛ حکومتی که از چین، مغولستان، ایران، سیبری تا بخش بزرگی از اروپا و قسمتی از آفریقا را در برمی گرفت.
وی افزود: گنبد سلطانیه، سومین گنبد بزرگ جهان بعد از گنبد کلیسای سانتاماریای فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیه ترکیه است اما این گنبد بزرگ‌ترین گنید آجری جهان به شمار می‌رود و در ساخت برخی بناها نیز از این اثر تاریخی الگوبرداری شده است. البته قبل از اسلام تنها بنای شاخص کشور تخت‌جمشید بود و در دوره اسلامی گنبد سلطانیه به‌عنوان اثر برگرفته از الگوی ایرانی- اسلامی ساخته شد. حهز۲
مدیر کل میراث فرهنگی استان زنجان، با تاکید بر فراهم شدن زمینه‌های حضور گردشگران خارجی، در معرفی بناها و آثار تاریخی شهرها و استان ها، عنوان می‌کند: زنجان به دلیل موقعیت خاص اقلیمی و قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت از غرب به شرق کشور در سایه تبلیغات و معرفی می‌تواند در این عرصه پیشتاز باشد.
وی از موزه تاریخی رختشویخانه به عنوان دیگر اثر تاریخی شناخته شده این استان نام می‌برد و درباره آن می‌گوید: رختشویخانه تنها موزه تاریخی در سطح جهان است که با کاربری شستن لباس توسط بانوان به دستور مرحوم توفیقی اولین شهردار زنجان ساخته شد.
سال‌ها قبل بود که کشف مردان نمکی از معدن چهرآباد برگ دیگری از تاریخ این دیار را ورق زد. با کشف این مردان مومیایی بود که نحوه پوشش و حتی تاریخ ساخت سلاح سرد در زنجان که اکنون مهد تولید چاقوی کشور است،نمایان شد.
رحمتی در این رابطه می‌افزاید: در کل دنیا دو نوع مومیایی مصنوعی و طبیعی وجود دارد که در شکل طبیعی نیز۳ نوع مومیایی کشف شده است. کشف مردان یخی در ارتفاعات آلپ اروپا روی داد که اکنون در ایتالیا نگهداری می‌شود. در شکل دوم، مردان مردابی (صابونی) به‌خاطر اینکه در گل رس نگهداری شده، با چربی بدن ترکیب و از خوردگی تن آدم جلوگیری می‌کند که این شکل از اجساد در بیرون از محیط فاسد می‌شود.
مدیر کل میراث فرهنگی استان، مردان نمکی را بی‌نظیرترین شکل مومیایی طبیعی عنوان می‌کند و در این مورد می‌افزاید: اجساد کشف شده مردان نمکی در معدن چهرآباد نشان داده است که قدمت آنها به2350 سال قبل از میلاد مسیح یعنی اوج حکومت هخامنشی در ایران برمی‌گردد.